Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POŚRZEBRZYĆ

Następne hasło: POŚRZEDNICTWO »

POŚRZEDNI (10) ai

o oraz e jasne.

Fleksja

sg
m	N	pośrzedni	f	N	pośrzedniå
	G			G	pośrzedni(e)j, pośrzedni
	L	pośrzednim		L

pl
N	subst	pośrzedni(e)

sg m N pośrzedni (5). ◊ L pośrzednim (1). ◊ f N pośrzedniå (1). ◊ G pośrzedni(e)j (1) BierEz, pośrzedni (1) Mącz. ◊ pl N subst pośrzedni(e) (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. śrzedni, Linde XVI – XVII i XIX w.

Znaczenia

Znajdujący się między czymś a czymś w obrębie jakiejś całości (10)
- A. Znajdujący się między krańcami lub krańcowościami, nie osiągający ich (6)
- B. Znajdujący się między jednym a drugim w obrębie fragmentu przestrzeni lub pomieszczenia, oddzielający jedno od drugiego (2)

Znajdujący się między czymś a czymś w obrębie jakiejś całości; medianus, medius Mącz, Cn; in medio, interiectus aliis a. inter duos, intermedius, medius inter αliquos a. inter hunc et illum Cn (10): Medius, Pośrzedni/ mierny/ ſredny Mącz 213a, 219a.

A. Znajdujący się między krańcami lub krańcowościami, nie osiągający ich (6):

a. O relacjach przestrzennych: znajdujący się w środkowej części lub wewnątrz, środkowy, centralny, wewnętrzny (3): Medianae columnae, Srzoduyące pośrzednie słupy. Mącz 213b; [TomZbrudzBrul Num 8/4].

Wyrażenie: »pośrzedni punkt« (1): Centrum, Káżdey okrągłey rzeczy poſrzedni punkt. Mącz 47b.

Zestawienie w funkcji n-loc: miejscowość: »Pośrzedni Las« (1): Inutrium locus Germaniae in Vindelicia prope Augustam, Po niemiecku zową Mittemwald/ Poſrzedni lás. Mącz 174a.

b. O wielkości, ilości, rozmiarze: ani duży, ani mały, średni (2): [Folwarczek pośrzedni, owsa na nim czworo staj a grochu dwoje. InwSzlachKal 1600 nr 64.]

α. O wieku ludzkim (2): Mąż ieden pośrzedniey miáry/ Iż áni młody áni ſtáry BierEz Mv.

Wyrażenie: »pośrzedni wiek« (1): A tą rzecżą zda ſie być w onym poſrzednim wieku/ kthory zgrzybiáłości (iż thák mam rzec) nie doſzedł/ á młodość názad zoſtháwił GórnDworz K4v.

c. O hierarchii ważności: ani wysoki (najwyższy), ani niski (najniższy), średni (1): Pośrzednik ieſt z ſtrony człowieczeńſtwá: lecz z ſtrony Boſtwá/ nie ieſt pośrzedni/ bo ieſt rowny Oycu WujNT 723.

B. Znajdujący się między jednym a drugim w obrębie fragmentu przestrzeni lub pomieszczenia, oddzielający jedno od drugiego (2):

Wyrażenia: »pośrzednia linija« (1): Direxit eam a media linea ad laevam, Puśćił vchylił z pośrzedni liniey ná lewą ſtronę. Mącz 350b.

»pośrzednia [= działowa] ściana« (1): Paries et intergerinus, Poſrzednia ſciáná. Mącz 278b.

Cf ŚRZEDNI