Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZPRASZAĆ SIĘ

Następne hasło: ROZPRASZANIE »

ROZPRASZAJĄCY (5) part praes act

rozpraszający (4), rozproszający (1); rozpraszający Mącz, StryjKron, WujNT, SarnStat; rozproszający KrowObr.

Zawsze: roſ-.

Pierwsze o jasne, pierwsze a pochylone, drugie jasne; rozproszający z tekstu nieoznaczającego ó.

Fleksja

sg
m	N	rozpråszający
m	A	rozproszając(e)go

pl
N	m an	rozpråszający

sg m N rozpråszający (3). ◊ A rozproszając(e)go (1). ◊ N pl m an rozpråszający (1) [cum sb: wilcy].

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. rozprószny.

Znaczenia

1. Rozpędzający; przen (1)
- a. O zwierzętach (1)
- b. [Pokonujący i zmuszający do ucieczki]
2. Trwoniący (2)
3. Niszczący a. burzący jedność (1)
*** Bez wystarczającego kontekstu (1)

1. Rozpędzający; przen [co (zbiorowość)] (1):

a. O zwierzętach (1): iż [heretycy] ſą iáko wilcy tárgáiący y roſpraſzáiący trzodę Páná Chriſtuſowę. WujNT 483.

b. [Pokonujący i zmuszający do ucieczki:

Szereg: »rozpraszający i porażający«: Tu oglądaſz Moyzeſzá/ ręce ſwoie ná krzyż rościągáiącego/ y tym ſámym woyſká niezliczone ſzátáńſkie rozpraſzáiącego/ y porażáiącego. BzowRóż 81.]

2. Trwoniący; prodigus Mącz (2): prodigus. Názbyt ſczodry/ Roſpraſzáyąci/ marnotrawiący. Mącz 6a; śirotá opiekunowi, ſługá pánu, zakonnik, rozpraſzáiący vtránik [!] [...] nie máią mocy zgołá co dárowáć áni zápiſowáć. SarnStat 1275.

3. Niszczący a. burzący jedność (1): Błogoſláwione otzy/ ktore widzą [...] Tego ſyná złoſliwego y zátráconego/ PAPIEZA Rzymſkiego/ [...] Proroká roſproſzáiącego/ pyſznego/ Strożá ſlepego/ proznowánie miłuiącego KrowObr 242v.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): A Pharao z Zydowſkiego rozumie ſie/ roſpraſzáiący odzieráiący etc. StryjKron 11 marg.

Cf ROZPRASZAĆ, [ROZPROSZUJĄCY]