[zaloguj się]
[pdf]

PODOBAĆ SIĘ (1051) vb impf

sie (669), się (382).

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
inf podobać się
indicativus
praes
sg pl
1 podobåm się podobåmy się
2 podobåsz się podobåcie się
3 podobå się podobają się
praet
sg pl
1 m m pers -smy się podobali
f -m się podobała m an
3 m podobåł się m pers podobali się
f podobała się m an
n podobało się subst podobały się
plusq
sg
3 f podobała się była
fut
sg pl
3 m podobać się będzie, będzie się podobåł m pers będą się podobać
f będzie się podobała, podobać się będzie m an
n podobać się będzie, będzie się podobało, będzie się podobać subst będą się podobać, podobać się będą
imperativus
sg
1 niechże się podobåm
2 podobaj się
3 niechåj się podobå
conditionalis
sg pl
1 m bych się podobåł, bym się podobåł m pers bysmy się podobali, bychmy się podobali
2 m byś się podobåł m pers
f byś się podobała m an
3 m by się podobåł m pers by się podobali
f podobałaby się, by się podobała m an
n by się podobało subst by się podobały
con praet
sg
3 m by się był podobåł

inf podobać się (123). ◊ praes 1 sg podobåm się (18). ◊ 2 sg podobåsz się (3). ◊ 3 sg podobå się (420). ◊ 1 pl podobåmy się (1). ◊ 2 pl podobåcie się (2). ◊ 3 pl podobają się (64). ◊ praet 1 sg f -m się podobała (1). ◊ 3 sg m podobåł się (25). f podobała się (39). n podobało się (119). ◊ 1 pl m pers -smy się podobali (1). ◊ 3 pl m pers podobali się (9). subst podobały się (21). ◊ plusq 3 sg f podobała się była (1). ◊ fut 3 sg m podobać się będzie (6) BibRadz, BielKron, GórnDworz (2), RejPosWstaw, SkarŻyw, będzie się podobåł (2) Leop, SarnStat. f będzie się podobała (3) BielKron, Mącz, RejZwierc, podobać się będzie (2) CzechRozm, BielSjem. n podobać się będzie (23), będzie się podobało (18), będzie się podobać (4); podobać się będzie ZapWar, LudWieś, RejWiz, BielKron (7), RejAp (2), RejZwierc, BudBib, SkarKaz, GosłCast; będzie się podobało LibLeg, MurzNT, RejZwierz, Mącz (2), GórnRozm; będzie się podobać BierEz, GrzepGeom; podobać się będzie : będzie się podobało : będzie się podobać Leop (-:3:1), BibRadz (4:1:1), GórnDworz (1:1), SarnStat (2:7). ◊ 3 pl m pers będą się podobać (3). subst będą się podobać RejPos (2), podobać się będą (2) RejZwierc, Strum. ◊ imp 1 sg niechże się podobåm (1). ◊ [2 sg podobaj się.] ◊ 3 sg niechåj się podobå (2). ◊ con 1 sg m bych się podobåł (2), bym się podobåł (2); bych KromRozm I; bym Leop; bych : bym WujNT (1:1). ◊ 2 sg m byś się podobåł (3). f byś się podobała (1). ◊ 3 sg m by się podobåł (29). f podobałaby się, by się podobała (20). n by się podobało (48). ◊ 1 pl m pers bysmy się podobali (6), bychmy się podobali (1); bysmy : bychmy BibRadz (2:1). ◊ 3 pl m pers by się podobali (6). subst by się podobały (9). ◊ con praet 3 sg m by się był podobåł (1). ◊ part praes act podobając się (8).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Być akceptowanym w ramach jakiegoś systemu wartości; często: być chcianym, wybieranym (zwłaszcza w znacz. B.); placere HistAl, Vulg, PolAnt, Mącz, Calag, Calep, JanStat, Cn; placitum esse Vulg, Mącz, PolAnt, Modrz; complacere HistAl, Calep; bene placitum esse PolAnt, Vulg; cordi esse Mącz, Modrz; arridere, complacitum esse, iuvare Mącz, Cn; in studio esse Mącz; delectare Modrz; commodum a. gratum a. iucundum a. pergratum esse Cn; z przeczeniem: displicere Vulg, PolAnt, Modrz, Calep [w tym: komu (966), czemu (W przen, Przen) (28)] (1051): Placeo, Podobam ſie/ Ieſtem prziyemny/ Wdźięczny. Mącz 302a; Plausibilis, Chwalny/ Co ſie łatwie może podobáć/ Miły. Mącz 303c, 302a, 356a; Calag 220b, 350b; Complaceo – Podobąm ſzie. Calep 227b; Displiceo – Nie podobąm ſzie. Calep 331b.

W połączeniach z określeniem intensywności [w tym: dobrze (2), barzo (1)] (3): Perplaceo, Dobrze ſie podobam. Mącz 302b, 341b; Perplaceo – Barzo ſie podobąm. Calep 788a.

A. Dostarczać przyjemności, zwłaszcza zmysłowej, estetycznej (101): A káżdy ktho ſie nacż ćwicży/ á co mu ſie podoba/ tho ſie iuż w tym kocha y ćwicży. RejZwierc 13v, 21v, 91v, 133.

W połączeniu z określeniem intensywności (1): Co ſie im lepiey podoba? rąbánie laſu/ gdzie krotochwilá zdrowa/ cżyli tá kołácya gdzie brzuch obćiążeie? Powiedzieli: rąbánie láſu ieſt náſzá niewola/ á teras kołácya roſkoſz BielSpr 49v.

W przeciwstawieniu: »podobać się ... szkodzić« (1): Co ſie ćiáłu podoba/ rozumowi ſzkodźi. BielKronCies Mmmm3.

Szereg: »podobać się i smakować« (1): tho ſie więc tá chwałá káżdemu podoba/ y bárzo mu ſmákuie RejZwierc 115.
W przen (5):
Zwroty: »ciału się podobać« (2): BielKronCies Mmmm3; Bo [fortuna] ie wiedzie do roſkoſzy/ do ſwey woley/ do obżárſtwá/ do opilſtwá/ y do inych rzecży co ſie tylko ciáłu podobáią. RejZwierc [121]v.

»sercu się podobać [w czym]« (1): ánim ſercu zábraniał co ſie mu podobáło w roſkoſzy wſzelkiey/ áby ſie we wſzem kocháło á weſeliło com vdzyáłał BielKron 79v.

»smysłom się podobać« (2): Smyſły rády temu co ſie im podoba. RejZwierc 142v marg [idem] Bbb2.

a. Kiedy odbiorca ogląda (12): Mącz 356a; Bárwy mi ſię krom bráku wſzytki podobáły Prot B2; GórnDworz F; RejZwierc 172; podobáło mu ſię mieyſce w puſzczy bárdzo ozdobne miedzy gorámi StryjKron 345; PudłFr 57; PaprUp G3; komu ſie vbiór móy nie podoba? GosłCast 5.

podobać się czym (1): Chodzeniem/ śiedzeniem/ ſtaniem/ igrániem/ głowy zwieſzániem/ kłániániem/ zbieramy ſię ná táką poſtáwę/ ktorąbyſmy ſię ábo inſzym podobáli/ ábo drugie przechodźili [quo alios et delectemus, et antecellamus]. ModrzBaz 56.

W połączeniu z określeniem intensywności (1): Znam ia iednego/ ktorego ſie taniec w.m. bárzo podobáć będzie GórnDworz E8.

W przen (2):
Zwrot: »oczom się podobać« (2): á tylko tych lekkich rzecży á tych iedno co przed ſobą widzi á ktore ſie ocżom podobáią pilnuie RejZwierc 54, 103.
b. Kiedy odbiorca słucha (2): A ieſlićby ſie też ty moie noty przy tych Pſalmiech nie podobáły/ iuż ták niech będzye LubPs A5v. [W połączeniu z określeniem intensywności (1): BielSjem 29 cf e.]
W przen (1):
Zwrot: »uszam się podobać« (1): A ieſliby cie y to roſkoſzowáło co ſie vſzam podoba/ y toć nic nie záwádzi RejZwierc 102v.
c. Kiedy odbiorca je: smakować (3): trawę iéſz kak báran: dáiąc znáć że mu ſie ſáłatá Włoſka niepodobáłá. KochAp 9.
Zwrot: »lepiej się podobać« (1): dwoie wino pił, á oboie chwalił, ale wſzak ſie lepiey podobało z wyſpu Lezbicſkiego BielŻyw 90.
Przen (1): Twoiá [Panie] potráwá ieſt/ pokutá grzeſzących. [...] Day mi táką przypráwę iákaby ſię tobie podobáłá. SkarKaz 161a.
d. Kiedy odbiorca reaguje na urodę i inne walory człowieka w stosunkach między płciami; zwykle w aspekcie seksualnym: wzbudzać pożądanie (38): ieſlić [król Filip] ſie podoba bądz iemu gotowa/ bowiem go w nocy oglądáſz HistAl A3v; GliczKsiąż P7v; á nie podobamlić ſie ia/ tedy oto z moich ſłużebnych obierz ktorą chceſz ku ſwey woli BielKron 458v, 15, 65v, 319v; BielSat D2v; gdyż dworney pániey coby ſie wſzytkim wobec/ bez Ale podobáłá/ á s ktoreyby kſtałt ſie bráć mogł/ wſzykich [!] cnot/ y obycżáiow/ s pięknoſcią złącżonych/ niemáſz/ áni było nigdi ná ſwiecie GórnDworz V7; Ieſt ták poprawdzie/ iż kto práwie miłuie/ wſzytkę ſwą myſl/ wſzytkę śiłę/ y ſtáránie ná to obráca/ áby ſie tey ktorą miłuie podobał. GórnDworz Cc3, V7; SkarŻyw 486; KochPam 80; WujNT Matth 14/6; KlonWor 60; ZbylPrzyg A3v.

podobać się w czym (2): GórnDworz Bb5; Ia chcę podobáć ſye w mowie Náuczonéy białéygłowie KochPieś 34.

W połączeniu z określeniem intensywności (1): á tym cżáſem áby iey ſzáty ſpráwowáć y ochędoſtwá/ w ktorym by mu ſię lepiey podobác mogłá/ roſkazał. SkarŻyw 487.

Fraza będąca zdaniem względnym z sensem uogólniającym: »ktory się (jedno) podoba« = ktokolwiek (2): Tedy ſynowie Boży widząc corki ludzkie iż były cudne/ bráli ie ſobie zá żony ktore ſię im iedno podobáły [quas elegerunt]. BibRadz Gen 6/2; płodzą ſie iáko dobytek/ ktora ktoremu ſie podobáć może wolno ieſt BielKron 461v.
Zwroty: »podobać się przed inszymi« (1): á podobáłá ſie [Hester] Krolowi przed inſſymi/ y ſtáłá ſie Krolową. Leop Esth 2 arg.

»pannie, paniej się podobać« (1:1): DWá ſie mieli ku pániey/ więc rymy piſáli/ Aby ſie cżym kto może/ pániey podobáli. RejFig Bb6; OrzRozm R2v.

»żenie, mężowi, miłemu się podobać« [szyk zmienny] (7:3:1): Więc kiedy w łożnicy śiedziáłá/ Miłemu śię podobáłá BierEz I3; KrowObr 226, 226v; A kto ma żonę/ troſſcże ſie o rzecżách ſwieckich/ iákoby ſie żenie podobał [quomodo placeat uxori] [...]. A ktora ma mężá/ myſli o rzecżach świeckich: iákoby ſie podobáłá mężowi [quomodo placeat viro]. Leop 1.Cor 7/33-34; SkarŻyw 120, 140; WujNT przedm 14 [2 r.], 1.Cor 7/33, 34.

Szereg z różnymi podmiotami gramatycznymi: »[komu] się podoba albo [kto] się rozmiłuje« (1): Tibi dabo puellam lepidam quam tu facile ames, Opátrzęcie dzieweczką którać ſie będzie podobáła/ álbo który ſie ty ſnádnie rozmiłuyeſz Mącz 114b.
Przen (3): y ſtroiłáś [Azjo] corki twoie w wſſetecżnośći áby ſie podobáłá y chlubiłá z gámratow twoich/ kthorzy ſthobą záwżdy chćieli ſwą wolą pełnić. Leop 4.Esdr 15/47.
Zwrot: »podobać się (niebieskiemu) oblubieńcu(-owi)« [szyk zmienny] (2): BibRadz I 351a marg; W tey cnoćie/ Pánno/ okraſy y przybránia twego ſzukay/ ábyś ſię niebieſkiemu oblubieńcu podobáłá. SkarŻyw 393.
e. Kiedy odbiorca czyta tekst lub go słucha (pod względem treści lub formy) (16): RejKup m8; Ieſliżeć ſię ieſztze tákowe ſlowá przykre y ſurowe niepodobáią/ mowże tedy ná przećiwko Duchowi ſwiętemu/ ieſli ſmieſz? KrowObr C3; Mącz 19b, 61c, 356a; GórnDworz B5v, Bb8; GrzepGeom B3v; RejZwierc A2; Strum R4; KochFragJan 3.

W połączeniach z określeniem intensywności [w tym: dobrze (lepiej) (2), najbardziej (1)] (3): thákowe zátrefnowánie/ z rzecży/ ábo ſłowá dwuwykłádnego/ podoba ſie ſkoro naybárziej ludziom GórnDworz P7v, S3v; Co ſie lepiey podoba wam/ text cżyli notá. BielSjem 29.

Zwrot: »podobać się ludziom« (2): Wſzákoż ieſliby ſie ony [księgi] podobáły ludziom (cżego ia ſobie obieczowáć nie ſmiem) nie mnie by zá tho/ ále W.K.M. dziękowáć byli powinni GórnDworz A3, P7.
W przen (1):
Zwrot: »uszom się podobać« (1): nielza było inácżey/ iedno [...] owę prośbę ominąć/ gdzye mowi, Pero degnati ſignor d'vdiri noſtri prieghi [...] etc. bo Polſkie vſzy/ nie máią tego guſtum żeby ſie im to podobáć miáło GórnDworz B5.
f. Kiedy odbiorca uczestniczy w rozrywkach (4): O nieſzcżęśliwi rodźicy y mężowie/ ktorzi corki y żony máią/ ktorem ſię tákie bieśiády pobobáią [!] [qui filias et uxores habent talibus conviviis gaudentes]. ModrzBaz 54v.

W połączeniach z określeniem intensywności [w tym: barzo (2), nic (1)] (3): Bárzo ſie tá grá wſzytkim podobáłá GórnDworz C5; Tákież też y owe żárty/ ktore ná kradzieſz poſzły/ nic mi ſie zgołá nie podobáią. GórnDworz T6v, C7v.

g. Kiedy odbiorca żyje w określony sposób lub w określonym środowisku bądź znajduje się w określonym miejscu lub sytuacji (8): Náubierał rozlicżnych by pánien młodzyeńcow. Pytał poſłá/ co [tj. jak] mu ſie iego ſwiát podoba RejZwierz 8v; Quibus militia in studio est, Którym ſie podoba żywot żołnierski. Mącz 423c, 417d; HistRzym 52v.

W zdaniu bezpodmiotowym: podoba się gdzie (1): Gośćiu dobry iáko ſie tu tobie podoba? HistRzym 52v.

W połączeniach z określeniem intensywności [w tym: barzo (1), więcej (1)] (2): vbrawſzy ie chędogo po Hiſzpáńſku/ puśćili ie záſię wolno do ſwoich/ co ſie im bárzo podobáło bo nágo chodźili. BielKron 452v; Bo/ ktorym ſię więcey podoba [magis placet] proznowánie y pieſzcżotá niewieśćia/ [...] ći niech wiedzą/ że ſię od śláchetnośći przodkow ſwych wyrodźili ModrzBaz 42.

Przen: Odbiorcą jest zwierzę (1): Iáko cnotliwym poććiwość/ Ták też ſwowolnym wſzetecżność Káżdemu ſwą roſkoſz cżyni/ Błoto ſie podoba ſwini. RejZwierc 232.
h. Kiedy odbiorca obcuje z ludźmi postępującymi według zasad dobrego wychowania, etykiety (7): bo y owá iedwabna poſtáwá/ ſłowá pieſzcżone/ zemdlona mowá/ (iáko ſie ná tę ſubtylność drudzy wydáią/ áby ſie pokazáli/ iż s pánow idą/ ktorym y tego ſzkodá że ſie męſzcżyznámi porodzili) niewiem komu by ſie ná ſwyecye podobáć mogłá GórnDworz E, K4v.

W połączeniach z określeniem intensywności [w tym: barzo (2), dobrze (1)] (3): W tych tedy rzecżach ktore mu przyſtoią/ niechay ſie ćwicży/ áby [...] znácżnym był miedzy wſzythkimi/ á ludziom ſie dobrze podobał. GórnDworz E4; Iákoż mnie ſie bárzo podoba páchołek młodi/ zwłaſzcżá ten/ co ſie para rycerſkim rzemięſłem/ ktory owo ma w ſobie/ coś troſzkę powagi/ á gdy do cżynienia przydzie iż niewiele mowi GórnDworz K4; HistRzym 130v.

W połączeniu szeregowym (1): wiele tych naydzie/ kthorym ſie podoba cżłowiek żwáwy [...]: drudzy ludzie rádzi widzą ćichego/ ſkromnego: niektorzy záſię bárziey chwalą cżłowieká rzezwiego/ prácowitego. GórnDworz C8v.

Zwroty: »ludziom się podobać« (1): GórnDworz E4 cf »dobrze się podobać«.

»podobać się nad ine« (1): Tedy Euſtáchius widząc dwá młodźieńcá vdátne y obycżáyne/ podobáli mu ſie bárzo nád ine. HistRzym 130v.

»z podziwieniem się podobać« (1): Stądże owo ieſth/ iż ſie nam s podziwieniem podoba mąż záwołány/ kiedy vkłádnie/ á ſkromnie we wſzytkim pocżyna ſobie GórnDworz I5v.

B. Być ocenianym jako ktoś lub coś wartościowego(-y), słusznego(-y), przydatnego(-y); videri Vulg, Mącz, Cn; probari Mącz, Modrz, Cn; rectum esse PolAnt; esse ratum Mącz; habendum esse, idoneum videri Modrz; z zamianą podmiotu logicznego na gramatyczny: probare Mącz, Modrz, Vulg, Cn; velle Mącz, PolAnt; approbare, censere, cupere Mącz; comprobare Calep; z przeczeniem: improbare Mącz (940): Dzieći co ná tárgu ſtały/ Ieſlić ſie co [tj. trochę] ſpodobáły? Rzekł iż mu ſie podobáią/ Lecż ie bárzo drogo dáią BierEz B2; Mądremuć ſię ſwe podoba/ O innego vrząd niedba BierEz N4v; ForCnR B3; A yeſthli by ſzyą swyatkowye nyepodobali powodowj thedi on obwynyoni ma pithacz dla kthori prziczini ich nyechcze przyąncz MetrKor 40/814; yakom ya nyeslvbowal konya przyacz oth slachethnego Pyotra woytha zgyasdowa kthorym yemv przedal yesthlyby mv szye nyepodobal ZapWar 1527 nr 2385; Złym ſie nie podobać ieſt rzecż chwalebna. BielŻyw 144; RejPs 167, 175, 201v; ComCrac 16v, 17; LudWieś A2 [2 r.]; RejKup n4; KromRozm I M2v; MurzHist H2, M3v; MurzNT 46, 51 [2 r.], 145v marg; KromRozm III Kv; Tákie mi ſie myſli podobáią/ Co o ſkárby áni o ſwiát dbáią BielKom E7v, F5v; A ieſli ſye ktorey [stronie] Ortel nie podoba/ do wyſzſzego Sędźiego áppeluie. GroicPorz Cv; áby [ofiara] byłá od ćiebie dziſia przyięta/ y podobáłá ſie tobie Pánie Boże. KrowObr 170, 169v, 170v, 198v, 226; RejWiz 43v, 166v, 167; Podobáłáſie Pharáonowi y wſzyſthkim służebnikom iego tá rádá Leop Gen 41/37, 2.Reg 15/26, Esth 1/21, 2/4, Eccli 20/30, Ier 9/24, Os 9/4, 1.Mach 8/21; RejZwierz 52; W pierwſzych Kſięgách Krole. Káp. 9.v.11. nápiſano ieſt/ iż Sálomon dał był Hirámowi Krolowi Tyrſkiemu dwádźieſćiá miaſt ktore ſię mu niepodobáły BibRadz I 238d marg, *5v, 2.Reg 17/4, II 88b marg, 2.Tim 2/4; OrzRozm D, K3v, L4v, Mv, S2v, V; zmiłuię ſie nád kim chcę/ á będę nań łáſkaw kto mi ſie podoba. BielKron 35; wſzákże cżęſtokroć ty kſięgi v ſiebie táiemnie odmieniáli/ przepiſowáli/ folguiąc áby ſie Ceſárzowi podobáły BielKron 230v, 68, 72, [842], 99, 104v (30); GrzegRóżn I2; KwiatKsiąż E; Mącz 65b, 91b, 302a, 357e, 391a, 466a, 468b; że to ſłowo obiáwienie/ ktorego my tu cżęſto vżywamy/ á niepodoba ſie przećiwnikom iáko ſłyſzymy/ nie ieſth iſcie nowe w piſmie SarnUzn G4; RejAp Ff; GórnDworz C, Lv, V8v, Ggv; RejPos 186v, 199v, 206v; A wſzákoż ieſli ſie w.m. podoba by miał złotą ſierść ná ſobie/ tedy ia w.m. káżdego dam. RejZwierc 90, 36, 50v, 71, 83v, 142, 219v, 232; BielSpr 20, 45v; WujJud 237v; Przetoż od grzeſznych á nieſpráwiedliwych ludźi/ niemogą ſie/ by też nalepſze vcżynki podobáć. WujJudConf 102; RejPosWstaw [1103]v; mowćie do Dawidá potáiemnie rzekąc/ oto podobaſz ſię krolowi [Ecce complacuit in te rex] y wſzyſcy słudzy iego miłuią ćię. BudBib 1.Reg 18/22; Wſzelkiey złośći Pan nie náwidzi/ áni ſię podoba [non est amabilis] tym ktorzy ſię go boią. BudBib Eccli 15/13, 1.Reg 18/20, Mich 7/18; MycPrz I A2v; BudNT Hebr 11/11; CzechRozm 20, 20v; PaprPan H3; ModrzBaz 28v, 62v, 100, 123, 133 (8); Sion ſye mnie podoba: to moie mieſzkánié KochPs 196; SkarŻyw 71, 88, 140, 196, 504; NiemObr 16, 56, 67, 126, 129, 148, 176; KochFr 5; ReszPrz 59; BielSjem 11, 15, 18; ArtKanc E5v; Ale w práwie náſzem/ niewiem co widźiſz tákiego/ prżeczby ſię ábo tobie/ ábo komu ná świećie podobáć nie miáło. GórnRozm D4v, A3v, D3, D4, D4v, F3, H2v, L; PaprUp L3v; Ten Musthafa okrom tego ze Turczyn moraliter barzo mi się podobał ActReg 69, 8; Calep 810a; ZapKościer 1588/77v; Ale że ieſt rzecz niepodobna/ wſzytkim ſię podobáć (bo co ieden miłuie/ tym ſię drugi brzydźi) KochCn B4; KochFrag 19; Oto maćie ſtrzemioná/ wybiérayćie ſobie. (–) Alberte/ któré ſie z tych podobáią tobie? Mnie ſie zda/ że y táńſzé/ y lekſzé drewniáné WyprPl B; LatHar 92, 216, 565, 627; WujNT przedm 10, Act 6/5, 2.Cor 5 arg, Gal 6/12, 2.Tim 2/4, Hebr 13/2, Xxxxx2v; WysKaz 11; JanNKar F; JanNKarKoch F3; Która paritas Deputatorum, tych gdźieby ſie do drugiégo Séymu ſtanom nie podobáłá/ wolno iéy będźie popráwić. SarnStat 854, 865, 1072, 1075, 1264; Mowi Pan Bog zaſtępow do Zydowſkiey Synágogi: (Iuż mi ſię nie podobaćie/ y ofiáry nie przyimę z ręku wáſzych. [...]) SkarKaz 158a, 160a, 458b, 486b, 520b; Ieſlić ſię ſpodobáłá pánná, y poſagći Ma ſię podobáć przy niey, ktoryć oćiec dáie CiekPotr 86, 48; GosłCast 7; PaxLiz B2; SkarKazSej 695a; KlonWor 3.

podobać się z czego (1): Odnośi káżdy w tym wielkie klenoty/ Kto ſie káżdemu podoba ze cnoty. RejZwierc 224v; [IsocrGlicz Ii4 (Linde)].

podobać się na co (1): Niechżeć ſię y teraz vdbam Ná tę poſługę podobam. Iż bych do Mátki twoiey ſzedł MWilkHist F4v.

podobać się czym (6): KrowObr 133v; Ktorzykolwiek chcą podobáć ſię wćiele (marg) wł. dobrą oſobą/ álbo twarzą. (–)/ ći was przymuſzaią obrzezowáć ſię BudBib Gal 6/14[12]; Powiádał mi teſz tenże Fortunatus/ ktory mi ſię bárzo y láty/ y obycżáymi/ y proſtotą podobał SkarŻyw 213; ábyſmy niezmázánym ćiáłem w twoiey ſię ſłużbie obieráli/ á cżyſtym ſercem tobie ſię podobáli. LatHar 182, 432, 618.

podobać się z czym (1): Y podáły go [boginie] ludzyom z obycżáymi temi/ Iż ſie wſzytkim podoba s poſtępkámi ſwemi. PaprPan O4v.

podobać się w czym (10): BielKron 79v; Mącz 495a; RejPos [236]; Y tho z niemáłym ná ſwiecie pożytkiem/ Gdy kto w ſwych ſpráwach podoba ſie wſzytkim. RejZwierc 214; BudBib Gal 6/14[12]; CzechEp 29; Artykuły [...] Popráwim/ gdzieby ſie im w cżym nie podobáły. BielSjem 18. Cf »we wszem się podobać«.

W zdaniach bezpodmiotowych lub z formalnym podmiotem typu „co”, „to”, „nic” itp.: ktoś tak chce, ma taką wolę, uważa za słuszne; libet (lubet) Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz, Calep, JanStat, Cn; collibet Calep, Cn; libitum est Mącz; allubescit, collibitum est, perlubet Cn (292): Temuć ſie nie będzie przećiwiáć/ Co śię tobie będzie podobáć. BierEz B2v; BielŻyw 51, 60, 154; bo yeſly yedny bedą czinicz yedne rzecz a drugym ſye to niebedzie podobalo tedj [...] LibLeg 11/43; SeklKat N3; wielki Ceſarzu ieſli ſie podoba máieſthatowi wáſzemu/ poiádę ia z młodzieńcem thym HistAl L5v, B5, C5, E, Ev, E5v; A nye podoba ſye co komu w koſćyele/ ćyerp z pokorą y ſkromnoſćyą KromRozm I O2v, N4, N4v, O2v, P3; MurzHist O2; Obłudnem śię nic niemoże podobac co śię panu Chriſtuſowi podobá. MurzNT 38v marg; KromRozm III A3; GliczKsiąż C8, O; LubPs A5v, A6; KrowObr 45, 71, 118, 195; Coć ſie też nie podoba to popráwić możeſz RejWiz A9, A8, 1v, 80v, 87v; OrzList b3; Leop Ruth 4/4, 2.Reg 19/39, 2.Par 1/11, 20/32, Iudith 12/14 (9); ieſliby ſię iey podobáło/ będźie iey wolno przedádź dziedźictwo ſwe. UstPraw B4; Co mu ſie nie podoba/ niechayże pogáni RejZwierz 60; á nie chodźili drogámi moimi/ áni doſyć czynili temu co ſię mnie podobáło [ut facerent rectum in oculis meis] BibRadz 3.Reg 11/33, Gen 21/11, Num 11/1, 22/34, Ios 22/33, 1.Reg 18/20 (19); BielKron 59v, 109v, 124v, 141v, 200v, 236v, 266; GrzegRóżn L4; Ratum mihi est, Przyzwalam/ potwierdzam/ zdami ſie/ podobami ſie / chcę áby ták było. Mącz 347c, 72c [2 r.], 76c, 77c, 191d, 233c (18); RejAp BBv [2 r.], 145v, 146v; Niema ſie co podobáć/ kiedy kto máiąc ſwe włoſne Polſkie ſłowo/ zárzućiwſzy ono/ pożycża ná iego mieyſce s cudzego ięzyká GórnDworz F2v, Cv, K6, L7v, Mm7v; iż cokolwiek cżyni ſwięte Boſtwo iego/ iż wſzytko dobrze cżyni/ chociayby ſie też y drugiemu cżáſem nie podobáło. RejPos 206v, 42, 43v, 130v, [219]v, 267v; RejPosWiecz3 [97]; KuczbKat 5; á obieray ſobie coć ſie lepſzego podoba/ á przy cżym ſnádnie zoſtáć maſz. RejZwierc 26v, 60, 71, 90 [2 r.], 92, 105, 114v, 209; BielSpr 35v [2 r.]; WujJud 187v; RejPosWstaw 42; BudBib c2, 3.Reg 21/2, 2.Par 20/32, 2.Esdr 2/5, 10 (9); á to coby ſye nápiſáło omyłką/ álbo żeby ſye théż co kómu nie podobáło/ [żeby] raczyli tho przebáczyć. Strum Q3; BudNT Ioann 8/19[29]; PaprPan P; ModrzBaz 1v, 22v, 81v, 88v, 97, 141, 145v; SkarŻyw 501, 504; CzechEp 201, 425; NiemObr 17, 60; ReszPrz Av, 63; BielSjem 9; PaprUp Hv; ZawJeft 33; Libet – Podobą mi ſie. Calep 599b, 214b, 614a; Co ſie królowi podoba/ to práwem niech będźie OrzJan 50; LatHar +3, 71, 182, 248, 594, 627, 675; WujNT Ioann 8/29, s. 595, 1.Cor 16/2, Col 3/20, 1.Ioann 3/22, Apoc 17/17; JanNKar F2; JanNKarGórn H; To ſpráwiedliwa iest, ieſliby záwżdy Elekcią przód vprzédzáłá napráwá Exorbitánciy: ále bez tego trudno ſie ma podobáć. SarnStat 15, 590, 636, 982; SkarKaz 421b, 638a, Oooo2a; ZapKościer 1595/89; Poſłuchay rády moiey ieſlić ſię podoba. CiekPotr 59, 35 [2 r.], 79.

~ podoba się do kogo, do czego (14): Iuż ſie młodſzym do niego niepodoba wſzytko/ A coż więc kolwiek pocżnie/ tedy ſie zda brzytko. RejWiz 92v; To do zacnego Krolá/ zacnym ſie podoba/ Do złego łotrom wſzytko/ gdyż łotrowie obá. RejZwierz 22v; RejAp 26, 71; ále to mi ſie do ſzáchow niepodoba/ iż náder wielka vmieięthność wnie być może. GórnDworz M5; Wſzytko ſie wſzytkim podoba do ſiebie RejZwierc 219, 25v [3 r.], 28v, 90v, 147v, 267v; WujJudConf 74.

podoba się od kogo (1): nie podoba ſye wam nic od nas/ co wam zdrowie á zbáwienié przynośi OrzQuin V4v.

podoba się u kogo (1): Wſzyſtkoć ſię widzę Włochu v nas nie podoba/ á naybárźięy práwo GórnRozm K2.

podoba się ku komu (1): Bo ty mnię możeſz rzecz w ocży Czocz ſie ku mnię nie podoba RejJóz C7.

podoba się w kim, w czym (12): pocżkay iedno máło/ Vźrzyſz żeć ſie więcey [= więcej rzeczy] w nim/ będzye podobáło. RejZwierz 57v; BielKron 218v [2 r.]; RejZwierc 147v, 148; Podoba mi ſie w onym piſániu że pobudza do Modlitwy ku Pánu Bogu/ gdyż Oratio Deum ad miſericordiam ſaepe inducit. MycPrz II C3; ktory iáko ſobie wolność zoſtáwiał odrzućić to/ coby mu ſię w inſzych y dyſputácyách y piśmiech y w wykłádźiech nie podobáło/ ták też drugim tegoż práwá ná ſię pozwalał. CzechEp 152, 47 [2 r.], 152; LatHar 675; Gdy tedy kogo widźiſz błądzącego/ ábo złą drogą do grzechu idącego/ ábo coć ſię w kim nie podoba: pierwey ſam ná ſię weyrzy. SkarKaz 279b.

podoba się gdzie, kiedy (36): co ſie tycże Koncilium/ ieſt wola Papieſka/ áby było w Mántue/ álbo w Ferarzu/ álbo w Bononiey/ álbo w Plácencij/ A ieſliby ſie komu w thych mieśćiech niepodobáło/ thedy w Trydenćie BielKron 220; wiem pewnie/ że ſie tu nikomu podobáć nie będzie GórnDworz V5v; ále téż Król Iego M. z Aſseſsory ſwémi nie w ten czás kiedy chćieli/ ále kiedy Prokuratoróm ſie podobáło ſądźili. SarnStat 571, 781, 788; ZapKościer 1595/89. Cf W konstrukcjach z zaimkiem względnym.

podoba się jak, tak (72): Iużeſz na oſtatek niechai tak będźie gdyś ci śię tak podoba MurzHist Q4v; Diar 94; KrowObr 233 [2 r.]; Leop 1.Mach 8/26, 28; nie godźi ſię nam wywiedowáć przycżyny przecż thám Pan zákazał opowiedáć słowá ſwego/ iedno iż ſię ták iemu podobáło. BibRadz II 74d marg; OrzRozm Pv; Ale gdy ſie wam ták podoba/ iedźćieſz ná pułnocne kráiny BielKron 318v, 42v, 134, 134v, 221, 232v, 413v; Mącz 179c, 302a [3 r.]; RejAp 15; RejPos 32, 287; á vſłuchawſzy wolą iego/ ták wypełnił właſnie/ iáko ſye ſzátánowi podobáło. BiałKat 341; BiałKaz D4v; CzechRozm 21, 258v; płácżę tego co ſię zſtáło: ále iſz ſię ták podobáło Pánu Bogu/ ſkromnie to znośić mam SkarŻyw 196; CzechEp 120; KochPam 87; ActReg 114; GórnTroas 63; WujNT 208, 243; JanNKar E2v; SiebRozmyśl H; położę Obie rzeczy ná wagę, á ſędźim y ſtroną Samże bedę tey ſpráwy. ták mi ſię podoba. CiekPotr 17, 21; SkarKazSej 663a. Cf Ze zdaniem; W konstrukcjach z zaimkiem względnym.

cum inf (15): Leop Eccli 35/5; Więcey ſię Pánu podoba czynić ſąd y ſpráwiedliwość niżli ofiáry. BibRadz Prov 21/3; NA tymże ſeymie w Smákáldyey wyſzey miánowánym/ podobáło ſie też Luteryanom/ oznaymić przez liſty wſzyſtkę rzecż ktora ſie tocżyłá ná Seymie w Kolnie BielKron 209v, 452v; GrzegRóżn K3; De quo libitum mihi est paulo plura dicere, Podoba mi ſie więcey mówić. Mącz 191d, 472b; BielSpr 26v; BudBib Ios 17/12; BudNT Mar 10/42; przeto podobali ſye chodźić/ ſnać y pſy po polu pieſzo/ álbo ná koniu gonić: bylé tho przez prace wielkiéy/ á w pogodę było/ może. Oczko 28; CzechEp 120; WujNT Act 15/22, Rom 1/28, 1.Cor 1/21.

cum inf „być” (1): á vcżyń mu coć ſie kolwiek podoba być dobrego. Leop 2.Reg 19/37. ~

Ze zdaniem podmiotowym [w tym z zapowiednikiem: (wszytko) to (15), tak (4), nic, ono; aby, (i)żeby, by (25), zaimek względny „co(żkolwiek)” (15), iż(e), że (8), kiedy, gdy (5), kto ‘jeżeli ktoś’ (2)] (55): BielŻyw 117; RejPs 163v; HistAl G4, M8v; Nyepodobáłoć ſye też Saulowi krolowi iż Samuel omyęſzkawał ſlużby y ofyáry Bożey KromRozm I N4; Boć śię iéi owſzeki niebędźie nic podobało co bóg przykazáł MurzNT 38v; Diar 86; KrowObr 232 [2 r.], 232v; RejWiz Cc3; Leop Gal 1/15; Ieſliż ſię wam ták podoba [Si est cum anima vestra]/ ábych ia tu od ſiebie pogrzebł vmárłego ſwego/ ſłuchayćieſz mię/ á przicżyńćie ſię zá mną do Efroná BibRadz Gen 23/8; Podobáło ſie to krolowi áby ták było. BielKron 114v, 135, 195v, 213, 229v, 306; Lubet quicquid facias, Podobami ſie cożkolwiek vcziniſz. Mącz 197d; Tedy ſie to w.m. nie podoba/ kiedy Polak bierze w Polſzcżyznę Cżeſkie ſłowá. GórnDworz F2v; Ale iż mi ſie to podoba/ kto nadobnie/ á bez fráſunku gra GórnDworz M4v, F6, L7v, M3, R3, Hh5; RejPos 42, 144v; KuczbKat 435 [2 r.]; WujJudConf 48v; BudBib 1.Mach 14/41; Krolowi Syriyſkiemu/ ták ſie podobáło/ Iżebyś mu wſzytko dał/ coby mu ſie zdáło. HistHel C4v; MycPrz II C3; CzechRozm 129; POdoba śie mi przeto ono/ co mężowie vcżeni przy káżdem rozbierániu zá rzecż potrzebną ſądzą ModrzBaz 2v, 73v, 91v, 96; Oczko 27; SkarŻyw 213, 496; co ſye iemu zdáło/ Nalepiéy żeby ſye téż y nam podobáło. KochTr 24; CzechEp 41; NiemObr 15, 133; ReszPrz 59; GostGosp 18; WujNT 124, Gal 1/15; SkarKaz 41b; CiekPotr 53 [2 r.]; SkarKazSej 689a.

W konstrukcjach z zaimkiem względnym o sensie uogólniającym: według własnej woli, bez ograniczeń, bez wyboru, wszystko, wszędzie itp., obojętne co, gdzie itp., cokolwiek, gdziekolwiek itp. [w tym: co(kolwiek) (46), jak(o) (30), gdzie(kolwiek) (a. kędykolwiek itp.) (21), kiedy itp. (9), ktory(kolwiek) (a. kto(kolwiek), a. co ‘kto’)) (9), co ‘ile’ (2)] (117): á myy ſie w łazni poki ſie podoba. FalZioł V 49; LibLeg 6/156; RejPs 168; ZapWar 1550 nr 2666; GliczKsiąż D6v; KrowObr 124v; A ták iuż rácżcie mowić co ſie wam podoba RejWiz 39v; iákiegoby iácy chćiáły vbioru bráły ſobie: á iáko ſie im podobáło vpiękrawſzy ſie/ z domu niewieśćiego do łożnice Krolewſkiey przechodziły. Leop Esth 2/13, Ios 24/15, 1.Reg 11/10, 2.Reg 19/28, 24/22, Iudith 6/18, 12/6, Dan 11/3; Ale niechay v ćiebie mieſzka ná ktorym ſie mu mieyſcu podobáć będźie/ w ktorymkolwiek miáſteczku wáſzem BibRadz Deut 23/16, Gen 19/8, 20/15, Ios 9/25, 1.Reg 1/23, 11/10 (12); Bo Pan Bog dawa rozum kto mu ſie podoba BielKron 79v, 12, 12v, 17v, 200v, 213 (12); Qualibet perambula aedes oppido tanquam tuas, Kędićkolwiek ſie yedno podoba. Mącz 337b, 191d, 197d, 217b, 328a, 340c (9); SarnUzn C8; SienLek 162; bo pánowie ná pokoiu/ chczą theż mieć tę wolność mowić/ y cżynić co ſie im podobá GórnDworz K7v, D3, P2, Ee4v; Izaſz mnie nie wolno w rzecżach mych cżynić to czo ſie mnie podoba RejPos 59; BielSpr 1; ktorzy w Kśięgách Piſmá świętego przebieraćie/ á ktore ſie wam podoba odćinaćie: á tym ſpoſobem go vmnieyſzaćie. WujJud 29; STrumienie wodne ſerce krolewſkie/ ręką Iehowy gdzie (mu) ſię podoba bywa náchylone [quod voluerit inclinabit]. BudBib Prov 21/1, Iudic 19/23, 2.Mach 7/16; Też nas práwie wiążano iák ſie podobało WierKróc A4v; CzechRozm 173; Bo prawdźiwa wolność/ należy w powśćiągániu złych myśli y wyſtępkow/ nie w ſwowolnośći broienia co ſię komu podoba ModrzBaz 70, 22v, 32, 46, 71v, 72v (9); A Moſkiewſki po ſwego Metropolitá ſtáwienie do Cárogrodu nie śle/ ále go ſam ſtáwi/ ſam karze/ ſam gdy mu ſię podoba tráći. SkarJedn 363, 72, 377; Oczko 32v; SkarŻyw 504, 544; StryjKron 115; CzechEp 164, 381, 412, 425; gdy wyznánie y nabáżeńſtwo [!] náſze/ ták lzy [lege: lży]/ háńbi/ y potwarza iáko mu ſię podoba. NiemObr 5; áby wolno Biſkupowi Rzymſkiemu ſtolicę Piotrowę przenośić ná mieyſce ktoreby mu ſię podobáło. NiemObr 54, 166; Kryſte iák ſię podoba tobie/ rácżże nas ſpráwowáć ſobie ArtKanc C18v; GórnRozm A3v, B3, G4; ActReg 20; Uterlibet – Ktoric ſie podoba. Calep 1144b; LatHar 92, 142 [2 r.]; iż Pan Bog ma cudá w mocy ſwey/ y ná woley ſwoiey: y czyni ie gdy mu ſię podoba. WujNT 323, przedm 23, s. 186, 453, 564; ták wiele płácono/ iáko ſie tym/ którzy wyćiągáią podobáło SarnStat 928, 352, 658, 926, 983, 1071 (9); PowodPr 82; SkarKaz 610b; Byleś nie był tem, którym ia ćiebie bydź niechcę, Bądź czymći ſię podoba CiekPotr 74, 77, 79 [2 r.]; SkarKazSej 667b, 693a.

W połączeniach z określeniem intensywności [w tym: barzo ((naj)barziej) (28), więcej (na(j)więcej) (26), (barzo) dobrze (lepiej, nalepiej) (21), mało (mniej) (5), nic (2), nie do końca (2), nieźle (2), wielmi (2), by namniej, nad wszytko, naosobliwiej, zgoła, żadnym obyczajem; określenie w comp (28), w sup (18)] (93): tento nowy dworzanin tak mnimam iżći ieſt godny łaſki T.M. boć ſie nám wielmi podobá ForCnR B4, B3; BielŻyw 69, 154; RejPs 163v; RejKup m6v; BielKom E4v; ábyś z miłośći brátherſkiey chociażći by ſie co nie do końcá podobáło/ odemnie wdzyęcżnie [...] przyiąć racżył. LubPs A5v; KrowObr 189v; RejWiz A3v, A5v, 75v; á nie wſſyſthkie rzecży wſſyſtkim dobrze ſie podobáią w wierze Leop Eccli 41/20, 2.Par 1/11, Prov 21/25; á ia vczynię z nim co ſie thobie nalepiey podobáć będźie/ á dla ćiebie theż co iedno będźieſz chćiał [quod est bonum in oculis tuis et quicquid volueris a me] vczynię. BibRadz 2.Reg 19/38, Gen 21/11, 1.Reg 18/20, 3.Reg 15/5, 2.Esdr 2/10, Prov 11/3, Tob 3/6, Ios 22/32; OrzRozm T4; Mnieć ſie nic niepodoba tá ſpráwá ná tym Seymie BielKron 209v, 299, 306; Magnopere censeo, Owſzeki mi ſie ták zda/ Podoba mi ſie bárzo dobrze. Mącz 204d; Placito, Co daley tym ſie lepiey podoba. Mącz 302a; Mihi neutiquam probari potuit tam flagitiosa tam perdita libido, Mnie ſie żadnym obyczáyem nie mogło podobáć ták roſpuſtne ták przes obłáżne kurewſtwo. Mącz 323c, 34d, 323c, 460a, 495a; Abowiem tá ſiedmioráka licżbá záwżdy ſie nawięcey Duchowi ſwiętemu podobáłá RejAp 6; Y to mi ſie też nie zle podoba/ kiedy ſtworzy ſobie nowe ſłowo: ále ná Polſkim gruncie [...] vcżyni. GórnDworz F6, D, K6, R3, Hh4v; ZAwżdy miedzy inemi wſzyſtkimi cnothámi pokorna myſl á vniżone ſerce/ temu Pánu náſzemu/ naoſobliwiey ſie podobáło. RejPos 199, 38v, 41, 42 [3 r.], 43, 43v (13); BO ácżći ſie obiemá ich ſtan y żywot y obycżáie dobrze podobáią/ á co ſie komu nád wſzytko podoba thoć iuż iego Bog/ á iemu zá nalepſze ſie dobro zda. RejZwierc 105, 30v, 91 [2 r.], 105, 144v, 175v [2 r.]; WujJud 102; gdyż tym obżyrcom á pijánicom ták ſie bárzo podobáią mieyſcá piſmá ſwiętego/ ktoremi iákoby ſie zálecáć miáło/ według ich mnimánia/ niepomierne vżywánie winá RejPosWstaw 44; Naprzod iże krákowſki tłumácż Cáputámi/ á Brżeſcy Kapitułámi zową/ to mi ſię by namniey niepodobáło. BudBib c2, 2.Esdr 2/10; HistHel D; CzechRozm 138, 244v; SkarJedn 226; Oczko 27; SkarŻyw 47, 213, 504 [2 r.]; CzechEp 68; ReszList 154; PudłFr 78; ze Kanclerzowi wiecey się podoba Maximilian, anizSzwed ActReg 115, 69; WyprPl B4; LatHar 92, 594; iż mu ſię ofiárá bez miłośierdzia y miłośći/ á zwłaſzczá w grzechu śmiertelnym vczyniona/ mniey podoba. WujNT 39, 238, 262, 595; JanNKar F2, F4; SiebRozmyśl H; CiekPotr 35, 67; Bárzo mi ſie podoba/ twoie mądre zdánie. PaxLiz C4, E2v.

W połączeniach szeregowych (11): Náucżycyelom ſwym thák yáko ſámi cżynyą/ tem obycżáyem theż ony náſládowáć máyą. Co gdy ſie ſtánye/ káżdemu ſie tho podobáć musi y Bogu prziyemno/ y ludzyom dobrze ſie widzyeć będzye. GliczKsiąż O; KrowObr 189v; approbo. Pochwalam/ zda mi ſie podoba mi ſie. Mącz 323d, 302a, 323d, 347c, 454b; RejPos 228; Swiádomem iey potroſze/ wiem też kęs o niey: ále iey niechcę: namniey mi ſię nie podoba: nic mi po niey CzechEp 66; ReszList 154; WujNT 533.

W przeciwstawieniach: »podobać się ... nie podobać się« (10): MurzNT 38v marg; BielKron 218v; Mącz 324a; Naydzie co ſie Pánu podoba á co ſie nie podoba. RejAp BBv; GórnDworz G2; BielSpr 35v; iſz mu [Panu Bogu] ſię ofiáry Ablowe podobáły/ á Kaimowe niepodobáły. SkarŻyw 263; CzechEp 77; co rádziſz, nie podoba ſię im; Co odradzaſz, podoba CiekPotr 53, 79.

»podobać się ... być przemierzły (a. mierzić) (2), być obrzydły, cierpieć nie chcieć, zakazować« (5): Iż gdy co iedny mierźi podoba ſie drugim RejWiz 1v; Ofiárá niepobożnych ieſt obrzydła Pánu/ á modlitwá ſpráwiedliwych podoba ſię iemu. BibRadz Prov 15/8; Iż káżdy wymyſł cżłowiecży/ oprocż woley á náuki iego ſwiętey/ nigdy ſie themu Pánu podobáć nie miał: y owſzem záwżdy miał być przemierzły v niego. RejPos 186v; WujJudConf 48v; [Pan Bóg pokazał] iáko mu ſię to z iednocżenie podobáło: á odſtąpienia y rozerwánia kośćielnego dłużey ćierpieć niechćiał SkarJedn 353.

»nie podobać się ... chwalić, dobre się zdać, w smak iść, w wadze być« (4): Leop Eccli 21/18; Cur tu solus improbas quae omnes alii approbant, Czemuć ſie to nie podoba/ czemu to gániſz/ co ſie ynſzim wſzem dobre zda co ſie ynſzim podoba. Mącz 324a; iż to coć ſię przedtym w duchownych rzecżách nie podobáło/ iużći teraz z łáſki iego/ w ſmák idzie LatHar 675, 594.

Przysłowia: To cżyn innemu czo ſie tobie podoba ſamemu BielŻyw 51; Czo ſie tobye nie podoba/ nie cżyń drugiemu. RejPos 130v; RejZwierc 92.

Nie podoba mi ſię ten dom/ w ktorym/ kiedy y kokoſz gdacże/ kur milcży. WerKaz 287.

Zwroty: »ludziom, ludowi(-u) się podobać« = hominibus placere Vulg, PolAnt; placere populo a. in oculis populi PolAnt [szyk zmienny] (26:3): ForCnR A3; Bych ſye yeſſcze ludźyom podobał/ nye byłbych ſlugą Bożym. KromRozm I Pv; BielKom E4v; KrowObr 198v; RejWiz 49; Leop Gal 1/10 [2 r.], 1.Thess 2/4; A tákże Saul przełożył go [Dawida] nád rycerſthwem/ y podobał ſie wſzytkiemu ludowi/ y ſłużebnikom Saulowym. BibRadz 1.Reg 18/5, 1.Thess 2/4; Mącz 323c, 417b, 495a; GórnDworz L7v; RejZwierc 25v, 138v, 161v, 175v; BudBib 1.Mach 14/46; ModrzBaz 96; CzechEp 68; To náſzá proſta odpowiedź o ſynoſtwie páná Chriſtuſowym: ktora iż ſię ludźiom nie podoba/ nie trzebá ſię dziwowáć NiemObr 97; WerKaz 301; KochPij Cv; WujNT Gal 1/10 [2 r.], Eph 6/6, Col 3/22, 1.Thess 2/4.

»po [czyjej] myśli się podobać« (1): Coś tu cżedł/ po twey myſli podobáć ſie będzye. RejWiz Cc3.

»Panu Bogu (a. Bogu, a. Panu), Jehowie, przed Bogiem się podobać« = Deo placere HistAl Vulg, PolAnt; placitum esse coram Deo Vulg, PolAnt; placitum esse Deo Vulg, Modrz; placere Domino, (bene) placitum esse Domino Vulg; beneplacitum esse Deo, bonum a. rectum esse in oculis Domini, electum esse Domino, probatum esse a Deo PolAnt; Deo complacitum esse Mącz; deo se probare Modrz; z przeczeniem: displicere coram Domino, non placere Domino, malum esse coram Domino Vulg; displicere in auribus Domini, Deo non placere PolAnt [szyk zmienny] (220:3:1): RejPs 200 marg; SeklKat N3; Lecz niċ nedznik oſbawienie Niedbą/ więczey o gymienie. Nyzly ſię bogu podobaċ RejKup f3; HistAl G4; KromRozm I L2, N4v; LubPs S6v; KrowObr 46, 133v, 142v [2 r.], 231v [2 r.], 239v [2 r.]; RejWiz 39, 49; Leop 2.Reg 11/27, 2.Par 20/32, Prov 21/3, Sap 4/10, 14 (13); BibRadz I 3a marg [2 r.], 68c marg, Num 11/1, I 113d marg, 3.Reg 15/5 (17); Podobáłá ſie rzecż iego przed Bogiem BielKron 76v, 79v [2 r.], 80, 81, 134v [2 r.], 135, 266; GrzegRóżn K3; Mącz 302a; RejAp BBv [2 r.]; RejPos 38v, 41, 42 [3 r.], 42v, 43 [2 r.] (36); BiałKat 386; KuczbKat 80, 395, 435 [2 r.]; A miedzy tymi wſzytkimi ſtany żaden ſie lepiey Pánu Bogu nie podoba/ y żaden nie ieſt pocżćiwſzy/ [...] iáko ſtan małżeńſki. RejZwierc 30v, 30v, 148, 148v, 161v, 265; WujJud 96v, 102, 190v [2 r.], 212 [2 r.], Nnv, Nn6v; WujJudConf 66v, 74, 106v, 190v, 212, 234v; RejPosRozpr [c4]; RejPosWstaw [414]v, [1432]v; Y chodził drogą Aſy oyca ſwoiego/ nie vchyláiąc ſię z niey/ á cżyniąc wſzytko co ſię Iehowie podobáło [faciendo rectum in oculis Domini] BudBib 2.Par 20/32, Prov 21/1, Mal 2/17, 4.Esdr 2/3, Tob 4/22; BiałKaz D4v, F2v; BudNT 1.Thess 4/1; CzechRozm 79, 173, 241, 258v; KarnNap Gv; ModrzBaz 87v, 143v; SkarJedn 3, 351, 352, 353; KochPs 176; Milcżenie w białychgłowách zwłaſzcżá iáko ſię podoba P. Bogu. SkarŻyw 581 marg, A4v, 47, 120 [2 r.], 133, 185 (20); CzechEp 47 [2 r.], 68, 120; NiemObr 14, 16, 17, 71, 99, 116; ReszList 154; WerKaz 281 [2 r.], 301; ZawJeft 33, 34; LatHar 248, 508, 513; WujNT 39, 124, 262, 319, 323 (29); WysKaz 4; PowodPr 29, 56; SkarKaz 41b, 347a, 348a [2 r.], 421b, 638a, Oooo2a; Coż tedy ieſt/ iż ſię Pánu Bogu oná prośbá o dánie krolá nie podobáłá? SkarKazSej 689b, 667b.

»z podziwieniem się podobać« (1): Co wſzyſtko ſpodźiwieniem/ bárz mi ſie podoba PaxLiz E2v.

»(sam) się sobie podobać« = plaudere sibi Mącz [szyk zmienny] (10): RejJóz C6v marg; KrowObr 189v; Mącz 303c; RejPos 228; byſmyſie z złośći náſzych [...] nie chełpili ſámi ſobie ſye tym chcąc podobáć. BiałKat 378v; Wſzetecżny záwżdy podoba ſie ſobye/ Chociay go ze wſząd ſzpetna ſkwárá ſkrobie. RejZwierc 220v, 220v; WujJud a6; SkarJedn 63; CzechEp 29; PaprUp L3v; Sam ſię ſobie podoba/ że zoſtał ſpániáłych Dźieći Oycem przeſławnym/ walecżnych y śmiáłych. KlonWor 61; [IsocrGlicz Ii4 (Linde)].

»uprzejmie się podobać« (1): Idźie mi o tych ktorzy chcąc ſię vprzeymie Pánu Bogu podobáć/ przedśię z niewiádomośći/ grubymi błędy/ vwikłáni byli. NiemObr 99.

»wdzięcznie się podobać« (1): Aby Pan Bog Duchem ſwiętym ſwoim racżył oſwiećić vmyſł moy/ áby ſie przodkiem iego ſwiętey miłośći/ á potym y tobie wdzyęcżnie á wiecżnie podobáło. LubPs A6.

»na wszem (a. wszytkim), we wszy(s)tkim (a. wszem) się podobać« = per omnia placere Vulg [szyk zmienny] (10:3): RejPs 36v, 69; Gdyż ſie tobye podoba ná wſſem żywot ćichy LubPs I4v, Xv; áby ſie tzytátze vtzyli/ iż mi ſie moie rzetzy niewewſzyſtkim podobáią. KrowObr 192; RejWiz 75v; BibRadz *6; RejPos 220, 297v; PaprPan M3v; Diákonowie ſłudzy táięmnic (to ieſt Sákrámentow Páná Chriſtuſowych) máią ſię ná wſzytkim podobáć. WujNT 419, 1.Cor 10/33, Col 1/10.

Szeregi: »podobać się albo miły być« (1): y podobáią ſie [dobre uczynki] álbo miłe ſą Pánu Bogu WujJudConf 234v.

»podobać się, chcieć się« (1): Vacat mihi esse diserto, Podobámi ſie/ chce mi ſie okázáć yákom wymowny yeſt. Mącz 472b.

[»podobać się sobie, chlubić się«: Z tych rzecży niepodobay ſye ſobie/ ktore też y zli vcżynić mogą/ ale z tznoty chlub ſye IsocrGlicz Ii4 (Linde).]

»podobać się albo (a, i) dobry(m) (nalepszy) zdać się (a. okazać, a. lepiej udać się)« = placere et rectum esse in oculis PolAnt (4): KrowObr 59v; BibRadz Ios 9/25; Multis se probavit, [...] wielu ſie ludźióm podobał/ álbo dobrym okazał. Mącz 323c; którèby ſie z tych podobáło, y lepiéy vdało, oczy niech ſądzą. JanNKar F2v.

»lubić się albo podobać« (1): Te amo quo magis quae agis curae sunt mihi, Tym cie bárźiey miłuyę/ ym mi ſie to co ty czyniſz więcey lubi álbo podoba. Mącz 343d.

»nie podobać się i oprzykrzyć« (1): bo mu ſie iuż bárzo ony ſądy nie podobáły y oprzykrzyły. RejZwierc 175.

»podobać się, widzieć [się]« (1): Quando ita tibi iuvat, vale atque salve, Gdyć ſie ták podoba/ widźy. Mącz 179c.

»podobać się i wniść w łaskę« (1): że pozna czo ſie pánu podoba/ y cżym wniść w łáſkę iego może GórnDworz K6.

»podobać się i zachować« (1): ktoremum ſie ia ſámemu ná ſwiecie wſzelákim obycżáiem podobáć/ j záchowáć prágnął. GórnDworz C5v.

»zalecać się, podobać« (1): Izali nie dla tego/ áby ſię tymi cnotami Pánu Bogu zálecáli/ podobáli y kroleſtwo niebieſkie przes nie otrzymáli? KrowObr 133v.

»zasłużyć się a podobać« (1): Abowiem rodzicy gdy wielom dobrze cżynią/ nie Bogu/ ále owſzem ſwiátu tym ſie záſłużyć á podobáć chcą RejPosWstaw [414]v.

»zdać się, (albo) podobać (się)« [szyk 6:2] (8): KrowObr 45; Idoneus tibi videor quem fallere incipias dolis, Tákżeć ſie zdam álbo podobam/ którego ſie ty nie obawaſz wodźić zá nos. Mącz 164c, 191d, 204d, 302a, 328a, 343b; CzechRozm 173.

Szeregi z różnymi podmiotami gramatycznymi: »[kto] chwali (a. pochwala), (ani) [komu] się podoba« [szyk 3:2] (5): wſzakoż ta ſwáwolá miaſta tego/ mnogim ſie mądrym ludźiem niepodobá/ anij iey chwalą. ForCnR A3; Mącz 323c [3 r.]; Comprobo – Pochwaląm, podobą miſzie. Calep 229b.

»[komu] się podoba albo [kto o czym] dzierży« (1): Nunquid tibi videtur hoc, Coć ſie to podoba/ álbo co ty o tym dzierżiſz. Mącz 254d.

»[komu] się nie podoba, [kto] gani (a. przygania)« [szyk 2:1] (3): Nie podobaią mu ſię naſze obyczáie, Gani rząd y poſtępki, iedno iz nie łaie. KochSat ktv; Cynici, Sectá byłá Philoſophów którym ſie nic nie podobało/ káżdey rzeczi s vrągániem przygániáli Mącz 76c, 77c, 324a.

»[komu] się podoba, [kto] się kocha« (1): mihi placent seria tu iocosis delectaris, Mnie ſie ſtátek podoba ty ſie w kuńſzćiech kochaz [!]. Mącz 386c.

»[komu] się podoba i [kto] miłuje« (1): Podobaią ſię Krolom vſtá ſpráwiedliwe/ y prawdę mowiącego miłuią. BibRadz *2v.

»nieprzyjemno [u kogo] albo nie podoba się [komu]« (1): Invidiosum ad bonos, Nieprziyemno v dobrych/ álbo nie może ſie to dobrym podobáć. Mącz 495a.

»[kto] odrzuca albo nie podoba się [komu]« (1): Repudio consilium quod primum intenderam, Odrzucam/ álbo nie podobami ſie tá rądá [!] którąm był przed ſię wźiął. Mącz 352d.

»[komu] się podoba, (a) [kto] przyjmuje (a. raczy przyjąć)« [szyk 1:1] (2): BibRadz 2.Reg 3/36; Mactus est hoc sacrificio, Deo dicitur, Rácz wdzięcznie prziyąć/ niecháy ći ſie podoba táto ofiárá. Mącz 203a.

»nie podoba się [komu] albo [kto] sroma się« (1): Illis aliorum vitae poenitentia est Nie podoba ſie ym álbo ſrómáyą ſie zá cudzi żiwot. Mącz 307d.

»[kto komu] ugodzić nie może, [komu] się nie podoba« (1): Morosus, Dźiwny/ dźiwak/ fantaſtik/ ſwey głowy/ któremu nikt vgodźić nie może/ nic mu ſie niepodoba. Mącz 233c.

»[komu] się podoba, (albo, i) [kto] (ze)chce« [szyk 3:2] (5): Diar 33; BibRadz 2.Reg 19/38; Cupio omnia quae tu vis, Wſziſtko mi ſie podoba/ co ſie też y tobie podoba/ álbo co ty chceſz. Mącz 72c; LatHar 142; Dał ludźiom wolną wolą/ áby czynili co chćieli/ y obieráli co ſię im podoba/ złeli dobreli. SkarKaz 610b.

»[komu] się podoba i [kto] zwala« (1): áleć mnie Sądy tákowe bárzo ſye podobáią/ y bárzo ná nie zwalam OrzRozm T4.

W przen [z dopełnieniem metonimicznym: czemu] (13): bo się już nie to w Polscze dzieje, [...] co prawa a wolności nasze uczą ale co moc czyja swowolnie zechce, a co się łakomstwu czyjemu podoba Diar 33; ieſli ſie twemu ſtolcu podobam/ [...] będę ná twoim dworze zá iednego ſłużebniká. BielKron 458v; ábychmy tákiey chwały ſzukáli Pánu Bogu ſwemu/ iákaby ſie podobáłá ſwiętemu imieniowi iego. RejPos [226]; RejPosWstaw [414]v; Podobać ſię to ćieleſnemu rozumowi/ gdy ſobie przypomina to co ſię z przodki náſzymi dźiało NiemObr 15, 11; Gdyż ták bydź muśi/ iáko podoba ſie niebu. GórnTroas 63; WujNT 208; Tákim był iáko trzebá, niſz iáko ſię twoiey Ządzy podoba. CiekPotr 21.
Zwroty: »podobać się duszy« = placere animae Vulg [szyk zmienny] (2): Leop Hebr 10/38; Nie przychodzi nic inego lepſzego cżłowieku s prace ſwey/ iedno co ie á pije/ ták áby ſie w tym duſzy ſwey dobrze podobał BielKron 79v.

»oczom się podobać« (1): Day mi miły Pánie to vmieć co potrzebá: to miłowáć/ co ma być miłowano: to chwalić/ co ſię tobie nawięcey podoba: to ważyć/ co v ćiebie w wadze ieſt: to gánić/ co ocżom ſię twoim nie podoba. LatHar 594.

»sercu się podobać« (1): Zeć ſie to więcey ſercu twemu podobáło [hoc magis placuit cordi tuo]/ á nie ądałeś [!] bogactw áni máiętnośći/ [...] áleś żądał mądrośći y vmienia Leop 2.Par 1/11.

Przen (5): iż nye ku cnocye ſie chcą myeć/ ále ku roſkoſſy/ ktorey ſie chcą podobáć. GliczKsiąż E8v; ták ſye podobáło Nieſczęśćiu/ któréć ſyná żywégo zayźrzáło. KochPam 87.

W konstrukcji z zaimkiem względnym o sensie uogólniającym: według własnej woli, kogokolwiek (1): bo widzimy iż we wſzitkich ná ſwiecie rzecżach [Fortuna] roſkázuie: á ma tho ſobie zá igrzyſko/ podnieść kto ſie iey podoba/ áż pod obłoki GórnDworz O3.

a) Oceniającym jest zwierzę (2): RejZwierc 113; Ale ieſli ich [węgorzy] w tych Rzékach niemáſz iákóm tu piſał/ ábyś ich téż ſádźił niewiedźiéć co do Stáwu/ tedy káżdy wyléźie/ á to dla tego/ że ſye mu iuż w ónéy Rzéce Wodá nie podoba. Strum Q2.
a. Wyraża lub referuje zgodę lub niezgodę wobec czyjejś wypowiedzi (15):

W zdaniu bezpodmiotowym lub z formalnym podmiotem „to” (11): Ná co wſzyſcy kxięża odpowiedzieli: Podoba ſię to nam: Niechay ták będzie. KrowObr 231v; RejWiz 65; BibRadz 2.Reg 3/36; OrzRozm I2; A gdy to poſłom Greckim poſelſtwo powiedzyano/ nie podobáło ſie im/ tákże y wſzytkim Grekom. BielKron 57v; Podobáło ſie to wſzytkim y rzekli/ niechay ták będzye. BielKron 84v, 107v, 210v; OrzQuin O2; HistRzym 95v; ActReg 10.

Fraza: »(nie) podobały się ty (a. ktore) słowa« = ktoś się (nie) zgodził z czyjąś wypowiedzią; sermo placuit (in oculis) Vulg, PolAnt [szyk zmienny] (4): Leop Deut 1/23; I rozgniewał ſie Saul bárzo/ á niepodobáły mu ſie thy ſłowá [Et displicuit in oculis suis verbum istud] BibRadz 1.Reg 18/8; Ktore ſłowá podobáły ſię ták krolowi/ iáko y Hetmánom BibRadz 1.Mach 6/60; Y podobáły ſie thy ſłowá wſzytkiemu zebrániu. RejPos 22.
b. Z przeczeniem: być podejrzewanym o coś złego (1): Im bárźiey ſię przypatrzam, tym mniey twarz człowieká Tego mi ſię podoba: dźiwna będźie ieſli Nie ieſt to ſukniozdźiercá nocny, álbo iáki Subtylny rzeżymiéſzek CiekPotr 67.
2. [Być podobnym, mieć podobny wygląd [w połączeniu z określeniem intensywności]: Bo náſz Barſzcż nic ſie nieprzypodobał figurze Sphondili/ chybá iż figura v Hieronimá Tragá Liſtu. 437. nieco ſie podoba. SienHerb I3# a.]

Formacje współrdzenne: podobać, przypodobać, przypodobać się, spodobać się, upodobać, upodobać się; przypodobnić, przypodobnić się, wypodobnić; przypodobniać, przypodobniać się; przypodobnawać; przypodobić, przypodobić się; przypodobiać, przypodobiać się; przypodobawać, przypodobować się; przypodobywać, przypodobywać się.

Cf PODOBAJĄCY SIĘ, PODOBAŁY, PODOBANIE, PODOBANIE SIĘ, PODOBANY

RS