« Poprzednie hasło: PLEBANOW | Następne hasło: PLEBAŃSTWO » |
PLEBAŃSKI (14) ai
e oraz a jasne.
Fleksja
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | plebański | f | N | plebańska | n | N | |
D | plebański(e)mu | D | plebański(e)j | D | ||||
L | L | plebański(e)j | L | plebańskim |
pl | ||
---|---|---|
G | plebańskich | |
A | subst | plebański(e) |
sg m N plebański (4). ◊ D plebański(e)mu (1). ◊ f N plebańska (4). ◊ G plebański(e)j (1). ◊ L plebański(e)j (1). ◊ n L plebańskim (1). ◊ pl G plebańskich (1). ◊ A subst plebański(e) (1).
Sł stp notuje, Cn s.v. plebanija, urząd plebański, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
Przymiotnik dzierżawczy od „pleban” (14): parobku plebanſkiemu v oſtroroga we wſſy yedney wyardunk vkradl LibMal 1545/105v, 1545/105; chćieli go tam poimáć gdy ſie mył w łáźni Plebáńſkiey BielKron 397; Curionium, Dochod Plebáński. Mącz 73b; náuká o Sákrámenćiech álbo Swiątościách/ [...] potrzebuie godności Plebáńſkiey y dowćipu oſobliwego KuczbKat 105; A iż temu ták ſzkodliwemu wrzodowi [mężobojstwu] Piſmo święte lekárſtwá vkázuie/ tedy będźię [!] to vrząd Plebáńſki/ áby ie Chrześćiánom pilno powiedał. KuczbKat 315, 300; SkarJedn 57; WYPRAWA PLEBANSKA. W Krákowie / W Drukárni Lázárzowéy/ Roku Páńſkiégo 1590. WyprPl kt, A2, A3 żp; Doſyć będźie wypráwy na Duchowne (á zwłaſzcżá poki ſie on Albertus Plebáńſki [aluzja do bohatera „Wyprawy Plebańskiej”] z ſwoią żołnierſką nie wygotuie) PowodPr 82; [Wieś Parkanie Plebańskich włók, pustych włók, folwarkowych włók, osiadłych włók 12 1/2. InwBiskWłocł 1582 197; przy tej wsi jest rolej plebańskiej niwa, którą z czynszu od plebana kmiecie orzą InwBiskWłocł 1582 198].
Wyrażenie: »plebański(-a) kościoł, fara« [szyk 1:1] (1:1): DYonizyus [...] napirwſzy zakonnik był Papieżem. Będąc cżłowiekiem vcżonym/ [...] Plebáńſkie fáry/ Klaſztory poſtánowił BielKron 153; Też dzieſięć Koſciołow Plebáńſkich wielkich/ y głowne Miáſto Dobrzyń/ [...] ſpalili StryjKron 320; [StryjKron 402, 479].
[Szereg: »plebański, (albo) parafijny (a. parochijalny)«: trzydzieśći Kośćiołow Plebáńſkich álbo Parafiynych iáko zową/ ogniem wygłádził StryjKron 402, 479.]
Synonim: proboszczowski.
LW