[zaloguj się]
[pdf]

POGRYŹĆ (11) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w po-).

Fleksja
inf pogryźć
praet
sg pl
3 m pogryzł m pers
f pogryzła m an
n subst pogryzły

[inf pogryźć.] ◊ fut 3 sg pogryzie (6). ◊ 3 pl pogryzą (1). ◊ praet 3 sg m pogryzł (2). f pogryzła (1). ◊ 3 pl subst pogryzły (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Zmiażdżyć, zgnieść, poszarpać zębami [co] (3): CHłop łycżánych powrozow/ nákręćił niemáło [...]. Y pokładł ie ná kupye/ przyſzedſzy oſlicżká/ Pogryzłá mu po troſze/ wſzytki miłoſnicżká. RejZwierz 117.
Przen (2): A nędznik co wyrobi/ to oná [niewiasta łakoma] pogryzye Bo śiłá łyk potrzebá/ ná owy ich bryże. RejZwierz 117; A ty dzieſięć rogow kthoreś widział na tey beſtiey/ ći będą wielką nienawiſcią przeſládowáć tę złoſnicę/ y vcżynią ią ſpuſtoſzoną/ y nágą: y mięſo iey pogrizą y ogniem ią ſpalą. RejAp 145v.
2. Zjeść gryząc [[kogo], co] (3): Pies v Bożey męki iáycá pogryzł. RejFig Bb6.
Przen (2): A nędzne náſze zyarnká pogryzye kto iny/ Gdy záleći Puſtołká z námi do ſzeliny. RejWiz 157v; Izráel ieſt iáko trzodá rozproſzoná/ lwi ie rozproſzyli/ Krol Aſsyryiſki ten go napirwey źrzeć pocżął/ á potym ten Nábuchodonozor krol Bábilońſki oſtátecżnie pogryzł kośći iego [qui ossa eius fregit fuit Nebuchadnesar rex Babel]. BibRadz Ier 50/17; [A ták lepiey wcżás obacżyć ſie z mądrymi/ namilſzy Krześćiáni/ poko nas Smierć nie pogryzye GilPos 144, 131].
3. Zniszczyć (o działaniu szkodników i sił przyrody) [co] (5):
Frazy: »mol pogryzie« (4): RejPos 30; RejZwierc 48v, 67; Bogáctwo wáſze zbotwiáło: á ſzáty wáſze moię pogryzły [tineis comesta sunt]. WujNT Iac 5/2.

»rdza pogryzie« (1): Ale thy ſkárby czo od fortuny przypadáią/ y rdzá ie ſnádnie pogryzie/ y w niwecż ſie obrácáią RejZwierc 133, 48v, 67.

Synonimy: 3. pojeść, zjeść, zniszczyć.

Formacje współrdzenne cf GRYŹĆ.

JDok