« Poprzednie hasło: POTĘPIAĆ | Następne hasło: POTĘPIAJĄCY » |
POTĘPIAĆ SIĘ (5) vb impf
się (4), sie (1).
o prawdopodobnie jasne (tak w potępiać).
Fleksja
indicativus | ||
---|---|---|
praes | ||
sg | pl | |
3 | potępiå się | potępiają się |
praes 3 sg potępiå się (2). ◊ 3 pl potępiają się (2). ◊ part praes act potępiając się (1).
Sł stp, Cn, Linde brak.
Znaczenia
I. W funkcji zwrotnej (4):
1. Postępować w sposób zasługujący na naganę [czym] (3):
Zwrot: »sam się potępiać« (1): [Diogenes zapytany, czemu nie odpowiada na czyjeś sfukanie] rzekł, nie mogłbych iego powiadania tak barzo zganić iako ſie on ſam potępia mową ſwoią. BielŻyw 73.
a. Wypowiedzią na inny temat dawać podstawę do interpretacji potępiającej autora wypowiedzi jako odstępcę od wiary (2):
Zwrot: »sam się potępiać« (2): Ktorzy [heretycy starzy] toż mowili co też dziśiejſzych lat Heretykowie bárzo głupie y vpornie plotą: iákoby kośćioł Boży nie widomy być miał: Bo tym ſamym gdy to niebacżnie ćwierdzą/ ſrodze ſię ſamiż potępiáią SkarJedn 14, 161.
2. Postępować w sposób zasługujący na potępienie wieczne [czym] (1): ábyś ſię Heretyká wiárował: wiedząc iſz táki przewrocony ieſt/ y grzeſzy właſnym ſię ſwym ſumnienim potępiáiąc. SkarŻyw 59.
II. W funkcji biernej: być uznawanym za odstępcę od wiary [czym] (1): Iſz Piotr S. był y vcżył w Rzymie/ świadcży: Haereſi quádrageſima ſecunda/ mowiąc: Tym ſię Márcyon potępia/ iſz ſię po ták wiele lat wyrwał/ iuſz po cżáśiech Rzymſkiego Biſkupá Anicetá/ ktory był dziewiąty po śmierći Piotrá y páwłá Apoſtolow [!]. SkarŻyw 457.
Synonimy: I.2. osądzać się, okazować się.
Formacje współrdzenne cf TĘPIĆ.
KW, ZCh