[zaloguj się]
[pdf]

POSILNY (4) ai

o prawdopodobnie jasne (tak w po-).

comp posilni(e)jszy (2).

Fleksja
sg
mNposilny
Gposilniejsz(e)go
Aposilniejszy
pl
N subst posiln(e)

sg m N posilny (1). ◊ G posilniejsz(e)go (1). ◊ A posilniejszy (1). ◊ pl N subst posiln(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

1. Dający posilenie, wzmacniający; valens Calag, Cn; efficax, pollens, potens Calag; firmus, robustus, valens Cn (3): Krefſtig. Pośilny. Efficax, potens. Calag 314a.
a. O pokarmie; przen; alibilis, altilis, athleticus, bene alens Cn (2):
Wyrażenie: »posilny pokarm« (1): ále ponieważ iedni ſą iáko dźiatki nowo národzone/ drudzy pocżynáią w Pánie Chriſtuśie róść/ á niektorzy theż iuż nieiáko ſą vmocnieni w lećiech/ tedy pilnie bácżyc ma [kapłan]/ ktorym mleká/ ktorym záś pośilnieyſzego pokármu potrzebá KuczbKat 5.
a) O Eucharystii (1):
Wyrażenie: »posilny pokarm« (1): Zá mięſo bydlęce dał nam [Chrystus] przenadrożſze ćiáło ſwe. [...] Zá ſtráwne na drogę náſzę/ dał nam dáleko lepſzy y pośilnieyſzy pokarm. Y przetoż Apoſtoł mowi: Páſchá ábo báránek náſz/ ofiárowány ieſt Chryſtus SkarKaz 157b.
2. wojsk. Przysłany na pomoc lub stojący w odwodzie (1):
Zestawienie: »uf posilny« (1): Iż znowu ná Tátáry wpádli wielkim pędem [wojsko kniazia Konstantyna]/ Aż ich záraz przez tyſiąc położyli rzędem/ Wnet ſię ſzczęście Pogánom zmieniło omylne/ Iż im ſerce vpádło y vphy pośilne. StryjKron 732.

Synonimy: 1., 2. pomocny; 1. pomagający, wspomagający; 2. pomagalny.

Cf NIEPOSILNY, POSILECZNY, [POSILICZNY], POSIŁKOWY

ALKa