| « Poprzednie hasło: PŁACĄCY | Następne hasło: PŁACH » |
PŁACENIE (87) sb n
a jasne; -e- : -é- SarnStat (58:1); -é (5), -e (1) SarnStat (5:1); -ę- (2) GórnRozm.
| sg | pl | |
|---|---|---|
| N | płacenie | |
| G | płaceniå | |
| D | płaceniu | |
| A | płacenié | płaceniå |
| I | płaceniem | |
| L | płaceniu |
sg N płacenie (9); -é (2), -e (1) SarnStat (2:1), -(e) (6). ◊ G płaceniå (37); -å (34), -(a) (3). ◊ D płaceniu (12). ◊ A płacenié (5); -é (3), -(e) (2). ◊ I płaceniem (5); -ém (4), -em (1) SarnStat (4:1). ◊ L płaceniu (17). ◊ pl A płaceniå (2).
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.
płacenie z czego [= od czego] (2): ná płáceniu dwu groſzu z káżdego łanu mamy przeſtawáć SarnStat 351 [idem] 910.
płacenie komu (8): Vrzędnik ma mieć oſobny regeſtr rządzenia cżeládźi y płácenia im GostGosp 16; płácenia pewnégo ſądowi w tey źiemi niémáſz/ y owfzem ieſt ſzláchtá od pámiętnégo wolná. SarnStat 822, 350, 363, 476, 892, 928, 1152.
płacenie ile (12): GórnRozm Hv; Zá gránice nie ma wieźdź Król woyſká: y do tego nie ma ich wieżdź áni płáceniem piąći grzywien ſuper haſtam áni prośbą SarnStat 301, 131, 132, 350 [2 r.], 351, 353 (11).
W połączeniu z nazwą zobowiązania pieniężnego [w tym: czego (25), za co (2)] (27): ModrzBaz 89; ZapKościer 1582/33; WujNT 72; A to ſámo rozgrániczenié około płácénia wiárdunków zá dźieśięćinę [...] iż ma trwáć/ poſtánowiliſmy SarnStat 188; áby [...] Sędźia w płáceniu przerzeczonégo pámiętnégo nád cztérzy groſze wyćięgáć y bráć nie śmiał SarnStat 817, 188, 343 [3 r.], 350, 351, 353 (24).
W przeciwstawieniu: »płacenie ... wyciąganie« (1): Abowiém kupcy między ſobą niech záchowáią ſtáry zwycżay w płáceniu y w wyćiągániu ſwych długów [in solvendis et repetendis eorum debitis JanStat 1034]. SarnStat 276.
W charakterystycznych połączeniach: płacenie cła (3), czynszu, dani (2), dziesięciny (2), membran, minut, myt (4), nakładow (2), pamiętnego, poboru (5), podatku (2), podymnego (3), podwod, posagu, posług, winy, żołdu; płacenie za dziesięcinę, za podatki (3); płacenie podkomorzom (2), żołnierzom; płacenie u sądu (2); płacenie wedle prawa (2); ku płaceniu powinny; w płaceniu niedbały.
»płacenie głow, zabitych« = kara pieniężna za zabójstwo (5:1): A co ſię płacęnia zabitych tycze: ieſt tego wiele prżyczyn/ dla ktorych to poſtánowiono GórnRozm E2v; niechay miedzy chłopy płácenie głow będźie/ y Máydeburſkie práwo [...] niech prży nich zoſtánie GórnRozm E4, E2v, E3v, E4v [2 r.].
»od płacenia wolny (a. wolen) [w tym: wolen i wyjęt (5)]; wolność od płacenia« [szyk 13:6] (18;1): pan Iakub od placzenia them czassem ma bycz wolen ZapWar 1548 nr 2668; pokoy broniącey ſie ſtronie [...] ma być nákazan przes Sądowny wyrok/ y od płácenia do tąd ma być wolna/ áż krewni zmárłego Práwem tego będą dochodźić GroicPorz 113v; ModrzBaz 89; WujNT 72; ieſliże Miáſtá nád Morżem śiedzącé będą wolné przez práwo od téy płacey: tedy téż Mieſczánie [...] od płácenia tákowego tymże ſpoſobem niech będą wolni y wyięći SarnStat 1111, 343 [2 r.], 350, 353, 694, 892 (15).
Synonim: opłata.
Cf NIEPŁACENIE, PŁACIĆ
DDJ