« Poprzednie hasło: PIĘĆROCZNY | Następne hasło: PIĘĆSETKROĆ » |
PIĘĆSET (210) nm
pięćset (198), piętset (2), pięćset a. piętset (10); pięćset : piętset ConPiotr (1:1), SkarJedn (3:1).
W pisowni rozłącznej (172), w pisowni łącznej (38).
e jasne. ◊ N i A pięćset (149). W pozostałych przypadkach piąciset, piąciąset (51), pięciset (4), pięćset (6); pięciset MiechGlab, KromRozm I (2); pięćset LibLeg, MetrKor, ModrzBaz, SkarŻyw; piąci(ą)set : pięciset ZapWar (2:1); piąciset : pięćset SarnStat (3:2).
N m pers pięćset (16). m an pięćset (1). subst pięćset (39). ◊ G piąciset (18), pięciset (3), pięćset (4). ◊ D piąciset (2). ◊ A m pers pięćset (19). subst pięćset (74). ◊ I m piąciąset (12), pięćset (1). f piąciąset (1). n piąciąset (6). ◊ L piąciset (12), pięciset (1), pięćset (1).
Składnia orzeczenia typu: pięćset (kogo, czego) jest, było (18), pięćset (kogo, czego) byli (7); jest, bylo HistAl, BibRadz, LeovPrzep (2), ModrzBaz, StryjKron; byli SkarJedn, SkarKaz; jest, było : byli Leop (3:1), BielKron (6:2), BudBib (1:1), SkarŻyw (2:1).
Składnia przydawki typu: te pięćset (czego) (5) KochAp, SkarJedn (4); ta pięćset (kogo) (1) BielKron.
Składnia rządu lub zgody z rzeczownikiem lub zaimkiem oznaczającym przedmiot liczony dla poszczególnych przypadków: w składni rządu N (38), D (2), A (82), I (19), L (6); w składni zgody G (24); w składni zgody podyktowanej przez drugi człon zestawienia liczebnikowego N (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.
W składni rządu z rzeczownikiem lub zaimkiem oznaczającym przedmiot liczony w pl (139) lub rzeczownikiem zbiorowym (4): LibLeg 11/98v; ZapWar 1549 nr 2662 [2 r.], 1550 nr 2674, nr 2676 [2 r.]; MetrKor 59/278; IVhrzy poſzli [...] na pięć ſet mil wielkich od Moſkwy miaſta MiechGlab 52; ConPiotr 1544/30v, 31; daycie mi pięć ſet Rycerzow HistAl D3, B8, E4, G3v; yáko ſwyádſſy Páweł S. iż ſye vkazał [Chrystus] wyęcey niżli pyąći ſet bráćyey KromRozm III G7v; ku wiátrowi od pułudniá wymierzył pięćſet łokći/ prętem pomiáru w koło. Leop Ez 42/18, Ex 30/22, 24, Esth 9/6, 12, Ez 42/19 (12); RejFig Cc; A gdy Noemu iuż było pięć ſet lat/ vrodźił mu ſię Sem/ Chám y Iaphet. BibRadz Gen 5/32, Gen 11/11, Ez 45/2, 2.Mach 12/10; nábierz ſobie wonnych rzecży co nalepſzey woniey / to ieſt/ Mirry ktora ſámá ciecże/ pięć ſet łotow/ Cynámonu puł tego BielKron 33v, 4, 4v, 10v, 27v, 120v (34); Quingenaria lanx, Pięć ſet funtów wáząca. Mącz 342d, 307a, 330a; SienLek 18; HistRzym 10v, 11 [2 r.]; RejPos 308; RejZwierc 58; nieprzyiáćiel będzie przed tobą we cżterzech ſeth álbo w piąći ſet krokow BielSpr 21 v; RejPosWstaw [1432]; BudBib Gen 5/32, 11/11, 1.Par 4/42, 2.Mach 12/10, 14/39; Dwá dłużnicy byli v niektorego lichwniká/ ieden był dłużen denarzow pięć ſet/ á drugi pięćdzięſiąt. BudNT Luc 7/41; ModrzBaz 121; Poty ſą święte y Duchá Bożego/ pełne ſłowá tego Leoná dziewiątego przed piąćiąſetlat piſane. SkarJedn 251, A4, 144, 176, 243, 310 (8); vwierzyło ich w Páná Iezuſa więcey niſzli pięć ſet goſpodarzow SkarŻyw 532, 152, 441; ZapKościer 1587/70v; Miſtrz ſam z tyſiącem piącią ſet Reiterow/ [...] poległ zábity. StryjKron 308, 290, 300, 597, 787; ReszPrz 126; BielSjem 24v; Venetowie prziſelali doniego [Jagiełły] Poſli ſwoie poſtepuiac mu piec Seth Ludu zdrewi PaprUp C2; Phil P4; KochAp 11; WujNT Luc 7/41; SarnStat 39, 394, 395, 1078; Pan Iezus żywo ſię ſtáwi y vkázuie nie iednemu/ ále rozmáitym. [...] widźieli go więcey niż pięć ſet záraz bráćiey. SkarKaz 207a, 41b, 244a; VotSzl Dv. Cf Wyrażenie, Zestawienia liczebnikowe, »pięćset tysiąc«.
W składni zgody z rzeczownikiem w pl (18) lub rzeczownikiem zbiorowym (3): ZapWar 1531 nr 2540; Dzika gęs [...] mienią iż do piąci ſet lath żywa może być. FalZioł IV 18c; ConPiotr 1544/31 [2 r.], 31v; KromRozm I E4v [2 r.]; A potym widzián ieſt więcey niż od piąći ſet bráćiey poſpołu Leop 1.Cor 15/6; BibRadz 1.Par 4/42, 1.Cor 15/6; Poległo tam Turkow w ten cżás ná plácu około piąći ſeth BielKron 314v, 283v, 386; BudBib I 3c marg; tobie narodzie Ruſki mnieyſza wymowká/ bo choćiaż od piąćiſet lat był w tym przy zuchwáłych Grekách/ odſzcżepieńſtwie: iednákież po wſzytki cżáſy tych piąćiſet lat/ miał Greki ſwoie Kátoliki SkarJedn 355, 336, 355; ReszPrz 132; WujNT 1.Cor 15/6. Cf Zestawienia liczebnikowe.
W charakterystycznych połączeniach: w połączeniu z określeniem czasu: pięćset lat (32); w połączeniu z określeniami miar: pięćset funtow (4), kop (2), łotow (3), tolp; pięćset krokow (2), lasek, leuk (2), łanow, łokci (4), mil (2), prętow (2), stajań, werstow (3); w połączeniu z nazwami jednostek monetarnych: pięćset denarow, groszy (3), pieniędzy złotych (20).
Zestawienia liczebnikowe [w tym: (nie licząc »pięćset tysięcy«) w składni rządu z sb pl (24); w składni zgody z G sb (2); w składni zgody podyktowanej przez ostatni człon zestawienia liczebnikowego (1); z elipsą rzeczownika (11)] (52):
Zestawienia dwuczłonowe bezspójnikowe (3): Henrik Sutſwert Kontor z Balgi/ z dwudzieſtą bráćiey/ y tyſiącem piącią ſet iezdnych do Iunigedy zamku przyciągnął StryjKron 305. Cf »pięćset tysięcy«.
Zestawienia ze spójnikiem „i” (46):
Zestawienia dwuczłonowe (28):
setki i dziesiątki (3): A było vrzędnikow ktorzy byli nád inymi v dworu Sálomonowego/ pięć ſet y pięćdzieſiąth/ ktorzy mieli lud pod ſobą Leop 3.Reg 9/23; BielKron 454v; SkarŻyw 441.
tysiące i setki (19): ZapWar 1527 nr 2361; Leop 2.Mach 8/22, 12/20; A Brany mieyſckie będą wedle liczby imion pokolenia Izráelſkiego/ [...]. Stroná tákże Zachodnia ná czterech tyſięcy y ná piąći ſet/ w niey trzy brany BibRadz Ez 48/34, Ez 48/32, 33; Mącz 221c; Gdy od zbáwienia wſzytkich nas/ Wynidźie tyśiąc y pięć ſet lat. LeovPrzep Fv; BudBib 2.Mach 12/20; wſzytko práwie ſrebro wydał/ co go iedno miał/ iſz go było około tyśiąc y pięć ſet grzywien. SkarŻyw 455; SarnStat 1078 marg.
od pułnocy pięć ſet y cżterzy tyſiące (prętow) odmierzyſz. Leop Ez 48/30, Ez 48/16 [4 r.], 32, 33, 34.
dziesiątki tysięcy i setki (5): Z synow IOZEFOWych: [...] nálicżono po imieniu káżdego od dwudzieſtu lat y wyżſſey/ wſſyſtkich ktorzy mogli ná woyny wychodzić/ czterdzieśći tyſięcy y pięć ſet. Leop Num 1/33; BibRadz Num 1/33; BielKron 39; BudBib Num 26/18, 26.
tysiąc tysięcy i setki (1): wpuſćił w nię tyſiąc tyſięcy y pięć ſet złotych HistAl Iv.
Zestawienia wieloczłonowe (18):
setki, dziesiątki i jedności (5): BibRadz Gen 5/30; Pręt tedy tego tu Lanu ma miéć Pólek iákom rzekł/ pięć ſeth śiedmdźieśiąt y ſześć GrzepGeom M4v, M3v [2 r.]; PaprUp E3v.
tysiące, setki, dziesiątki i jedności (1): od Páná Kryſtuſá prawdźiwego Meſyaſzá/ poczęły ſye trzećie y oſtátheczne dwá tyśiącá lat/ [...] s ktorych iuż wyſzło tyśiąc pięć ſet ſześćdźieśiąt y czterzy látá LeovPrzep H2.
dziesiątki tysięcy i tysiące i setki (9): Leop Num 1/41, 2/11, 26/36; A tyć ſą domy Efráimitow wedle ich liczby/ thrzydźieſći y dwá thyſiącá y pięć ſet. BibRadz Num 26/37, Num 1/21; Y policżeni ſą ná pocżty oſobne według rodzáiow ná puſzcży Syná ludzye Izráelſcy/ [...] ktorych było cżterdzyeśći y ſześć tyſięcy y pięć ſet. BielKron 39; BudBib Num 1/21, 26/22, 36[37].
setki tysięcy i tysiące i setki (1): wſſyſtek lud woienny po trzy kroć ſto thyſiąc y ſiedm tyſięcy/ y pięć ſet: ktorzy byli ſpoſobni ná woynę Leop 2.Par 26/13.
setki tysięcy i tysiące, setki i dziesiątki (1): I byłá wſſyſtká ſummá ſynow Iſráelſkich/ [...] po ſześć kroć ſto tyſiąc/ y trzy tyſiące/ pięć ſeth y pięćdzięſiąt mężow. Leop Num 1/46.
setki tysięcy i tysiące i setki i dziesiątki (1): á było wſzytkiego ludu ku walce godnego/ [...] ſześć ſet tyſięcy y trzy tyſiące y pięć ſet y pięćdzyeſiąt BielKron 39v.
Zestawienia osobliwe (3): żył Lámech po ſpłodzeniu Noego/ dziewięćdzieſiąt pięć lat y pięćſet lat BudBib Gen 5/30.
Dan w Krakowie [...]. Roku od porodzenia panny Mariey we trzydzieſci pięć po tiſiączu y piąciſet. GlabGad A4; MiechGlab *3.
»pięćset tysięcy« (2): KłosAlg D; ſtoi w Párálipomenon iż go [ludu izraelskiego] nálicżyli tyſiąc tyſięcy y ſto godnego ku bitwie/ á z narodu Iudá pięć ſet tyſiąc. BielKron 73v.
Cf PIĘĆSETKROĆ
MN