[zaloguj się]

ROZPOWIEDAĆ (14) vb impf

rozpowiedać (12), rozpowiadać (2) SkarŻyw, ReszList.

roſ- (13), roz- (1).

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf rozpowiedać
indicativus
praes
sg
1 rozpowiedåm
3 rozpowiedå
praet
sg pl
3 m rozpowiedåł m pers rozpowiedali
conditionalis
sg
1 m bym rozpowiedåł
3 m by rozpowiedåł

inf rozpowiedać (1).praes 1 sg rozpowiedåm (1).3 sg rozpowiedå (1).praet 3 sg m rozpowiedåł (5).3 pl m pers rozpowiedali (2).con 1 sg m bym rozpowiedåł (1).3 sg m by rozpowiedåł (1).part praes act rozpowiedając (2).

stp, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. rozpowiedzieć.

Mówić a. pisać coś o czymś, zwłaszcza szczegółowo wielu osobom; czasem: opowiadać; enarrare Vulg, Cn; declarare Mącz; dicere PolAnt; denarrare, edisserere, edissertare Cn (14): Declaro, Roſpowiedam/ Wykłádam. Mącz 55d.

rozpowiedać co [z wyrazem o znaczeniu ogólnikowym] (3): A (ták) roſpowiedał Moiżeſz ſynom Izráelowym wſzytko/ iáko roſkazał Iehowá Moiżeſzowi. BudBib Num 29[30]/40[1]; [HistTroj B7v]. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym.

rozpowiedać co [= przedmiot wypowiedzi: o czym] (2): [Aleksander] chcąc doſwiadcżyć ieſli [Nektanabus] tráfi ſobie cżego drugie vcży/ [...] powábił go w nocy nád ieden przekop áby gwiazdy roſpowiedał. BielKron 123, 59.

rozpowiedać komu (3): PatKaz II 86v; A gdy mu [Achillesowi] oycowſkie zacne dzyeie roſpowiedáli/ nie mnieyſze po ſobie ofiárował ſie zoſtáwić BielKron 59, 123; [Przeto Antenor widząc iż zle/ Heſsyony wroćić niechcą/ ieſzcże grożą/ ſromocą/ wroćił ſie do domu do Pryamuſá. [...] Priamus dziwnie był rad Antenorowi iż ſie náwroćił/ ále gdy mu tho roſpowiedał/ bárzo był nie rad. HistTroj B7v].

rozpowiedać o kim (1): Boć mi czáſu nie sſtánie gdybym roſpowiedał o Gedeonie/ o Báráchu [...] y o Prorocech? WujNT Hebr 11/32.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); (1), zaimek pytajny (1), [zaimek względny]] (2): A tako przyaczyele szwyątey anny roſpouyedaly to wſzytkym yſz szwyąta anna począla PatKaz II 86v; A on cżo ſie thám [na wojnie] działo roſpowieda/ blizny ſwe poććiwe vkázuie RejZwierc 177v; [HistTroj D2v].

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia bliższego w zdaniu nadrzędnym (1): pobudziwſzy towárzyſze ſwoie/ cudo im ono vkazał/ y rzecż iáko ſię tocżyłá roſpowiádał SkarŻyw 208.

a. Głosić i wyjaśniać Słowo Boże [w tym: co (4)] (5): idźcieſz po wſzytkiemu ſwiáthu/ roſpowiedáiącz Ewányelią RejPos 118v; A ty rzecży o Małżeńſtwie/ ile ieſt przyrodzonym złącżenim/ rozpowiedáć będźie trzebá. A ile ieſt Sákrámentem/ muſzą Plebani wykłádáć/ że właſność iego dáleko ieſt zacnieyſza KuczbKat 255.

rozpowiedać komu (2): Roſpowiedał im [Mojżesz Żydom] też dzyeſięć przykazánia Bożych BielKron 44, 137.

W połączeniu szeregowym (1): iż ich [Rzymian] ś. Páweł w ćiele będąc/ ták bárzo miłował/ vcżył/ kazał/ roſpowiádał ReszList 180.

Formacje współrdzenne cf POWIEDZIEĆ.

Cf [ROZPOWIADANIE]

KW