Słownik polszczyzny XVI wieku - poszańcować się

« Poprzednie hasło: [POSZAŃCOWAĆ]

Następne hasło: POSZAŃCOWANIE »

POSZAŃCOWAĆ SIĘ (5) vb pf [i może impf]

się (4), sie (1).

Oba o oraz oba a jasne.

Fleksja

inf	poszańcować się

praet
	sg
3	n	poszańcowało się

conditionalis
	sg
3	n	by się poszańcowało

con praet
	sg
3	n	by się było poszańcowało

inf poszańcować się (1). ◊ [praes a. fut 1 sg poszańcuję się.] ◊ fut 3 sg poszańcuje się (3). ◊ [praet 3 sg n poszańcowało się.] ◊ con [3 sg n by się poszańcowało.] ◊ con praet 3 sg n by się było poszańcowało (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

Znaczenia

Poszczęścić się, powieść się, szczęśliwie się zdarzyć (5)

Poszczęścić się, powieść się, szczęśliwie się zdarzyć [w tym: komu (5)] (5): [Poſzáńcuię ſię/ Succedo, evenio, eventum sortior, sive bonum sive malum Volck Sss3v.]

poszańcować się z kim (1): Item powyedzial yſch Thurkom zaſzyą chczyal sluzicz a Czamlyethi ym myall wolya pokraſſcz yeſli bi mv ſzyą prawo ſnimi bilo nyepoſchanczowalo LibMal 1548/143.

Zwrot: »dobrze się poszańcować« (1): Pánowie Rádni nie ták śię máią popiſowáć prędkośćią wotowánia/ iáko ważnośćią rzecży: co záprawdę niemoże śię im dobrze poſzáńcowáć [quod certe iustum esse non potest]/ iedno przewiedźiawſzy na przod y dobrze roſpátrzywſzy wiele rzecży ModrzBaz 26v.

Bezpodmiotowo (3): [Ieſliby mu ſię ná tey woynie poſzáńcowáło/ á ieſliby Biáłogrod od oblężeniá wyzwolił/ obiecał mu wielkie dáry BarlBaz 391 (Linde).]

poszańcuję się w czym (1): Ieſlić ſie poſzáńcuię w inſzych rzecżach tobie/ Ták wierney mieć nie będzieſz/ obiecuy to ſobie. PudłDydo B. Cf Fraza.

Fraza: »dobrze, [nieźle] się poszańcuje« [w tym: na czym (1), [w czym]] (2): KochFr 61; A gdyć ſię dobrze poſzáńcuię ná tym/ Możeſz zbudowáć y Komięgę zá tym. KlonFlis E; [Przetho ni oczem więcey pracey niema dyabeł/ iedno áby krzyż páná Kryſtuſow zniſſczył/ y nieźle ſye wtem zdraycy chytremu poſſáńcowáło. ZebrzydOdpow e3v; BiałPos 131 (Linde)].

Synonimy: poszczęścić się, powieść się.

Formacje współrdzenne cf SZAŃCOWAĆ SIĘ.