[zaloguj się]
[pdf]

PIWNICZNY (18) ai

Fleksja
sg
mNpiwniczny fNpiwnicznå
Gpiwnicznego G
Dpiwnicznemu D
Ipiwnicznym I
pl
N m pers piwniczni
G piwnicznych

sg m N piwniczny (6). ◊ G piwnicznego (2); -égo (1), -(e)go (1). ◊ D piwnicznemu (3); -ému (1), -(e)mu (2). ◊ I piwnicznym (2). ◊ f N piwnicznå (3). ◊ pl N m pers piwniczni (2). ◊ [G piwnicznych.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.; poza tym XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. przedpiwnicze, szyja.

Przymiotnik od „piwnica” (18):
a. Od znacz, ‘pomieszczenie pod budynkiem do przechowywania produktów spożywczych’; cellaris Cn (14):
Wyrażenie: »piwniczna szyja« = przedsionek piwnicy; penus BartBydg; vestibulum cellarii Mącz [szyk 1:1] (2): BartBydg 111; Przedpiwnicze ſziyá piwniczna. Mącz 490a.
α. W funkcji rzeczownika (12):
»piwniczny« = przełożony nad piwnicami; cellarius BartBydg, Mącz, Calep, Cn; promus condus Mącz, Cn; custos cellarii BartBydg; pincerna Mącz; condus, oenophorus Cn (11): BartBydg 25b; Promus, Piwniczny álbo ſzpiżarnik/ álbo obroczny klucznik. Mącz 325c, 46b, 300a; [św. Benedykt resztkę oleju] dáć ná iáłmużnę kazał. Gdy go piwnicżny zá raz niepoſłuchał: wyrzućić onę trochę z ſklenicą oknem ná kámienie kazał SkarŻyw 252; Calep 177b; SarnStat 377; [Cellarius. il Caneuaro. Piwniczny. Der kelner. Dict 1566 K3; mając baczność [...] na kożdego zasługi [...] rzemieślnikow, odźwirnych, woźnic, kucharzow, piwnicznych i innych jakichkolwiek sług naszych TestZygmAug 32].

piwniczny u kogo (2): Był v Olgierdá chłop proſty Woydyło piwnicżnym/ potym ſprawcą/ ná oftátku ták nań był łáſkaw/ iż go źięćiem vcżynił BielKron 379v, 96v.

piwniczny czyj (2): Item Marczinkovi Nyeboſczika kſzyądza Gamratha pywnycznemv vbranye Zamſchowe vkradl tho ſcham ſchodzil LibMal 1543/139v, 1545/139.

»piwniczna« = kobieta sprawująca funkcję przełożonej nad piwnicą; cellaria Mącz, Cn (1): Cellaria, Piwniczna. Mącz 46b.
b. Od znacz. ‘gospoda’ (3):

Iron. (2): [przodek dokonał bohaterskiego czynu] Y w ten cżás go rycerzem zacnie páſowano/ Y Orle mu do herbu ſkrzydło było dano. A náſzego potomká páſuią w piwnicy (marg.) Rycerze piwnicżni. (–) RejWiz 97v marg, Dd2.

α. W funkcji rzeczownika: prowadzący karczmę (1): ſpytay piwnicznégo/ Ieſli niéma ná dole koniá przedáynégo. WyprPl A4.
c. Od znacz. ‘więzienie w podziemiach’: w funkcji rzeczownika: strażnik więzienny (1):

W połączeniu z imieniem (1): [Kejstut] do wieże ná doł wſádzon/ á tám piątey nocy vdawion od Proxy piwnicżnego BielKron 380.

Synonim: b.α. kaczmarz.

JBi