[zaloguj się]
[pdf]

POSZOSNY (7) nm

poszosny (3), poszesny (3), poszostny (1); poszosny Calep (2), VotSzl; poszesny CiekPotr, KlonWor (2); poszostny SkarKazSej.

Teksty nie oznaczają ó; pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w po-); poszesny z tekstów nieoznaczających é.

Fleksja
sg
mNposzosny fNposzesnå
pl
N m an poszosn(e)
G poszosnych
A m an poszostn(e)

sg m N poszosny (1). ◊ f N poszesnå (1). ◊ pl N m an poszosn(e) (3) [cum sb: konie, woźniki]. ◊ G poszosnych (2). ◊ [A m an poszostn(e).]

Sł stp brak, Cn: poszosny, poszostny, Linde także XVII – XVIII w.: poszosny, poszostny.

Składający się z sześciu jednostek; senarius Calep; sexticeps Cn (7): Senarius, Quod constat sex rebus – Szeſczioraki, poſzoſni. Calep 976a.
[Zestawienie: »poszosny grosz« = drachma et semis, nummus sexcuplex, sestertios sex continens Cn: Semiferto sive Segrossus Poſzoſny groſz álbo Szoſtak. UrsinGramm 358 (Linde).]
α. [W funkcji rzeczownika: »poszosne«: Przyiedźie záś do domu trzeba iuż poſzoſnych/ Kozubáſkich kobiercow/ ná kotczy barw roznych. ZbylPRozm E2v.]
a. O koniach zaprzęganych w szóstkę do powozu; seiugis Calep, Cn (6): Szkápá byłá nie pocżeſna/ Noſáta/ nie pocżworna áni też poſzeſna: Chuda/ gurdźielowáta KlonWor 19.
Wyrażenia: »poszosne konie, woźniki« = seiugi Calep; seiuges equi Cn (3:2): Seiugi – Poſſoſne konię. Calep 963b; VotSzl C4; CiekPotr 31; Rzadki pánoſzá bez iedwabiow/ bez poſzoſtnych koni/ bez kilánaśćie páchołkow SkarKazSej 704b; KlonWor 55 marg; [Item woźniki beły poszóstne, które JM małogoski przedać rozkazał GębMemor 139].

[wojsk. »poszostne konie« = poczet towarzyski złożony z sześciu koni: [za] służby żołnierskie na podziesiątne konie po sześci złotych, a na poszóstne po cztery. [1558 r.] M. Plewczyński, Żołnierz jazdy obrony potocznej za czasów Zygmunta Augusta, Warszawa 1985, 39.]

Synonimy: sześcioraki; zest. »poszosny grosz«: szostak.

AL