[zaloguj się]
[pdf]

PODYMNY (40) ai

o jasne.

Fleksja
sg
mN nNpodymné
G Gpodymnégo
A Apodymné
I Ipodymn(e)m
Lpodymném Lpodymnym

sg m L podymném (1). ◊ n N podymné (12); -é (9), -(e) (3). ◊ G podymnégo (14); -égo (13), -(e)go (1). ◊ A podymné (7); -é (5), -(e) (2). ◊ [I podymn(e)m.] ◊ L podymnym (6).

Sł stp: podymne, poddymne, Cn notuje, Linde XVIII w.

Płacony jako danina zwana podymnem (40): Ale gdźie oſobnéy zmiánki w przywileiu [...] o dwu groſzu podymném [de exactione duorum grossorum JanStat 102]/ [...] nie vczyniono: to bywa rozumiano/ iż práwu królewſkiému ieſt záchowano. SarnStat 52, 63.
a. W funkcji rzeczownika: »podymne« = danina od dymu, czyli zagrody wiejskiej, później zmieniona na stały podatek gruntowy w wysokości 2 groszy z łanu; exactionem duorum grossorum a. per duos grossos JanStat; census conicus a. qui per focos solvitur, colonarium, exactio caminarium a. fumalium, fumale, ostarium, rastrale, regale Cn (38): Krolu nie każ mi nic przećiwko Práwu/ niewinienemći więcey nic iedno Podymne/ woynę/ á Tytuł ná Pozwie OrzRozm L3v; Woiewodowie y niektórzy Káſztellani ſą wolni od Podymnégo. SarnStat 353, 63, 349 żp, 351, 352 [2 r.], 353 (17); GDy kilkánaśćie głow w Polſcze rządziło, Krzywd y niefortun ách wſzelkich zázyło To cne Sármátckie páńſtwo: nuz poddáni, Zbytnie z nich dárto podymne y dáni. KlonKr A2; [LustrKrak II 8; LustrLub 33].
Zwrot: »podymne płacić, dawać; podymne (jest) płacono (a. (za)płacone); płacenie podymnego« [w tym: dawać i płacić (1)] = exactionem duorum grossorum a. per duos grossos exsolvere a. solvere; solutio exactionis duorum grossorum JanStat [szyk zmienny] (4:3;4;3): RejZwierz 101; vſtáwiamy: áby wyćiągánié dwu groſzy ták było płácono ze wśi y máiętnośći klaſztornych/ iáko ze wśi Szlácheckich zwykło Podymné bydź płácono. SarnStat 352; w Mázowſzu pokornie nas prośili/ áby byli wolni od płácenia Podymnégo dwu groſzy SarnStat 353; Item/ [...] kmiećie [...] z kożdégo łanu ośiádłégo ná dźiéń świętégo Marćiná ná kożdy rok Podymnégo po dwa groſzá monéty [...] będą dáwáć y płáćić SarnStat 1055, 349, 350 [2 r.], 352, 888 marg, 928 marg (12); [LustrKrak I 249, II 43, 44].
Wyrażenie: »podymne z łanu, [ex laneis]« (2): Król od wſzytkich podatków ſzláchtę wolną czyni, iedno Podymné z łanu ſobie zoſtáwia. SarnStat 349; Podymnégo z cáłégo łanu dwá groſzá máią bydz dawáné. SarnStat 351; [LustrSand 256].
Szeregi: »podymne, (a(l)bo) poradlne« [szyk 3:2] (5): Podimne ábo porádlne poſpolitą myńcą álbo Práſką niech będźie płaconé. SarnStat 888 marg; Téż vſtáwiamy: áby Monétá w Króleſtwie poſpolićie bieżąca/ to ieſt/ Pułgroſzki zá podatki dwu groſzu (któré niektórzy Królewſkié y Porádlné/ á niektórzy Podymné zową) wſzędy byłá bráná SarnStat 928, 349, 351, 354.

[»podymne albo stołowe«: Item podymnego albo stołowego płacą insimul ... mc. O/23/12 LustrKrak II 43, 44.]

Synonimy: a. krolewskie, łanowe, poradlne.

Cf [PODYMIE], [PODYMOWE]

LWil