[zaloguj się]
[pdf]

PODZIEĆ SIĘ (80) vb pf

sie (63), się (17).

o jasne; e w inf prawdopodobnie pochylone (tak w podzieć; Mącz -eć); w pozostałych formach e jasne.

Fleksja
inf podziéć się, podziéci się
praet
sg pl
1 m -m się podziåł m pers
2 f -ś się podziała m an
3 m podziåł się m pers podzieli się
f podziała się m an
n podziało się subst podziały się
conditionalis
sg pl
3 m by się podziåł m pers by się podzieli
f by się podziała m an
n subst by się podziały

inf podziéć się (11), podziéci się [w rymie do: dzieci] KlonWor (1). ◊ fut 1 sg podzieję się (1). ◊ 3 sg podzieje się (10). ◊ 1 pl podziej(e)my się (1), podziej(e)m się (1), podzieim się (1) LibLeg (1:1:1). ◊ 3 pl podzieją się (5). ◊ praet 1 sg m -m się podziåł (1). ◊ 2 sg f -ś się podziała (1). ◊ 3 sg m podziåł się (13). f podziała się (5). n podziało się (11). ◊ 3 pl m pers podzieli się (6). subst podziały się (5). ◊ con 3 sg m by się podziåł (2). f by się podziała (2). ◊ 3 pl m pers by się podzieli (2). subst by się podziały (1).

Sł stp brak, Cn: podziewam co gdzie s.v. gdzieś podział; zapadam, zapadł gdzieś, Linde XVIII w.

1. Znaleźć się gdzieś (zwykle: nie wiadomo gdzie); niekiedy w sensie: coś się z kimś lub czymś stało; esse Mącz, Cn; consistere, evadere, ire, vertere se Mącz; pervenire, reservari Cn [„gdzie”, „kędy”; w pytaniach zależnych i niezależnych (73); w tym: ze zdaniem nadrzędnym zaprzeczonym (33)] (80): BierEz M3v, Q2v; OpecŻyw 154v; yz bil poslan za panem posnanskym [...] ale powiadano yz niedoyachal a zadni niewie kedi sye w vegrzech podział LibLeg 11/[322]v, 6/191v, 10/56, 123v, 11/46v, 49v, 82; PatKaz III 105v; RejJóz B5, B5v; kędy śię więc oni podzieią którzy nápotępięniéi vczą i złoſliwie żyią MurzNT 18; BielKom G4v; LubPs K2v; RejWiz 185; gdy ſie nie miał kędy podzieć/ proſił krolá Kázimierzá áby go záchował v ſiebie BielKron 356v, 63, 100, 149, 323, 453 [2 r.], 459; Mącz 174b, 396c, 472d, 486a; Gdzieſz ſie ten ſyn podział? Otho ſłyſzyſz iż ieſt wzięt do Bogá. RejAp 100v, 121; HistRzym 81v, 108, 128v; RejPos 135v, 212v, 215; Iáko nákoniec ogniſty woz z niebá ſpadſzy ták go [Heliasza] żywo ná ziemi pochwyćił y zánioſł z widomośći ludzkiey/ y dziś ieſzcże nie wiemi gdzie ſie podział. RejZwierc 125; ktore [lata życia] mu ták márnie zbiegły iáko ná wioſnę wodá gdy gorące ſłońce śnieg záziębły prętko roſtopi/ tákże go áni znácżku zoſthánie/ á niewiedzieć gdzie ſie podzieie. RejZwierc 161, 185v; SkarŻyw 444; ORſzulo moiá wdźięczna/ gdźieś mi ſye podźiáłá? W którą ſtronę/ w którąś ſye kráinę vdáłá? KochTr 10; StryjKron 26; ReszList 171, 173; KochCn B4v; Strzemieniá iuż nie widzę: gdźieś ći ſie podźiáło WyprPl C3v; WysKaz 20; CiekPotr [31]; Ow też cháłupę przedał y miłą oycżyznę: Záraz y rozum przepił/ y przegrał iśćiznę. Więc żoná w płácż názáiutrz y vbogie dźieći: Hultay ſię zgołoćiáły nie ma gdzie podźieći. KlonWor 68; PudłDydo A3.

W charakterystycznych połączeniach: nie wiedzieć, nie wiem itp. gdzie a. kędy się podział itp. (30); nie mieć gdzie itp. się podzieć (4).

Fraza: »u diabła [= nie wiadomo gdzie] się podział« (1): KSiądz ná rezurekcią żaká nowotnego/ Vbrał miáſto Anyoła/ á ſam Márią był/ Anyoł dunął do láſá/ [...] Więc Mária zágłąda v dyabłáſz ſie podział RejFig Dd6v.
[Zwrot: »wniwecz się podzieć«: Moſkwie ſe teſkniło. Bo ich dumy nikcżemne/ wniwecz ſie podziáły/ wniwecz ſie teſz obroćił/ ich vmyſł zuchwáły. RymszaDeket 6.]
a. W pytaniach retorycznych (27):
α. Z zakładaną odpowiedzią: nie ma, zginął, zniknął (16): OpecŻyw 111v; RejPs 134v; Gdzye ſie podzyał Herkules co ſie s Smoki łomił/ Albo on ſrogi Hektor co ſie z Greki gonił. RejWiz 86v; RejPos 39; O Grecya/ gdźie twoy zacny naród śię podźiał? ſpuſtoſzáłaś niebogo: ſynowie twoi przed oblicznośćią twoią w niewoli ćięſzkiéy ſą BiałKat 128v; BielSat G4v; Rozważy ſobie gdzie ſie podziáły ony zaczne á mocne miáſtá/ ktore iedny zburzeniem ſrogiem/ drugie theż trzęſieniem ziemie ſtráſzliwie poginęły. RejZwierc 87v, 87v, 166 [2 r.], 223; NiemObr 132; ReszPrz 5; WisznTr 22; KochTarn 77; WysKaz 45.
β. Z zakładaną odpowiedzią: jest niepotrzebny (2): RejAp 39; A tu ſłuchay wielkiey pociechy ſwey/ iáko ſie ráduią niebioſá iż ieſt poráżon ten ſprzećiwnik náſz/ [...] gdzież ſie thu iuż podzieie kropidło, kádzidło, y święcona konopia, cochmy go ią ſtráſzyć chcieli, [...] á on ſie śmiał ſtoiąc gdzyeś w kącie s tego. RejPos 332.
γ. Z zakładaną odpowiedzią: nigdzie, nie ma dla niego dobrego miejsca (3): moy mily ſynu/ [...] ty v[mieraſs/ a nitz]mi nie mowiſs/ gdzie ſ[ie iá obro]cę ij po[dzieię bez ci]ebie/ ku komu ſie więcéy vciekę. OpecŻyw 147v; RejPs 206; Quo eam, nequeo cum animo certo investigare, Gdzie ſie mam podzieć/ nie mogę ná vmyślie mym doyść. Mącz 490b.
δ. Z odwołaniem się do ważkich argumentów i z zakładaną odpowiedzią: nie potrafi na to odpowiedzieć (6): RejWiz 38; Bo ieſliże ſam Ociec tylko ieſt Bogiem á Iehową/ iákoż tedy Syn Boży będzie Bogiem? Iákoż go zową Ewányeliſtowie Iehową? kędy ſie iego chwałá podzieie? SarnUzn D4v; BiałKat 291; RejZwierc 11v; Nie rácż Pánie ták ocżu ſkłániáć do moiey niepráwośći/ żebyś zápomniał twey łáſkáwośći. A gdźież ſię ono podźieie/ o prawdźiwy y w ſłowie niepochybny Boże/ gdźie ſię ono podźieie: niechcę śmierći grzeſznego/ ále rácżey żeby ſię náwroćił/ y żył? LatHar 153.
b. Zostać wydanym nie wiadomo na co; w pytaniu retorycznym (1): Choć ſie ná co złożymy gdzieſz ſie to podzieie/ Rozchwycą to po troſze náſzyſz dobrodzieie. RejZwierc 248v.
2. [Stać się, przydarzyć się [komu]: chcąli, żeby się im despekty nie podziały, niechajże im przyczyn nie dawają. PismaPolit 458.]

Formacje współrdzenne cf DZIAĆ SIĘ.

LWil, MM