[zaloguj się]
[pdf]

POLICZKOWAĆ (28) vb impf

o oraz a jasne.

Fleksja
inf policzkować
indicativus
praes
sg pl
1 policzkuję policzkuj(e)my
2 policzkujesz
3 policzkuje policzkują
praet
sg pl
3 m policzkowåł m pers policzkowali
conditionalis
sg
3 m by policzkowåł
impersonalis
praet policzkowåno
participia
part praes act policzkując

inf policzkować (2). ◊ praes 1 sg policzkuję (3). ◊ 2 sg policzkujesz (1). ◊ 3 sg policzkuje (4). ◊ praes 1 pl policzkuj(e)my (1). ◊ 3 pl policzkują (1). ◊ praet 3 sg m policzkowåł (2). ◊ 3 pl m pers policzkowali (6). ◊ con 3 sg m by policzkowåł (5). ◊ impers praet policzkowåno (2). ◊ part praes act policzkując (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII w.

Bić po twarzy; colaphizare (colaphisare) PolAnt, Mącz, Calep, Cn; palmas in faciem dare PolAnt, Cn; depalmare Mącz; alapis a. in faciem valdere Vulg; dare a. incutere a. infligere a. infringere colaphum Cn [w tym: kogo (21), co (2)] (28): iako go [Jezusa] téż w domu Annáſſowym policżkowáno OpecŻyw 110, 113, [123]v; MurzNT Matth 26/67; Colaphiso, [...] Pogębkuyę/ Policzkuyę. Mącz 59b, 274b; [rozgniewany cesarz] kazał Pánnę policżkowáć/ y żeláznymi hakámi drápáć ták długo/ aſz mordercy iey ſprácowáni kſzykną. SkarŻyw 20; ArtKanc E14; Calep 213b; LatHar 710; WujNT Mar 14/65, Apoc 23 arg.

W połączeniach szeregowych (4): MurzNT Matth 26/67; Y wnetże plwáli ná oblicże iego [Jezusa]/ y pięśćiami go bili: á drudzy policzkowali go LatHar 695, 290; Bo znośićie ieſli was kto zniewala/ ieſli kto wyiada/ ieſli kto bierze/ ieſli ſię kto wynośi/ ieſli was kto policzkuie. WujNT 2.Cor 11/20.

Zwrot: »policzkować twarz, w jagodę« (1:1): Nie ſprzećiwiay ſie złemu: ále ieſliby ćię kto policżkował w práwą twą iágodę/ obroćże mu y drugą. CzechRozm 247; SiebRozmyśl C3.
Szeregi. »bić i policzkować« (2): Iż kiedy by ſie kto ná dobrą ſławę moię tárgał/ kiedyby máiętność moię brał/ bił y policżkował/ miałbym wſzytko to ćierpieć CzechRozm 227v; SiebRozmyśl C3.

»zaszyjkować (a. [poszyjkować]) a policzkować« = colaphis caedere, palmas in faciem dare Vulg, PolAnt (1): Tedy plwáli ná oblicze iego/ y zaſzyikowáli go: á drudzy policzkowáli WujNT Matth 26/67; [Leop Matth 26/67 (Linde); CzechNT Matth 26/67].

Przen: Znieważać, obrażać, upokarzać (7): A iżbych zacnośćią obiáwienia nie był nad miárę wywyżſzon/ dan mi ieſt [...] ánioł ſzátan/ áby mię policzkował BibRadz 2.Cor 12/7 [przekład tego samego tekstu CzechRozm 226]; Polſká policzkuie Páná Kryſtuſá. OrzQuin Y2v marg, Y2v; CzechRozm 202v, 226; PowodPr 49.
Szereg: »bić a policzkować« (1): Ale ách nieſtotyſz moy miły [...] á záſlepiony ſwiecie/ [...] áni tych wywodow o tey prawdzye ſłuſznie okazáć nie chceſz/ iedno ták gwałtem bijeſz á policżkuieſz Páná ſwoiego/ y ſwiętą prawdę iego RejPos 336.
a. Przy bierzmowaniu (2): Bo Kśiądz mowi pax tecum, gdy kogo bierzmuie: mowi mu pokoy z tobą/ á wżdy policżkuie. CzechEp 363.
Szereg: »bierzmować i policzkować« (1): I nie tho ieſt Biſkup/ który drwá/ kámienie/ máże y poſwiąca/ ktory zwony krzći/ y ludzi bierzmuie y politzkuie. KrowObr 126v.

Synonim: pogębkować.

Formacje współrdzenne: policzkować się, upoliczkować.

Cf POLICZKOWANIE, POLICZKOWANY, POLICZKUJĄCY

EB