[zaloguj się]
[pdf]

POROZUMIEWAĆ SIĘ (9) vb impf

się (5), sie (4).

Oba o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja
inf porozumiéwać się
praet
pl
3 m pers porozumiéwali się
conditionalis
sg pl
3 m by się porozumiéwåł m pers by się porozumiéwali
f by się porozumiéwała m an

inf porozumiéwać się (1). ◊ praet 3 pl m pers porozumiéwali się (1). ◊ con 3 sg m by się porozumiéwåł (1). f by się porozumiéwała (1). ◊ 3 pl m pers by się porozumiéwali (1). ◊ part praes act porozumiéwając się (4).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. porozumieć.

1. Uzgadniać coś z kimś, zawierać umowę, paktować w jakiejś sprawie; communicare inter se (a. cum aliquo) Modrz, Cn; agere cum aliquo, adhibere (a. agitare, a. capere, a. conferre, a. habere, a. inire) (in a. ad) consilium, appellare aliquem, censere, consociare, consulere, consultare, de consilii sententia aliquid (a. ex consilio alicuius) facere, deliberare, habere deliberationem, in secreto volutare Cn [w tym: z kim (6)] (8):

porozumiewać się ku czemu (2): TAkiż poſtępek ma bydź in cauſa perduellionis, contra R.P. to ieſt/ gdyby kto czynił bunty przećiwko Rzeczypoſpolitéy/ porozumiéwáiąc ſie z nieprżyiáćielem Koronnym ku ſzkodźie Koronnéy SarnStat 153 [idem] 420.

porozumiewać się o czym (3): [Turczyn] Nigdy o tym ziednocżeniu Pátryárſze Cárogrockiemu y Grekom z Rzymiány ſię y z wámi porozumiewáć nie dopuśći. SkarJedn 387; ActReg 147. Cf »spoinie się porozumiewać«.

porozumiewać się w czym (1): Ieſzcżeby mi ſie też y to widziáło/ żeby pan obrał drugą mnieyſzą rádę/ ktora by ſie nie w wielkich á głownych/ ále w domowych/ á pothocżnych rzecżach s ſtárſzym kołem porozumiewáłá GórnDworz Hh5v.

Zwroty: »cicho [= tajemnie] się porozumiewać« (1): Ale ćicho ſię zniezbożnemi [...] ktorzy byli przy vſzu Konſtántyná Ceſarzá porozumiéwáiąc: ſtáráli ſię ze wſzelką vśilnośćią/ áby z ſtolice Biſkupiey Athánázego zrzućili. SkarŻyw 389.

»przez listy się porozumiewać« (1): Do ktorego [nawyższego pasterza] poki ſię wſzytkiego świátá Biſkupi ábo oſobámi ziezdżáli/ ábo z nim ſię przez lifty porozumiewáli/ y od niego moc y wyznánie wiáry bráli: iedność ſię zátrzymawáłá SkarKaz 40a.

»[o czym] spoinie się porozumiewać« (1): Do ktorey rzecży vcżynienia/ niepomáłuby ſię drogá podáłá/ tą dźiewiąćią oſob/ ktorziby záwżdy byli weſpołek/ á o wſzytkich rzecżách y ſpráwách ſpolnieby ſię porozumiewáli [et causis omnibus inter se communicarent]. ModrzBaz 92v.

2. Kontaktować się, komunikować się [z kim] (1): [starosta ukrainny] ſługę ma przydać Poſłowi [cudzoziemskiemu] któryby go pilnował/ żeby z nikim nie porozumiewał ſie/ y doprowádźił go do Wárſzáwy. SarnStat 44; [Poselski urząd jest: rady upominać, [...] z radami się porozumiewać PismaPolit 206].

Synonimy: 1. ugadzać się, umawiać się.

Formacje współrdzenne cf ROZUMIEĆ.

Cf POROZUMIEWANIE, [POROZUMIEWANIE SIĘ]

MC