[zaloguj się]
[pdf]

POSELSKI (54) ai

o oraz e jasne.

Fleksja
sg
mNposelski fNposelskå nNposelskié
Gposelski(e)go Gposelski(e)j Gposelskiégo
Dposelskiému Dposelski(e)j D
Aposelski, poselski(e)go A Aposelski(e)
Iposelskim Iposelską Iposelskim, poselski(e)m
Lposelskim Lposelski(e)j Lposelskim, poselski(e)m
pl
N subst poselskié
G poselskich
D poselski(e)m
A subst poselski(e)

sg m N poselski (5). ◊ G poselski(e)go (2). ◊ D poselskiému (2). ◊ A poselski (3), poselski(e)go (1). ◊ I poselskim (1). ◊ L poselskim (3). ◊ f N poselskå (1). ◊ G poselski(e)j (1). ◊ D poselski(e)j (1). ◊ I poselską (1). ◊ L poselski(e)j (1). ◊ n N poselskié (7); -é (2), -(e) (5). ◊ G poselskiégo (6); -égo (4), -(e)go (2). ◊ A poselski(e) (6). ◊ I poselskim (2) Mącz, SarnStat, poselski(e)m (1) Diar. ◊ L poselskim (3) WujJud, ActReg, SkarKazSej, poselski(e)m (1) ModrzBaz. ◊ pl N subst poselskié (1). ◊ G poselskich (2). ◊ D poselski(e)m (1). ◊ A subst poselski(e) (2).

Sł stp w innym znaczeniu, Cn notuje, Linde XVIII w.

Przymiotnik od „poseł” (54):
a. Od znacz. ‘wysłannik’; angelicus, oratorius Mącz; legatorius Cn (5): Obiit legatus AEgyptum et Syriam, Poſelskim obyczáyem przyechał. Mącz 186d, 9d, 186d [2 r.].
Wyrażenie: »rozga poselska« = kaduceusz (1): Merkuriuſz był poſeł od bogow/ ktorego ſłáli z rozgą/ Kaducea zwano gdy co wielkiego mieli ſpráwiáć [...] Merkuriuſz tknął go [Argusa] rozgą poſelſką [...] á gdy záſnął ná wſzytki ocży/ zábił go. BielKron 20v.
b. Od znacz. ‘członek parlamentu’; nuntius JanStat, Cn; legaticus Mącz (49): Czytane było to spisanie poselskie przy wszech. Diar 82, 22, 24, 28, 31, 38 (11); DiarDop 110; Z tego też práwá zá potrzebámi ludzkimi vroſły vmowy/ targi/ rozmáithe Contrákty [...] przymierze/ poſelſki pokoy/ rozdźielnoſć ludźi GroicPorz a2v; BielKron 125; Mącz 270a; OrzQuin I4v marg; o Poselskie pieniądze będzie się P. Podskarbi starał ActReg 4, 6, 74; áby żaden ná Poſelſtwo nie był obiéran/ który rzecz y ſpráwę ſądowną/ któraby ná Séymie miáłá bydź ſpráwowáná/ miał. Abowiém przez to y ſądy Seymowé bywáią zátrudnioné/ y ſpráwy Poſelſkié częſtokroć bywáią opuſczoné SarnStat 42; SkarKazSej 694a, b marg.
Wyrażenia: »deputaci poselscy« (1): my iáko głowá/ z pány Rádámi/ y z ośmią Deputatów Poſelſkich/ ſądźić [...] mamy SarnStat 153.

»gmin [= zgromadzenie] poselski« (1): Przeto więcéy wierzę Dionyzyuſowi iáko Biſkupowi [...] á niżli wſzytkiemu Gminowi Poſelſkiému OrzQuin Fv.

»marszałek poselski« (2): OrzQuin D4; w wielkiem zgromádzeniu/ gdźie zwierżchnośći żadney nie máſz/ (bo ná Pána Márſzáłká poſelſkiego máłe ieſt baczenie) iáko tám ktora rżecz ſkutek dobry wźiąć może? GórnRozm M3v; [Postulata z województw znieśliśmy do p. marszałka poselskiego AktaSejmikPozn 1590/123].

»stan poselski« (2): Diar 65; śiłá ich ieſt/ ktorzy ſtan Szláchecki ábo Poſelſki/ ktory ieſt wielką częśćią Rzeczypoſp: náſzey/ winuią. VotSzl A2.

»urząd poselski« [szyk 4:3] (7): A tu będzie y o urzędzie poſelſkim/ y iáko wiele ná nim należy. RejZwierc 36, A5v; Oſłábienie też máieſtatu krolewſkiego [...] pochodźi/ ze złego ſzáfowánia y vżywánia vrzędu poſelſkiego ná ſeymách. SkarKazSej 693b, 693b, 694a [3 r.].

Zestawienie: »koło poselskie« = conventus Modrz [szyk 12:2] (14): Diar 39; OrzQuin Cv; O pokoiu lepak y zgodzie dźiśieyſzych obywátelow náſzych mowić niepotrzebá/ gdyż ſie iey W.K.M. y w Rádzie/ y w Poſelſkim kole/ y ná Sądziech [...] náſłucháć y nápátrzyć vſtáwicżnie możeſz WujJud a5; ModrzBaz 144v; ná inſtygácyą kołá poſelſkiego/ ichmość Práłaći/ ktorzy w rádźie záśiadáią/ muśieli Krolowi/ y rzecżypoſpolitey przyśięgáć NiemObr 172; Któré poſtulatum od pánów kołá Poſelſkiégo Królowi Iego M. y Senatowi [...] było ſzérokiémi ſłowy odnieśioné. SarnStat *7v, *7v, 51, 151, 314, 443; A w ich poſelſkim kole/ o Boże moy/ iákie tám wſtydu godne poſtępki. SkarKazSej 694b, 691b, 694a marg.

DDJ