[zaloguj się]

PŁACENIE (87) sb n

a jasne; -e- : -é- SarnStat (58:1); -é (5), -e (1) SarnStat (5:1); -ę- (2) GórnRozm.

Fleksja
sg pl
N płacenie
G płaceniå
D płaceniu
A płacenié płaceniå
I płaceniem
L płaceniu

sg N płacenie (9); -é (2), -e (1) SarnStat (2:1), -(e) (6).G płaceniå (37); -å (34), -(a) (3).D płaceniu (12).A płacenié (5); -é (3), -(e) (2).I płaceniem (5); -ém (4), -em (1) SarnStat (4:1).L płaceniu (17).pl A płaceniå (2).

stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Uiszczanie należności, dawanie za coś pieniędzy lub towaru określonej wartości; solutio JanStat, Cn; exsolutio Cn [w tym: czego (63)] (87): slusna rzecz sie im sdalo abi vsthawa korunna thak okolo placzenia iako okolo siedzenia w wiezi na dnie około dowodu o glowe i na rani prziiali ZapWar 1545 nr 2646; Płácenie nákłádow wedle práwá i wedle zwyczaju. GroicPorz oo3, cc4v [2 r.], dd2v; UstPraw K3; GórnDworz Hh7; [kmieć] Nie ieſt wolen od dawánia dźieśięćin/ áni od płácenia cżyńſzow ModrzBaz 89; Montwil Gimbutowic [...] począł o ſobie przemyſláć/ iákoby ſię mogł [...] z płácenia onych łyk y winnikow do Kijowá wyſwobodźić. StryjKron 265, 577 marg; A ieſliby Marſzałek w płáceniu rzeczy y targowégo z miáry wyſtępował/ niechay máią moc Rády [...] to miárkowáć SarnStat 312, 209, 273 [2 r.], 312, 442, 822 (12).

płacenie z czego [= od czego] (2): płáceniu dwu groſzu z káżdego łanu mamy przeſtawáć SarnStat 351 [idem] 910.

płacenie komu (8): Vrzędnik ma mieć oſobny regeſtr rządzenia cżeládźi y płácenia im GostGosp 16; płácenia pewnégo ſądowi w tey źiemi niémáſz/ y owfzem ieſt ſzláchtá od pámiętnégo wolná. SarnStat 822, 350, 363, 476, 892, 928, 1152.

płacenie ile (12): GórnRozm Hv; Zá gránice nie ma wieźdź Król woyſká: y do tego nie ma ich wieżdź áni płáceniem piąći grzywien ſuper haſtam áni prośbą SarnStat 301, 131, 132, 350 [2 r.], 351, 353 (11).

W połączeniu z nazwą zobowiązania pieniężnego [w tym: czego (25), za co (2)] (27): ModrzBaz 89; ZapKościer 1582/33; WujNT 72; A to ſámo rozgrániczenié około płácénia wiárdunków zá dźieśięćinę [...] iż ma trwáć/ poſtánowiliſmy SarnStat 188; áby [...] Sędźia w płáceniu przerzeczonégo pámiętnégo nád cztérzy groſze wyćięgáć y bráć nie śmiał SarnStat 817, 188, 343 [3 r.], 350, 351, 353 (24).

W przeciwstawieniu: »płacenie ... wyciąganie« (1): Abowiém kupcy między ſobą niech záchowáią ſtáry zwycżay w płáceniu y w wyćiągániu ſwych długów [in solvendis et repetendis eorum debitis JanStat 1034]. SarnStat 276.

W charakterystycznych połączeniach: płacenie cła (3), czynszu, dani (2), dziesięciny (2), membran, minut, myt (4), nakładow (2), pamiętnego, poboru (5), podatku (2), podymnego (3), podwod, posagu, posług, winy, żołdu; płacenie za dziesięcinę, za podatki (3); płacenie podkomorzom (2), żołnierzom; płacenie u sądu (2); płacenie wedle prawa (2); ku płaceniu powinny; w płaceniu niedbały.

Zwrot: »ku płaceniu przyciśniony; w płaceniu ucisnąć« (3;1): kmiećie ku płáceniu nam tákowychże groſzów Práſkich zá podatki náſzé przez Poborce náſzé niech będą przyćiśnieni. SarnStat 407 [idem 350, 888], 343, 350, 888.
Wyrażenia: »płacenie długów (a. długu)« (8): POżytek Inwentarzá ten ieſt/ iż dźiedźic ktory go vczyni nie może być vćiążon w płáceniu długow zmárłego GroicPorz ee4v, r, cc4v marg, oo; ActReg 119; SarnStat 276, 694, 1233.

»płacenie głow, zabitych« = kara pieniężna za zabójstwo (5:1): A co ſię płacęnia zabitych tycze: ieſt tego wiele prżyczyn/ dla ktorych to poſtánowiono GórnRozm E2v; niechay miedzy chłopy płácenie głow będźie/ y Máydeburſkie práwo [...] niech prży nich zoſtánie GórnRozm E4, E2v, E3v, E4v [2 r.].

»od płacenia wolny (a. wolen) [w tym: wolen i wyjęt (5)]; wolność od płacenia« [szyk 13:6] (18;1): pan Iakub od placzenia them czassem ma bycz wolen ZapWar 1548 nr 2668; pokoy broniącey ſie ſtronie [...] ma być nákazan przes Sądowny wyrok/ y od płácenia do tąd ma być wolna/ áż krewni zmárłego Práwem tego będą dochodźić GroicPorz 113v; ModrzBaz 89; WujNT 72; ieſliże Miáſtá nád Morżem śiedzącé będą wolné przez práwo od téy płacey: tedy téż Mieſczánie [...] od płácenia tákowego tymże ſpoſobem niech będą wolni y wyięći SarnStat 1111, 343 [2 r.], 350, 353, 694, 892 (15).

Szereg: »płacenie i pieniądze« (1): mieſczánie Sądeczcy [...] ſól przerzeczoną zá tákim płáceniém y pieniądzmi [...] w Zupách náſzych Bocheńſkich kupowáli SarnStat 966.
Przen [czyje] (1): Toż tho mądrego płácenie/ Skłádáć ná Boſkie zrządzenie BierEz Cv.

Synonim: opłata.

Cf NIEPŁACENIE, PŁACIĆ

DDJ