Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PISKAŁKA

Następne hasło: PISKLĘ »

PISKANIE (11) sb n

a jasne, teksty nie oznaczają é.

Fleksja

	sg	pl
N	piskani(e)
G	piskaniå
D	piskaniu
A	piskani(e)	piskaniå
I	piskani(e)m
L	piskaniu

sg N piskani(e) (2). ◊ G piskaniå (4). ◊ D piskaniu (1). ◊ A piskani(e) (1). ◊ I piskani(e)m (1). ◊ L piskaniu (1). ◊ pl A piskaniå (1).

Sł stp brak, Cn s.v. pisk, Linde XVI (dwa z niżej podanych przykładów) – XVII w. s.v. piskać.

Znaczenia

1. Wysoki, przenikliwy dźwięk (1)
2. Granie na piszczałce, dźwięk piszczałki (10)

1. Wysoki, przenikliwy dźwięk; occentus, pipatus, sibilus Cn (1):

Szereg: »piskanie i zwonienie« (1): A gdy go [miód] z ſolą zmieſzawſzy w vſzy vpuſzcża/ tedy wſzytko piſkanie y zwonienie tam przeſthawa. FalZioł IV 28a.

2. Granie na piszczałce, dźwięk piszczałki; choraula Calep (10): Rybitw [...] Siedział ná brzegu dął w piſzcżeli. Prze piſkánie mniemáiąc być/ Iżby mogł ryby połowić BierEz I2; Tibialis et hoc tibiale, Piſzczałcy/ zwłaſzczá co ku piskániu należy. Mącz 455c; Calep [191]a.

W połączeniach szeregowych (2): A zá to im [komor pszczołom] obiecował/ Ieſliby v nich pomieſzkał: Ich dzieći vcż[y]ć piſkánia/ Gędźby y wſzego śpiewánia. BierEz S2; Mącz 210c; [ále to Bóg ieſt [...]/ który [...] ták wiele dźwięków/ piſkánia/ trąbienia/ bębnánia ieſt wynáleźcą. SenekaGórn 175 (Linde)].

W przeciwstawieniu: »sap a kołat ... cudne piskanie« (1): iáko ſie theż [organy] roſtrzęſą á rozgłobią z onego porządku ſwego/ to też iuż będzie więcey ſápu á kołátu niżli cudnego piſkánia. RejZwierc 71.

Szeregi: »piskanie, bębnanie« (1): Słuchayże ty on nędzarzu co ten dzień ſwięthy obchodziſz obżárſtwem/ opilſthwem/ piſkániem/ bębnániem/ á márnym prożnowániem. RejAp 11.

»gędźba albo piskanie« (1): [delfiny] Słodko ſpiewaią/ á gędzby, albo piſkania barzo ſluchaią. FalZioł IV 33d. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»piskanie, granie« (1): Tubál záſię [wynalazł] piſkánya/ ná lutnyách y gęſlách gránya GliczKsiąż H2.

»tak śpiewanie jako piskanie« (1): [W Egipcie] Muzyki wſzelkiey ták ſpiewánia iáko piſkánia zákazowano/ wywodząc to iż przez to ludzye niewieſcieią BielKron 9v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

Cf PISK, PISKAĆ, PISZCZENIE, PIŚNIENIE