[zaloguj się]
[pdf]

PODOBANIE (21) sb n

Oba o oraz a jasne; e z tekstów nie oznaczających é oraz -é.

Fleksja
sg
N podobani(e)
G podobaniå
D podobaniu
A podobani(e)
I podobani(e)m

sg N podobani(e) (3). ◊ G podobaniå (13). ◊ D podobaniu (2). ◊ A podobani(e) (1). ◊ I podobani(e)m (2).

Sł stp brak, Cn s.v. przypodobam się komu, Linde XVIII w. s.v. podobać się.

1. Akceptacja w ramach jakiegoś systemu wartości (20):
A. Przyjemność zmysłowa; radość (2):
Zwrot: »folgować podobaniu swemu« (1): Rozgniewał ſie wnet Pan iż oni ſwowolnie á nie w boiáźni iego/ á folguiącz podobániu ſwemu/ bráli obie żony wedle woley ſwoiey. RejPos 42v.
[Wyrażenie: »wesołe podobanie«: Kto naydzie Niewiaſtę dobrą: naydzie rzecż barzo dobrą/ y oſięgnie weſołe podobanie od pana Boga Ekonom h3v.]
Wyrażenie przyimkowe: »ku podobaniu [czemu]« (1): SkarŻyw 341 cf W przen.
W przen (1):
Wyrażenie: »podobanie oku« (1): Wſzák y Iudyt wdowá ku podobániu wſzetecżnemv oku/ vbieráłá ſię: ále iſz to dobrym ſercem/ dla Páná Bogá cżyniłá: grzechu niemiáłá SkarŻyw 341.
B. Uznanie, aprobata (18): Placitum, Zdánie/ Podobánie/ Vznánie/ Albo skazánie ſędziego. Mącz 302a, 323d.

podobanie czyje [w tym: pron poss (11), G sb i pron (2)] (13): A ieſliżby ſie theż co máło w cżym vnioſło od podobánia thwego/ prziymi wdzyęcżnie. RejPos Ooo5; GórnRozm B3. Cf Wyrażenia przyimkowe.

Zwroty: [»mieć podobanie [nad kim, nad czym]« = aprobować, lubić [szyk zmienny]: Dlategoſz ieſzcze po wtore kaſzdego ſoſobna naponinamy [!]/ iako wierny Ocieć ziemſky/ ktory podobania żadnego nad karaniem nie ma/ laſkawie a obyczaiem Oicowſkiem UstKościel c; on go niechai wſpomoże/ ieſli ma podobanie nad niem. UstKościel 26v, 117v.]

»przychodzić [komu] w podobanie« = być aprobowanym, lubianym (1): Bo tędy ma przychodzić [...] Káżdy cżłowiek pocżćiwy ludzyom w podobánie. RejWiz 44v.

Wyrażenie: »podobanie Panu Bogu« (1): ktorego [przykazania] ſye Gálátowye nye dźyerżeli/ z zakonu á nye z Kryſtuſá ſpráwyedliwoſci á z podobánya pánu Bogu ſſukáyąc KromRozm II k3v.
Wyrażenia przyimkowe: »dla podobania [komu]« (1): Trzeći ſpoſob ieſt záchowánia doſtawáć/ kiedy kto komu ieſt ku roſkoſzy: w czym tego trzebá przeſtrzegáć/ áby dla podobánia komu przećiwko cnoćie/ á przyſtoynośći nic ſię nie wyſtępowáło. KochCn B3v.

»wedle([-a]) (a. według, a. [podług]) podobania [czyjego; w tym: swego (5)]« (8): Niechayżeć ſię thedy ći ſzácunkarze w Ieronimie (tak iáko ſię im ſni o tym) według ſwego podobánia kocháią BibRadz *4v, *5; Frui ingenio suo, Wedle ſwego podobániá [!] żyć. Mącz 137d; RejPos 20v; [Summa myta czeladzi [...] czyni liczby polskiej fl. 377, okrom sukna i żywności wszelakiej, które pan starosta wedla podobania i wedla zasługi dawa. LustrPom 29; Dlategoſz chrzeſt/ na żadne dny pewne abo vłożone/ według podobania Kxiężei/ albo przyiaćioł/ niema być odkładan UstKościel 96v, 36v].

~ Szereg: »wedle wolej, (chuci) a podobania« (4): Ex sententia alicuius dicere, Wedle woley chući á podobánia cziyego mówić. Mącz 383a; Stomacho suo vivere, Wedle woley ſwey á podobánia żyć. Mącz 420a; RejAp 166; RejPos 219v. ~

»z swego podobania« (1): Izem niesam zswego podobania ale zroskazania I Cesarskiey M iechac y słuzyc musiał ActReg 159.

»z [czyim] podobaniem« (1):

~ Szereg: »z podobaniem, z wolą« (1): Facere aliquid Musis approbantibus, S ich podobániem/ s ich wolą. Mącz 323d. ~

»za podobaniem [czyim]« (1):

~ Szereg: »za chucią i podobaniem« (1): Assensu omnium dicere, Zá chucią y podobániem káżdego człowieká co mówić. Mącz 383a. ~

2. Wyrozumiałość, łagodność (1): placabilitas, Podobánie. Mącz 302a.

Cf NIEPODOBANIE, PODOBAĆ SIĘ

RS