[zaloguj się]
[pdf]

POKUTUJĄCY (127) part praes act

o jasne.

Fleksja
sg
mNpokutujący nN
Gpokutującego Gpokutując(e)go
Dpokutującemu D
Apokutującégo, pokutujący A
Ipokutującym I
Lpokutującym L
pl
N m pers pokutujący
G pokutujących
D pokutującym
A m pers pokutujących, pokutując(e)
subst pokutując(e)
I m pokutującymi
inne formy
pl A m pers a. subst - pokutując(e)

sg m N pokutujący (12). ◊ G pokutującego (23); -ego (1), -(e)go (22). ◊ D pokutującemu (19); -emu (1), -(e)mu (18). ◊ A pokutującégo (12), pokutujący (1); -égo (1) BiałKat, -ego (1) OpecŻyw, -(e)go (10). ◊ I pokutującym (10). ◊ L pokutującym (2). ◊ n G pokutując(e)go (1). ◊ pl N m pers pokutujący (7). ◊ G pokutujących (11). ◊ D pokutującym (21). ◊ A m pers pokutujących (1) KrowObr, pokutując(e) (1) WujJud. subst pokutując(e) (1). m pers a. subst pokutując(e) (3). ◊ I m pokutującymi (2).

SI stp s.v. pokutować, Cn notuje, Linde w objaśnieniu s.v. pokutnik, pokutność.

1. Nawracający się do Boga w skrusze i żalu za grzechy; poenitentiam (paenitentiam) agens Vulg, Cn; poenitens Cn (52): TarDuch C6; Spowiedź/ tho ieſt/ wyznánye grzechu cżłowieká pokutuiącego LubPs bb2 marg; KrowObr 51v; mamy pomnieć/ iż Pan grzeſznikom ſie nie okázuie/ iedno pokutuiącemu Piotrowi/ płácżącey Mágdálenie RejPos 113v; przetoż też gdy przyrozgrzéſzeniu ná człowieká pokuthuiącégo ręká bywa włożoná/ znák pewny ieſt: iż grzéſzny pokutuiący człowiek/ iuż ſye z pánem Bogiem y z Kośćiołem święthym poiednał y porównał BiałKat 375v-6, 376; A Kryſtus theż do kogo to rzekł do duſzeli iákiey cżyli do łotrá pokutuiącego GrzegŚm 34, 38; thedyć z tąd pochodźi/ iż ludźie pokutuiący wſzyſtki grzechy z oſobná/ Kápłanom przy Spowiedźi máią oznáymiáć. KuczbKat 210, 195 marg, 220; WujJudConf 86v, 87; ZAprośiłem ćię dźiś/ przedwiecżny zbáwićielu y odkupićielu narodu ludzkiego/ Pánie IEzu Chryſte/ grzeſzny cżłowiek/ z onym pokutuiącym mytnikiem/ á potym Apoſtołem twoim/ Máttheuſzem/ do bláhego przybytku y mieſzkánia mego/ vpadkom podległego. LatHar 238, 29, 131, 236, 278.

W charakterystycznym połączeniu: człowiek (ludzie) pokutujący (11).

Wyrażenia: »(jawno) grzesznik (a. grzeszny) pokutujący« = peccator paenitentiam agens Vulg (8): PatKaz III 115; HistRzym 41; LatHar 109, 326; Niewymowne miłośierdzie Boże przećiw grzeſznym pokutuiącym. WujNT Luc 15 arg; Powiedam wam/ żeć tákże będźie rádość w niebie nád iednym grzeſznikiem pokutuiącym/ więcey niż nád dźiewiąćiądźieśiąt y dźiewiąćią ſpráwiedliwych ktorzy nie potrzebuią pokuty. WujNT Luc 15/7, Luc 15/10, s. 259.

»prawdziwie pokutujący« (1): Lotr prawdźiwie pokutuiący/ [zjednał sobie] duchowny Ray LatHar [+9].

Szeregi: »grzeszny i nie pokutujący« (1): gdy prorocy fálſzywi/ przeklináią/ háńbią y ſromocą wierne/ y mowią grzeſznym y nie pokutuiącym ludziom pokoy/ pokoy/ á pokoiu nie máſz. KrowObr C4.

»nawrocony i pokutujący« (1): Tego Kſiążęćiá y zbáwićielá wywyżſzył Bog práwicą ſwoią/ áby dał pokutę Izráelowi y odpuſzczenie grzechow (marg) áby náwroconym y pokutuiącym Izráelczykom dał grzechow odpuſzczenie. Hebr. (–) WujNT Act 5/31.

W przen (2): A Pan Bog miłośierny niewzgárdzi pokutuiącym ſercem wáſzym/ y przyimie pokorę wáſzę. SkarŻyw 125; WujNT Rom 2/5.
α. W funkcji rzeczownika (20): Iáko Pan ieſt miłośćiwym Bogyem káżdemu wiernie pokuthuiącemu LubPs Tv marg, Ev marg, ee5 marg; KrowObr C4; Leop Luc 15 arg; KuczbKat 85 marg; Bo ná kazániu tylko Kápłan odpuſzcżenie grzechow pokutuiącym być w kośćiele gotowe oopwiáda [!]/ ále ná Spowiedźi prawdźiwie grzechy odpuſzcża. WujJud 88v, 86v; WujJudConf 86v; SkarŻyw 125 [2 r.], 172 marg, 545; ArtKanc N15v; GrabowSet T; LatHar 159 marg, 287; Iáko záwſze máią odpuſzczáć kápłani pokutuiącym grzechy ná ſpowiedzi przez rozgrzeſzenie: ták też winien káżdy odpuśćić blizniemu wyſtępki iego przećiw ſobie WujNT 77.
Wyrażenie: »pokutujący za grzechy« [szyk 1:1] (2): RejPos 165; Obiecałeś łáſkę wſzyſtkim/ zá grzechy pokutuiącym ArtKanc L20v.
2. Czyniący zadość za grzech poprzez różne akty i czyny, modlitwy, umartwienia itp.; piacularem a. poenitentiam agens, piacularis ultro factus, poenas offensi numinis ultro a se exigens, vindex ipse suorum scelerum Cn (67): Iuż tu pan bog odpowiada cżłowieku pokutuiącemu ktorego ſlubuie tu pan bog być pilen aby w tych cznotach trwał. WróbŻołt K7, K5v, N; To ieſt pſalm pokutuiącego człowieká ktory vznawſſy złoſći ſwoie ſam ſie karze przed pánem ſwoiem RejPs 56v, 57 marg, 210v marg, Ff2v; Modlitwá ku pánu Bogu pokutuiącego cżłowieká. LubPs E marg, B5 marg, H3v marg, K4v marg, L4 marg, Y6v marg; Máſzkárę błazeńſką rychléy vyrzyſz ná nas/ y ná Przełożónych náſzych/ a niżli włóśień pokutuiących ludźi w Wárſzáwie Pośćie. OrzQuin Z4v; Bo doſyć vcżynne ſpráwy/ ſą nieiákie vzdrowienia y lekárſtwá/ ktore pokutuiącemu cżłowiekowi ku złych namiętności vzdrowieniu dáne bywáią KuczbKat 225, 220; WujJud 203; á ia za ćię prośić będę/ aby ćię [Bóg] przyiął pokutuiącego. SkarŻyw 172, 166, 167, 294; LatHar 154; Nákoniec y Ian ś. ludziom pokutuiącym/ y żáłość zá grzechy/ y ſpowiedz/ y godne owoce pokuty/ to ieſt doſyć vczynienie záleca. WujNT 11, 622, 627; [Iáko niewierni/ hereticy [...]/ y wyſtępni á niepokutuiący Kátholicy/ nie do cżyścá/ ále ná wiecżne potępienie idą: ták/ przećiwnym obycżaiem/ ſpráwiedliwi/ ktorzy nie zgrzeſzyli; álbo ktorzy tu zá grzechy ſwe/ godne owoce pokuty cżynili/ zbáwienia [...] doſtępuią. JungaRozwiąz 96].

W charakterystycznym połączeniu: człowiek (ludzie) pokutujący (21).

Wyrażenia: »grzeszny pokutujący« (4): RejPs Ff5; Iáko nád grzeſznym pokutuiącym Pan okázuie záſlubioney prawdy ſwey obfitość LubPs N4 marg; LatHar 288, 421.

»prawie pokutujący« (1): Ieſliſz [lege: iesliś] práwie pokutuiąey/ a przeſzłe grzechy obmyć/ y przyſzłych ſię ſtrzec chceſz/ táką o demnie [!] pokutę przyimi: z ſtrony iáłmużny/ idz á przeday co maſz/ day vbogim SkarŻyw 166.

Szereg: »kający się a pokutujący« (1): (nagł) Pſalm. 129. (–) Modlitwá oſobliwa káiącego ſie á pokutuiącego cżłowieká/ ktory prośi áby go Pan wolnym od grzechow vcżynił. Leop Ps 129 arg.
α. W funkcji rzeczownika (29): Bo iako ſprawiedliwo ieſt nieodpuſćić niepokutuiącemu, tak też ſprawiedliwo ieſt odpuſcić pokutuiącemu. WróbŻołt Y2; RejPs 83v; Plebani máyą ludowi oznaymić boży gnyew/ groźbę y karánye ná nyepokutuyące. KromRozm I H; KrowObr A4v; Doſyć vcżynienie ile ieſt lekárſtwem/ ſámemu tylko pokutuiącemu pomaga. KuczbKat 225 marg; BiałKaz B3; A Ephrem/ náucżywſzy ią boiázni Bożey/ do klaſztoru ią miedzy pokutuiące wpráwił. SkarŻyw 118; Dla pokutuiących co ſzli zá nim/ cżynił proceſſie z ſpiewanim/ na ktorych ſię wſzyſcy zá nym idąc bicżowáli po rámionach gołych SkarŻyw 309, 76 marg, 166, 442, 529; LatHar +8, 63, 132, 140 [2 r.], 163 marg, 340; WysKaz 25; Szukayćie Páná/ mowi Prorok/ poki náleźion być może/ poki wrot głupim pánnom nie zámkną/ ktore teraz pokutuiącym otworem ſtoią. SkarKaz 4b, 206b, 348a.

W połączeniach szeregowych (2): ták kto vrodzić chce ſpráwiedliwego/ dobrego/ pokutuiącego/ cżyſtego erć pierwey ſam tákim być ma SkarŻyw 312; LatHar 96.

Wyrażenia: »prawdziwie pokutujący« (1): ieſli prawdziwie pokutuiący wmiłośći Bożey zeydzie/ [...] duſze ſię ich karanim Czyscowym po śmierći cżyśćią. SkarJedn 272.

»szczerze pokutujący« (1): Zaden nigdy ſzczerze pokutuiący poſtem nie gárdźił SkarKaz 120b.

Szeregi: »grzeszny i nie pokutujący« (1): A choćże ten będxie ſędźiem/ ktory też ieſt zaſtępnikiem y zbáwićielem y pośrzednikiem náſzym iednák; ná ten czás iuż wſtáwiáć ſię zá grzeſznymi y niepokutuiącymi nie będźie. SkarKaz 4b.

»spowiedający a pokutujący« (1): to dało wſzytkym vyemye spouyedayączym a pokutuyączym tego dnya na mſzy ſtho dny odpuſtu PatKaz I 3.

a. Przed wystąpieniem Chrystusa (w judaizmie Starego Testamentu i w działalności św. Jana Chrzciciela) (5): A gdy bylo bliſko końtza puſſcże/ nalezli Iána krzcijciela iuż na puſſcży pokutuiącego/ bo wedle doktorow [...] acżkoli niemiál grzechu żadnégo/ a wſſakoż [...] na puſſcży oſtro żyl dlá Iezuſa milego. OpecŻyw 30v; SkarŻyw 560; Maſz tu naprzod modlitwy z piſmá S. wyięte: iáko Pſálmy rozmáite [...] y [...] nábożną prośbę Mánáſeſſá pokutuiącego krolá. LatHar +6v.
α. W funkcji rzeczownika (2): BibRadz Iob 13 arg; Doſyć vcżynienie tákże tám zálecono/ kiedy v Ezechielá ſpráwiedliwość pokutuiącemu cżynić/ v Dánielá Proroká grzechy iáłmużnámi wykupowáć [...] roſkazano. LatHar 109.
b. Wyznaczone przez jurysdykcję, władzę kościelną, w funkcji rzeczownika (1): Ták y Ambroży S. iáko w iego żywoćie przecżytaſz/ Theodozyuſzá Ceſarzá karał y iáwną mu w kośćiele pokutę zá grzechy iego iáwne/ dawał: ták iſz przed kośćiołem miedzy pokutuiącymi leżeć krzyżem muśiał. SkarŻyw 511.
3. Cierpiący karę (3): O gdybyśćie ſłyſzeli głoſy teraz pokutuiących dobrych onych Grekow/ á w niewoli ná was wołáiących á krzycżących SkarJedn 401, 403.
a. Pośmiertnie w miejscu na to wyznaczonym (według Talmudu); w funkcji rzeczownika (1): W pierwſzym [gmachu] byli ći obrzeżáńcy ktorzy ſie s pogan náwrocili na żydowſką wiárę. W wtorym byli pokutuiący. W trzećim Abráám/ Izáák i Iakob/ y wſzyſcy ſynowie Izráelowi/ ktorzy wyſzli z Egyptu á pomárli ná puſzcży. BielKron 466v.
4. Będący zadośćuczynieniem za grzechy (4):
Wyrażenie: »żywot pokutujący« [szyk 3:1] (4): Iż plebani máyą naprzod o pokućye kázáć/ á lud ku pokutuyącemu żywotowi przywodźić KromRozm I G4v; BiałKat 171; SkarŻyw 167; A iżebyſmy to v iego świętego máieſtatu ſnádniey otrzymáć mogli/ tedy potrzebá nam wprzod onego zá niezliczone grzechy [...] náſze vbłágáć: przez nabożne á pokorne modlitwy/ á przez dobre á pobożne żywotá pokutuiącego y polepſzonego ſpráwy. VotSzl B2.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Poenitens, Záłuyący/ ſrómáyący ſie/ pokutuyący. Mącz 307d.

Cf POKUTOWAĆ

SBu