[zaloguj się]
[pdf]

POBŁĄDZIĆ (56) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf pobłądzić
praet
sg pl
1 m -m pobłądził m pers
2 m m pers -ście pobłądzili
3 m pobłądził m pers pobłądzili
f pobłądziła m an
n pobłądziło subst pobłądziły
plusq
sg pl
3 m był pobłądził m pers byli pobłądzili
conditionalis
sg pl
1 m m pers bychmy pobłądzili
3 m by pobłądził m pers by pobłądzili
con praet
sg
3 m by był pobłądził
impersonalis
praet pobłądziło się

inf pobłądzić (6). ◊ fut 3 sg pobłądzi (5). ◊ 1 pl pobłądziémy (1). ◊ 2 pl pobłądzicie (2). ◊ 3 pl pobłądzą (2). ◊ praet 1 sg m -m pobłądził (2). ◊ 3 sg m pobłądził (5). f pobłądziła (1). n pobłądziło (1). ◊ 2 pl m pers -ście pobłądzili (1). ◊ 3 pl m pers pobłądzili (12). subst pobłądziły (2). ◊ plusq 3 sg m był pobłądził (1). ◊ 3 pl m pers byli pobłądzili (1). ◊ con 3 sg m by pobłądził (5). ◊ 1 pl m pers bychmy pobłądzili (1). ◊ 3 pl m pers by pobłądzili (5). ◊ con praet 3 sg m by był pobłądził (1). ◊ impers praet pobłądziło się (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Zgubić drogę (3):
Zwrot: »drogi pobłądzić« (1): Więc ſie mu [Ezopowi] Kápłan przygodził/ Ktory był drogi pobłądził. BierEz A3.
Przen (2): Od nieprzyiáciela racż ſſcżycitz/ Pokoia ſwégo vżycżytz/ A ſám racż chodzitz przed nami/ Bociém poblądziémy ſami. OpecŻyw 177.
Zwrot: »na drodze pobłądzić« (1): bo ſię duſzá iego podobáłá Pánu/ y przeto wywieść go chćiał z poyśrzodku złośći/ áby ná długiey drodze nie pobłądził. SkarŻyw 196.
2. Niewłaściwie, źle postąpić; errare Vulg, PolAnt; peccare Mącz (51): KromRozm I E4; KrowObr 204; Skażmy go ná hániebną śmierć [...]. To myſląc pobłądźili/ ábowiem ie záſlepiłá ich złość. BibRadz Sap 2/21; BudBib Sap 2/21, Ps 57/4; SkarJedn 205; SkarŻyw 31, 511; KochDz 107; krotko mowiąc Piłát ták Páná ſwego ſądźił iáko ſłyſzal á nie iáko wiedźiał/ á bárżo też pobłądźił. GórnRozm F3v, H3; Y przetoż/ one ſynody Arianow y innych haeretykow [...] iż áni przyzwolenia áni potwierdzenia Papiezkiego nie miáły/ przeto nie dziw iże pobłądziły. WujNT 461; WysKaz 30 [3 r.]; SkarKaz 206a, b [2 r.], 610a; ktory [Bóg] nigdy pobłądźić y złym być y tyránnem nie może. SkarKazSej 691b, 691b, 692a, 700a.

pobłądzić od czego (2): Abowiem korzeń wſzego złego ieſt chćiwość: ktorych niektorzy prágnąc/ pobłądźili od wiáry WujNT 1.Tim 6/10. Cf W przen.

pobłądzić około czego (2): BielKron 7v; A dánie Duchá ś. tym ktorzy nas rządzą/ pewnym ieſt dowodem/ iż pobłądźić nigdy około náuki [...] nie mogą. SkarKaz 206b.

pobłądzić na czym (3): RejWiz 147v; SkarJedn 146; A mnieyſzy grzech ieſt człowieká zábić/ [...] niźli ná ſtáwieniu práwá pobłądźić. SkarKazSej 700a.

pobłądzić w czym (17): BierEz Dv, D2; KlerPow 10; BierRozm 20; A ták niechay twe dzyatki/ roſtropnie ſie rządzą/ Tedy w cnotliwych ſpráwách/ nigdy nie pobłądzą BielKom B4v; KrowObr 204; Mącz 284d; PaprPan Gg3; SkarJedn 205; SkarŻyw 293; ReszPrz 96; BielSen 9; GórnRozm H3; Izali/ iáko mowi Tertulianus/ ták wiele kośćiołow w iedney wierze pobłądźiło? SkarKaz 550b, 455b; SkarKazSej 662a, 700a; [Táką Cauſſę gdźie idźie o gárdło/ dla tego długo rozbieráią: iż gdyby w niey pobłądźili/ iużby ſię popráwić niemogli. PlutBBud P3].

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Iż Concylium Niceńſkie wielkie/ y inſze Concylia pierwſze pobłądziły/ iż żon właſnych kápłanom mieć dopuśćiły? KrowObr 236.

Szereg: »pobłądzić a wystąpić« (1): Minus pavebam ne peccaret, Bárzom ſie bał by w czim nie pobłądźił/ á nie wyſtąpił. Mącz 284d.
W przen (2): Tákiey wam/ przeważni Senatorowie/ mądrośći z niebá potrzeba. Bo ludzka rychło pobłądzi SkarKazSej 660b.
Zwrot: »pobłądzić od drogi [czego]« (1): Mąż ktoryby pobłądził od drogi náuki [qui erravit a via doctrinae] między wielą obrzymow będzie mieſzkał. Leop Prov 21/16.
Przen (2): Lecz y tać [cnota] ſie dorządzyła Barzo iakos pobłądzyła RejJóz D6; GDy ſczęśćié niechce/ y rádá pobłądźi KochFrag 39.
3. Pomylić się, niewłaściwie ocenić rzeczywistość [w czym] (2): bo iuż byli pobłądźili Aſtronomowie álbo żeglarze w kompáſiech BielKron 444v; Mącz 215d.
4. [Zwrot: »pobłądzić szykiem« = zmieszać szyki, pójść w rozsypkę: Sciął Chorążego [krzyżackiego] y wziął Chorągieẃ od niego/ A przebił ſię z nią ná zad do woyſká ſwoiego. Zá tym Niemcy bez znáku pobłądzili ſzykiem StryjKron 536.]

Synonimy: 1. chybić, omylić się; 3. chybić, zagubić się, zginąć.

Formacje współrdzenne cf BŁĄDZIĆ.

Cf POBŁĄDZENIE

MMk, RS