[zaloguj się]
[pdf]

PORZĄDZENIE (3) sb n

o oraz pierwsze e jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N porządzenié
G porządzeniå
A porządzenié
L porządzeniu

sg N porządzenié (1). ◊ [G porządzeniå.] ◊ A porządzenié (1); -é (1), [-(e)]. ◊ L porządzeniu (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. s.v. porządzić.

1. Uporządkowanie [czego] (1): O porządzeniu gruntownym Státutu/ wedle oney powieśći/ Qui bene dividit, bene docet. SarnStat *6.
2. Zarządzenie, rozporządzenie (2):

porządzenie czego (2): SarnStat 358c cf Szereg. Cf »porządzenie uczynić«.

Zwroty: [»porządzenie postanowić«: = wydać rozporządzenie: Iákoſmy ſłyſzeli porządzenie ktore Pan poſtánowił w domu ſwym s ſtrony dobr ſwych GrzegŻarnPos 1582 510 (Linde s.v. porządzić).]

»porządzenie [czego] uczynić« (1): Auguſt świętéy pámięći Król, recuperowawſzy dobrá królewſkié: ordynácią y porządzenié ich, tákié vczynił. SarnStat 102.

Szereg: »ordynacyja abo (i) porządzenie« (2): Ordinácia ábo porządzenié tychże dóbr ná pięć częśći. Z których piąći częśći trzy ná Królá do ſkárbu królewſkiégo: Czwarta ná obrónę: Piąta ná Stároſtę. SarnStat 358, 102.
[Wyrażenia przyimkowe: »bez porządzenia«:
~ Wyrażenie: »bez porządzenia bożego«: Przypátrzywſzy ſię ták ſrogim y przedźiwnym ſkutkom/ z tych záćmienia pokázuiącym ſię: cżás też náznacżon/ według náuki Máthemátikow obacż pilno proſzę/ boć y to bez porządzenia Bożego być niemoże. MusProgn B3. ~

»z porządzenia«:

~ Wyrażenie: »z porządzenia bożego«: GilPos 128v cf Szereg.
Szereg: »z porządzenia i prawa«: iáko młodſzy powinni s porządzenia Bożego y práwá przyrodzonego/ być poſłuſznymi ſtárſzych/ ták też pożytecżno ieſt Krześćiánom/ áby ieden drugiemu był powolny/ y poſłuſzny. GilPos 128v. ~]

3. [Wyznaczenie, wybranie:
Szereg: »wybranie a porządzenie«: A naprzód omawia się pilno w tym, iż o tym wybraniu a porządzeniu, bywszy w Slezanach, nic braci nie powiedział. AktaSynod I 258.]

Synonimy: 1. ułożenie; 2. dekret, ordynacyja, postanowienie, prawo; 3. wybranie.

Cf PORZĄDZIĆ

JR