Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POSYPAĆ

Następne hasło: POSYPAN »

POSYPAĆ SIĘ (7) vb pf

sie (5), się (2).

o jasne.

Fleksja

praet
	sg
3	m	posypåł się

conditionalis
	pl
3	m pers	by się posypali

fut 3 sg posypie się (2). ◊ 3 pl posypą się (1). ◊ praet 3 sg m posypåł się (1). ◊ con 3 pl m pers by się posypali (2). ◊ part praet act posypåwszy się (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Obrzucić się czymś miałkim, sypkim (4)
2. Pospiesznie wyjść skądś (o wielu) (2)
3. Przewrócić się, rozpaść się (o wielu) (1)

1. Obrzucić się czymś miałkim, sypkim [czym] (4):

Zwrot: »posypać się popiołem« [obrzęd religijny na znak pokuty, żalu, żałoby] [szyk zmienny] (4): Iż ktorzyby ſie kolwiek tym popiołem poſipáli/ dla odkupienia grzechow ſwoich/ áby ćieleſne zdrowie/ y duſzną obronę wzięli. KrowObr 92; BielKron 85v; A Mordochay dowiedziawſzy ſię co ſię było ſtáło/ rozdárł ſzaty ſwe/ y oblokł ſię w wor poſypawſzy ſię popiołem [indutus est sacco et cinere]/ y wyſzedł w pośrzod miáſtá z wielkim á gorzkiem wołániem. BudBib Esth 4/1; CzechEp 84.

2. Pospiesznie wyjść skądś (o wielu) [skąd] (2): GDzie miaſto leży w rowni/ nád iákim potokiem/ Niżey záſtáwić potok/ wytopi ie ſkokiem. Ieſli groblą wyſoko ná dole vſypie/ Ták ſie z miáſtá dla wody co żywo poſypie. BielSat M4v [idem] BielSjem 35.

3. Przewrócić się, rozpaść się (o wielu) (1): Czynią téż niektórzy Táráſy/ rąbáiąc ná dłuż drwá [...] y ták ié kłádą zá Pale iáko y chróſt warſtámi. Ale iáko ſye poczną óny drwá zá Palmi roſypowáć [...]/ tedy flagá wſzytki wybije: á narychléy kiedy ieden kół wypádnie/ tho ſye iuż wſzyſtki poſypą. Strum H2.

Synonimy: 1. potrząść się; 3. rozpaść się.

Formacje współrdzenne cf SUĆ.