[zaloguj się]
[pdf]

POCHŁONĄĆ (9) vb pf

pochłonąć (5), pochłanąć (4); pochłonąć Leop (2), KlonŻal, KlonFlis, KlonWor; pochłanąć LubPs, BibRadz, HistLan, SkarŻyw.

Teksty nie oznaczają ó; pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w po-); a pochylone.

Fleksja
inf pochłånąć
praet
sg
3 m pochłonął
f pochłonęła
n pochłonęło
conditionalis
sg
3 m by pochłånął

inf pochłånąć (1). ◊ fut 3 sg pochłånie (1). ◊ 3 pl pochłoną (1). ◊ praet 3 sg m pochłonął (3). f pochłonęła (1). n pochłonęło (1). ◊ con 3 sg m by pochłånął (1).

Sł stp brak, Cn pochłonąć, Linde XVI i XVIII w.: pochłonąć.

Znaczenia
1. Wciągnąć w głębokość [kogo] (4): Ale ieſli nową rzecż Pan vdziáłá/ iżby źiemiá otworzywſſy ſie pod nimi/ pochłonęłá ie [ut aperiens terra os suum deglutiat eos]/ [...] poznaćie żeć bluźnieli á zruſſáli ſie przećiwko Pánu. Leop Num 16/30.
[Przysłowie: A doł ktory inſzym kopiećie/ was ſámych (iáko to więc bywa) pochłanie. Respons O4.]
Frazy peryfr.: »morze pochłonęło« = ktoś utonął (1): Lecż co [= ile] ich ſtráſzne morze pochłonęło/ Co ich po byſtrych rzekách potonęło/ Co ich zginęło po rozlicżnych wodách/ W dźiwnych przygodách. KlonFlis C2v.

»Acheron pochłonął« = ktoś umarł (1): iák dźiś w Sákrámenćie Przedáią Paná ludźie/ ktorych cżárt oźionął/ Y ktore iuż z Iudaſzem Acheron pochłonął. KlonWor 29.

Przen (1): Halcyone nárzeka/ oná wdowá ſtradna: Co iey ná morzu Ceyx małżonek vtonął Sámę po nim nieznośny fráſunek pochłonął. KlonŻal B2; [Piekielne brámy ná mię ſię grożą/ chcą mię pochłanąć. ArtTanat A7v].
2. Pożreć; devorare Vulg, Cn; abligur(r)ire, absorbere, absumere, ebibere, obligurire, obsorbere, resorbere, sorbere, urere Cn (5):

pochłanąć kogo (1): Rátuyćie rátuyćie/ owo mię ſmok pochłanąć chce. SkarŻyw 252.

Przen (4): Tákżeć kiedy co ſzcżęſcie rzući łákomemu/ Rownie iákoby też tho dáło pſu głodnemu. Bo wnet záraz pochłanie oprocż ſmáku wſzego HistLan E4.

pochłonąć kogo, co (3): Y podnieſie Pan nieprzyiaćiele Raſynowe ná niegoż/ á nieprzyiaćiele iego w trwogę obroći: Syrią od wſchodu/ á Filiſtyny od záchodu/ á pochłoną Izráelá wſſyſtką páſſcżeką. Leop Is 9/12; Pátrzy [złośnik] ocżymá ſwymi cżłeká vbogyego/ Iákoby go pochłanął tu w proſtośći yego LubPs C2v; Wyrwał ſię ogień przed gniewem iego [Boga]/ á pochłanął grunty źiemie/ á złośniki iáko ſłomę popaloną. BibRadz 4.Esdr 15/23.

Synonimy: 2. pożreć, zjeść.

Formacje współrdzenne cf CHŁANĄĆ.

EW, (JDok)