[zaloguj się]
[pdf]

POSTA (6) sb f

posta (5), poszta (1); posta Mącz (5), poszta CiekPotr.

o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N posty
G posty
A postę
I posztą
L poście postach

sg [G posty. ◊ A postę. ◊ I posztą.] ◊ L poście (1). ◊ pl N posty (4). ◊ L postach (1).

Sł stp brak, Cn: poszta, Linde XVII(XVIII; z Cn) w.: poszta; XVII(XVIII) – XVIII w.: poczta.

1. System komunikacji polegający na utrzymywaniu wzdłuż trasy stacji z końmi rozstawnymi (3): [a chcąc być na święta w Wenecji, puściłem się posztą prosto do Chiozzy RadzPodróż 245; ListyZygmAug 1562/399.]
Szereg: »posty(-a) albo podwody(-a) (a. [podwodni kursorowie])« (1): Angareia [...]/ Poſty/ álbo/ podwodá/ to yeſt/ Nayemne konie/ od miáſtá do miáſtá rozłożone. Mącz 9d; [Iſz Atilla áby mogł wiedzieć/ co ſie po wſzytkich krainach Swiátá dzieie/ poſtanowił był ná czterzech mieyſcách poſty álbo podwody (marg) Poſti álbo podwodni Curſorowie dla prętkiego przenieſienia liſtow/ y wieśći Attilowi/ zrożnych ſtron. (–) StryjKron 54].
Wyrażenia przyimkowe: [»przez postę«: na poste vſjadam przez poſtę piſſę ListyPol 1547/409; StryjKron 54.]

»na poście (postach)« (2): [Przed samym wieczorem Balagninus synowiec Monlucoff na poszcie przybieżał DiarPos 97, 246.]

~ Szereg: »na poście (postach) albo (na) podwodzie (podwodach)« (2): Angarii, Cy którzi ná tákowych poſtach/ álbo/ podwodách yeżdzą. Mącz 9d, 484d. ~

2. [Odcinek drogi między stacjami posty: ujachawszy jednę posztę, potkałem się z dwiema Niemcy RadzPodróż 245.]
3. Wiadomość przesłana za pośrednictwem posty (1): Ktorzy [plotkarze] poſtáwę czynią iże wſzyſtko wiedzą: Co w Kálekucie, co ſię w Ameryce dzieie: Co poſzty, y nowiny ze wſzych źieḿ miewáią [tj. zawierają] CiekPotr B4.
4. Koń pocztowy (2): Veredus. Był przed láty kóń w wielkiey kárze álbo koláſie ku prędkiemu mknieniu gotowy/ yáko dzis konie które poſti zową/ powodny kóń v nas zową. Mącz 484d, 107b. [Cf M. Borejszo, Poczta w historii języka polskiego, „Język Polski” LXVI (1986) s. 46-53.]

KW