[zaloguj się]
[pdf]

PODWORZE (19) sb n

Oba o jasne, e pochylone.

Fleksja
sg pl
N podworzé
G podworzå
A podworzé
L podworzu podworzach

sg N podworzé (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G podworzå (2); -å (1), -(a) (1). ◊ A podworzé (4); -é (1), -(e) (3). ◊ L podworzu (7). ◊ pl L podworzach (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia
1. Ogrodzony plac przy domu; atrium Mącz, Calep, PolAnt; cohors (c(h)ors) Mącz, Cn; area Calep, Cn; aula, cavum aedium (cavaedium), compluvium, hypaethrum, impluvium, propatulum aedium Cn (16): OpecŻyw 31; LibMal 1543/72, 1545/103; ZapWar 1558 nr 2686; Atrium, quasi aterrium quod a terra oriatur, Plác/ Báſzta. álbo Podworze. Mącz 19a, 52b; Area - Gumno, podworzę, placz albo mieiſcze golę. Calep 91a, 110b; GostGosp 170; Wyſzedł záſię przed dom Piłat/ y rzekł do nich. Oto go [Jezusa] wam ná podworze wywodzę/ ábyśćie poználi/ żeć w nim żadney winy nie náyduię. LatHar 732; GosłCast 67.

W przeciwstawieniu: »podworze ... dom« (1): V Chriſtopha Myaſkowskiego Bill raſz [...] thelko na podworzu Anye wdomv LibMal 1546/123.

Wyrażenia przyimkowe: »na podworzu« (3): Iſch pyerziną ſpoduſka [...] vkradl na podworzu kthora przedal za 15 groſſi LibMal 1546/117, 1546/122v, 123; [A Piotr śiedział przed gmáchem ná podworzu [Petrus foris sedebat in atrio] CzechNT Matth 26/69].

»w podworzu« (2): ZapWar 1531 nr 2434; A on tylo tey łáſki v niego żądał/ áby w iego podworzu cháłupkę mu poſtáwił SkarŻyw 166.

2. Dwór, folwark (1): Villa, Wieś/ kmieći dóm/ wieyski dworzec/ podworze álbo folwárk. Mącz 496c.
Wyrażenia przyimkowe: »na podworzu« (1): sliachętny panowyę Lubanſczi [...] y ⟨z⟩ sliachętnym bęnaſzęm ſięmiorowſkym ktori mieſzka na tim podworzu gdzię brath ych mieſzkal philip ysz czi panowię Lubanſczi ſpolęcznie Kladli ſsumę pięniedzi przęrzeczoną ZapKościer 1587/74.

»w podworzach« (1): Nie dbam ia by zbroie w podworzách mych brzmiáły Albo oſtre kordy ſię błyſkáły RybGęśli B3v.

Synonim: 2. dwor.

LWil