połtora czego (sg) (194): a ny mv szgynalo pulthory copy przy thym byczyv [lege: biciu] ZapWar 1523 nr 2326, 1529 nr 2357; MetrKor 34/135v, 59/273, 279v; Murm 7, 8, 10, 14, 194; Mymer¹ 5 [3 r.]; BartBydg 142b [5 r.]; warz że ty rzecży skraiawſzi korzoⁿki w winie á w wodzie/ iżby było wſzytkiego połtory kwarty FalZioł 128d; kto będzie chciał vżywać tego prochu/ ma go wziąć czo złoty zaważy albo y połtora złotego. FalZioł I 63a; ſamo ziele wzwyſz na połtori piędzi FalZioł I 111b; iżby vcżyniono piłuły z byliczową wodką/ tak wielkie czo by każda ważyła z połtori dragmy. FalZioł V 24v; wezmi rumienkowych głowek/ Lnianych głowek/ każdego z nich cżtyrzy garzſci [...]. Też z połtora ziarna pſzenicżnego FalZioł V 27; Też wezmi/ anyżu, Silermontani (z apteki) obudwu po 3. dragmy Criſtału 2. dragmie/ To wſzythko na proch ſtłucż/ á włożywſzy Czukru Iako połtora tego daway pić FalZioł V 36v; Wezmi acori conditi/ ſpecierum dijamuſci/ drzewa aloes/ wſzytkie^go rowno po połtora ſcropuła FalZioł V 105v, 13d, 5a, 15a, 18a, 21c (67); ſchli do pana Woycziecha Boyenſkiego pulthori mylie od Gnyezną LibMal 1543/76v; A thu wpoſznanyv za polthori nyedzyelye oſchukali 10 perſon LibMal 1545/94; ze Ian Grenda [...] myeſzkal na pulthora lyatha z Lucia Barthoſcha Glinyarza oddaną malzonka LibMal 1554/193, 1544/79, 1545/97, 1550/156, 1552/169 [2 r.], 1553/172v, 176v; Vcżyniż y ſtoł z drzewá Sethym máiący dwá łokćiá wzdłuż/ á łokieć wſſyrz/ á ná wyſſą pułtorá łokćiá. Leop Ex 25/23, Ex 25/17, 36/21; UstPraw F3; BibRadz Ez 40/42 [2 r.], Os 3/2; BielKron 33 [3 r.], 460; Sescunx, et sescundia, Pultory vnciye/ to yeſt/ trzi łoty/ álbo oſma cześć yakieykolwiek rzeczi. Mącz 17c; Sesquiobolus, Pułtorá pieniądzá Mącz 390a, 17c, 112b, 158a, 192b [2 r.], 193a (22); wźiąwſzy Soſnki zwierć/ warz ią w połtory kwarty wody/ áż trzećia część wywre SienLek 105v, 134; kiedy dobra Sáletrá biorą iey pięć cżęśći álbo funtow/ węgla dobrze wytlonego/ pułtory cżęśći álbo pułtorá funtá/ tákże też ſiárki BielSpr 73; BudBib Ex 25/10 [2 r.], 17; Strum Fv, I4; SkarŻyw 168; StryjKron 772; ActReg 11; Sesquipedalis – Szeroki na połtorei ſtopi. Calep 975a, 974b [2 r.], 975a [7 r.]; WujNT 513, 576; áby kożdy Zupnik [...] ináczéy nie dawał báłwáná ſoli [...]/ iedno po pułtory grzywny [per alteram dimidiam marcam JanStat 40]. SarnStat 375; A [roki] w Vrzędowie w pułtory niedźiele po Lubelſkich. SarnStat 732, 274, 373, 486, 653, 675 [2 r.], 974 [2 r.], 1156; GrabPospR M2; [Wokabul 1539 M3; Putora kamienia glinki za fl. 1 gr 24 InwMieszcz 1547 nr 17; Sesquicaput Pułtorygłowy. UrsinGramm 180 (Linde)]. Cf Zestawienia liczebnikowe.

połtora czego (pl) (15): yſch wkaliſchu przed pulthorem lyath ſchathi Byale vtrząſziglowcziney pokradl LibMal 1547/129; dwv konyu vkradli the przedali za 6 grzywyen we wſſy zoną stroną kobilina yakobi wpulthoru myll LibMal 1547/130v, 1547/129, 129v, 130, 1551/165v; [chory w cieplicznej wodzie] piérwéy ráno niech godźin półtory śiedźi/ w wieczór tákże/ názáiutrz trochę więcéy Oczko 27, 28, 32; iż przez ty lat pułtorá dwádzieściá tyſiąc Niemcow/ Mázurow/ y Polakow od Litwy niewiemey było poimánych/ y pobitych StryjKron 320; WujNT Act 18 arg; ći niechby táką wypráwę cżynili/ ktorąby pieniędzmi odpráwuiąc/ mogł pułtorą groſzy od dźieśiątká groſzy pożytkow ſwych odpráwić. GrabPospR Mv. Cf »połtora tysiąca«.

W składni zgody z rzeczownikiem w sg (23): Iakom ya nyepopasl ⟨yemv⟩ szytha nyeszathego [...] vasnosczy yako polthory kopy groszy vpolgrosczech thako my pomoszy bog. ZapWar 1505 nr 2005, 1529 nr 2352; MetrKor 59/273; Wezmi poł funta gleytu/ [...] ocztu za trzy pienądze: około potori kwarty FalZioł V 99v, V 103v; LibMal 1550/157v; BielKron 308; Mącz 390c; Wieńce Cebule máią bydź po pułtoru łokćiu plećione GostGosp 76; ZapKościer 1588/19; [Stamtąd dalej, już na półtora strzeleniu z łuka, są dwa kamienie RadzPodróż 82; LustrSand 244]. Cf »połtora tysiąca«.

W składni zgody z rzeczownikiem w pl (7): yakom ya nyezabyla yemv volv [...] vasnosczi pulthorv kop thako my bog. ZapWar 1533 nr 2483, 1513 nr 2127, 1538 nr 2577, 1543 nr 2507, 1545 nr 2633; Wezmi pſie łayno/ [...] Miodu przeſnego/ popiołu z ięcżmienia vpalonego/ każdego z nich rowne cżęſci po połtoru łyżkach/ ſoli poł łyżki dobrey miari/ zmieſzay thy rzecży ſpołem FalZioł V 81; w ónych ſtronách Włoſkich/ dawáią iéy [wody] od kwart pułtorá/ áż do cztérech/ ſnaść czáſem y więcéy Oczko 19v; [naprzod ma żołd mieśięcżny/ około pułtoru cżerwonych złotych. BusLic 49].

W składni rządu lub zgody [w tym: z rzeczownikiem w G, L oraz D a. L sg (4), ze skrótem rzeczownika (4)] (8): Wdolynye od thalyegy 15 gr thamze zidaczewſkiego popolthorv gr y ſſoly polthoraſtha Kaluſcha od wozv poltera gr Whonylowye od wozv po czterzi Kwarniky MetrKor 57/115v, 57/118v; Wezmi Kaniey przędze/ ieleniego ięziku/ każdego ſnich po garſci/ paprotki/ korzenia ſoſnki/ liſtkow ſenes/ każdego po połtory garſczi FalZioł I 28d, II 21d; Dzieći piewſze [!] Andrzei i z Barbarą zostaly przy pultoru boru, A pani wdowa takze przy pultoru boru ZapKościer 1580/7, 1585/62.

Poza składnią, w połączeniu z nazwą całej jednostki (8): na tho nalać małmazijey z połthori albo ze dwie kwarcie FalZioł V 70; SienLek 10v; Strum O3v; mowi o nim iákoby mu rok ábo pułtorá było CzechRozm 148v; ták iżby [...] náznáczóną dniówi miárę/ w godźinie/ á nádáléy w pułtoru wypił Oczko 20; gdźieby chćiał mieć iednégo iácy koniá do wozu y z przewodnikiem/ tedy ma od koniá dáć dwá groſzá/ á przewodnikowi pułtorá. SarnStat 974; GrabPospR N4v: [CygMyśl E3v; barełeczka wina białego piołynkowego, niepełna garncem albo półtorem InwMieszcz 1584 nr 254]. Cf »połtora tysiąt a«

W charakterystycznych połączeniach: [z określeniami czasu:] połtora(-ej) dnia (4), godziny (11), miesiąca (5), niedziele (2), lata (16); [z określeniami miar (wagowej, wagowo-pieniężnej, objętości):] połtory(-a) części (3), ćwierci (ćwiertnie) (2), dragmy (14), funta (8), garści, grzywny (7), kopy (10), korca (2), kwarty (19), łota(-u) (15), łyżek, omer, skropuła, uncyje (6); [z określeniami miary długości i powierzchni:] połtora(-y) gon, łokcia (3), mile (6), palca, piędzi (3), sążnia, staja, stopy (9), zagonu; [z nazwami jednostek monetarnych:] połtora(-y) grosza (17), marki, pieniądza (2), złotego (9).

Zestawienia liczebnikowe: »pułtora milijona« (1): wźiął ſtámtąd trzy tyśiące tálentów/ á káżdy Tálent 600 złotvch we złoćie cżyni/ co wſzyſtko więcey niż pułtorá millioná vczyni WysKaz 43.

»połtora tysiąc(a)« [w tym: w składni rządu z rzeczownikiem w sg (30), w pl (3), w składni zgody z rzeczownikiem w sg (13), poza składnią (1)] = mille (supra) quingenti HistAl, PolAnt, Modrz (47): LibLeg 10/58v; ta gorá miáło [kust: miáłá] ſtopniow s kámienia Száfirowego pułtorá tyſiącá HistAl Lv; Diar 81; Náſzych Polakow naiemnych [...] przybyło pułtorá tyſiącá BielKron 306; Tegoż roku o S. Bártłomieiu Borzny s Skrzynná y ſyn iego Włodek z Letáwy Ráytárowie w pułtoru tyſiącu koni/ Oświęćiḿſki kray woiowáli BielKron 394v; Drohobycż [odkupił] piąćią tyſiąc. Rabſztyn pułtorem tyſiącem. BielKron 405v, 202v, 249, 383, 413, 429v, 435; BibRadz 2. Mach 8/22; W Lokris Poſeł Ceſárſki przyiął Krolá wdzięcżnie/ S połtorą tyſiąc iezdnych prowádził beſpiecżnie. StryjWjaz B; ModrzBaz 121; StryjKron 310, 316; ReszPrz 15, 32, 169; ActReg 165.

~ W charakterystycznych połączeniach: połtora tysiąca grzywien, jez(d)nych (3), koni (3), lat (2), ludu (ludzi) (3), najemnych, owiec, panien, popielic, stopniow, złotych.

Zestawienie wieloczłonowe określające rok powstania tekstu [1524] (1): [mówi Prawda: Chrystus] v mnie zawſze mieſzkáł z dwiemanáſcie ſług ſwych [...]/ aleć temu nieblizu/ gdy v mnie pán Iezus goſciem był/ widźimi ſie ijż nad połtora tyſiącża ieſt ku dwudźieſcia ij cżterzy lát. ForCnR A3. ~