[zaloguj się]
[pdf]

POPRAWOWAĆ SIĘ (20) vb impf

się (10), sie (10).

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w poprawiać oraz -ować); oba a jasne.

Fleksja
inf poprawować się
indicativus
praes
sg pl
1 poprawuję się
3 poprawuje się poprawują się
praet
sg
3 m poprawowåł się
imperativus
sg
2 poprawuj się
3 niech się poprawuje
conditionalis
sg pl
1 m m pers bychmy się poprawowali
3 m by się poprawowåł m pers by się poprawowali
n subst by się poprawowały

inf poprawować się (6). ◊ praes 1 sg poprawuję się (1). ◊ 3 sg poprawuje się (1). ◊ 3 pl poprawują się (1). ◊ praet 3 sg m poprawowåł się (2). ◊ imp 2 sg poprawuj się (1). ◊ 3 sg niech się poprawuje (1). ◊ con 3 sg m by się poprawowåł (1). ◊ 1 pl m pers bychmy się poprawowali (1). ◊ 3 pl m pers by się poprawowali (3). subst by się poprawowały (1). ◊ part praes act poprawując się (1).

Sł stp brak, Cn s.v. poprawiam się, Linde XVI w. s.v. poprawić.

1. Zmieniać się na lepsze, stawać się lepszym (o ludziach) (15):
a. Pod względem moralnym (14): A ći záſię ktorzy ſą mocnemi/ áby byli pewni o wolnoſći ſwoyey/ Mdli záſię áby ſię vſtháwicżnie popráwowáli. BibRadz II 90c marg; RejZwierc [282]; SkarŻyw 270; Calep 917b; GostGosp 166; ś. Chryzoſtom mowi: Do krolewſkich práwi/ zamkow nikt nie pielgrzymuie á do grobow męczenniczkich y krolowie iezdżą/ w ktorych czárty biczuią/ ludźie ſię popráwuią y wybawiáią. SkarKaz 41b; biſkupi [...] pomſtą im [wandalom] bozką groźili. ktora/ gdy ſię popráwowáć niechćieli/ rychło ná nie pádłá. SkarKazSej 706b, 702b.

poprawować się z czego (1): Abowiem ſthąd przychodzi/ że y dzyatki [...] vpominániá s ſłowá Bożego y groźby nie lekce ſobie poważáć będą/ owſzem ſie s tego popráwowáć á polepſzáć muſzą. RejPosWstaw [412]v.

poprawować się w czym (2): SkarKazSej 703b; Gdym Philemonem będąc w Atheniech żártował Z obyczáiow, á w nich ſię nikt nie popráwował, Przenioſłem ſię do Rzymu CiekPotrHerb )?(3.

W przeciwstawieniach: »poszlakować się, psować się ... poprawować się« (2): GostGosp 36; Ieſli ſię tu kto w czym poſzlákuie, Niech rádniey milczkiem ſię popráwuie CiekPotr )?(2v.

Zwrot: »poprawować się w posłuszeństwo« (1): A gdźie vporni chłopi nie dręcżąc/ ále go [kmiecia] do dworu wźiąć/ y ſkaráć dobrze/ áby ſie popráwował w poſłuſzeńſtwo. GostGosp 162.
Szereg: »poprawować się a polepszać« (1): RejPosWstaw [412]v cf poprawować się z czego.
b. Pod względem umiejętności [w czym] (1): [sprawca wojska ma przestrzegać] yżeby iego ryczęrſtwo nigdy od woiennich cżwicżeń nie odſtępowało/ y owſzem yżeby ſie vſtawicznie wnich poprawowali KwiatKsiąż O3v.
2. Robić coś ponownie w celu osiągnięcia lepszego wyniku (3): popravovanie prze ma bycz ieden raz [...] Bobysie mial popravovacz kilkakrocz a ſędzia też kilka krocz deliberovacz, tedyby vielkie przedluzenie ſpraviedlivoſczi belo ComCrac 18v.

poprawować się w czym (1): (marg) Winuie X. K. Apoſztoły niespráwiedliwie y ſámego páná Christuſá. (–) A fol. 253. iákoby ſię popráwuiąc w tym y wykłádáiąc ták mowi. CzechEp 14Q.

Zwrot: »po wtore się poprawować« (1): Peresławiánin przyſkoczywſzy nie dał mu [Piecinigowi] ſię powtore popráwowáć/ ále go záraz oſiodławszy począł tłuc StryjKron 135.
3. W funkcji strony biernej: Być doprowadzanym do dobrego stanu (1): około budowánia áby [miasta] ſie popráwowáły/ doglądáć Vrząd ma. GostGosp 142.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Perge ut cepisti, Poſtęruy/ Pochodź Popráwuy ſie yákoś począł. Mącz 350d.

Synonim: 1. polepszać się.

Formacje współrdzenne cf PRAWIĆ.

DDJ