[zaloguj się]
[pdf]

POTRAWIĆ (12) vb pf

o jasne; -å- (7), -a- (4); -å- BierEz (2), WerGośc, ArtKanc, PowodPr; -a- MurzNT, BudNT -å- : -a- Leop (1:1), HistRzym (1:1).

Fleksja
praet
sg pl
1 m -m potråwił m pers
3 m potråwił m pers
n subst potråwiły
conditionalis
sg pl
2 m m pers byście potråwili
3 m by potråwił m pers
impersonalis
praet potråwiło się

fut 3 sg potråwi (1). ◊ 1 pl potråwimy (1). ◊ praet 1 sg m -m potråwił (1). ◊ 3 sg m potråwił (7). ◊ 3 pl subst potråwiły (1). ◊ con [3 sg m by potråwił.] ◊ 2 pl m pers byście potråwili (1). ◊ [impers praet potråwiło się.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII w.

1. Stracić [w tym: co (8)] (9): kázał go [Gwida] Stároſtá táko bárzo vbić/ że ná poly [!] vmárły był. Vsłyſzawſzy to żoná iego/ poięłá osłá s ſobą á przywiozłá go do domu/ á wſzytko co miał wniemocy potrawił. HistRzym 67v.
Przen (2):

potrawie czym [= za pośrednictwem czego] (1): Rádziły ręce z nogámi/ Co ten brzuch cżyni nád námi: Nie prácuie nic áni robi/ Wſzyſtki rzecży ſobie ſobi. A záwżdy leży w pokoiu/ Nie zna źimná áni znoiu. A co kolwiek wyrobimy/ To im wſzyſtko potrawimy. BierEz R2.

Zwrot: »lata i czasy potrawić« (1): Iam cżi ty dwie rzecży Naiaſmieiſzi [!] Krolewie zawſzdy napamięczi miał/ y vcżącz ſię ich/ wſzyſtkim moie lata/ y cżaſy potrawił SeklWyzn 3v.
a. Roztrwonić; consumere PolAnt; dissipare, insumere Vulg (6): Młodzieniec ieden zbytni był/ Ktory ſwe wſzyſtko potrawił: A iednę iuż ſukieńkę miał/ Ktorą ſie źimie odziewał BierEz Lv; MurzNT Luc 15/14[13]; Proſićie/ y nie otrzymawaćie: przeto iż źle proſićie/ żebyśćie w pożądliwośćiách wáſſych potrawili. Leop Iac 4/3; HistRzym 62v; BudNT Luc 15/14[13]; wezbrawſzy ſię [młodszy syn] iáchał w dálekie kráiny/ y támże roſtrwanił [!] wſzytkę máiętność ſwą/ żyiąc roſpuſtnie. A gdy wſzytko potrawił/ sſtał ſię głod wielki w oney kráinie/ on też pocżął niedoſtátek ćierpieć [Vulg Luc 15/13] WerGośc 221; [Potrawił wſſyſtkie pieniądze. Ehr hat das gelt gar vertzort. Wokabul 1539 Q8; Leop Luc 15/13 (Linde)].

[potrawić na czym: więcyi tego karac coby śię opił/ abo na zbytnych tak poſtnych iako inſzych potrawách i piciách vbogich imięnié potráwił/ niſz co by mięſa abo coby miáł i zdrowiéi mu było zmiarnośćią pożywáł. MurzNT 14.]

W charakterystycznym połączeniu: wszy(s)tko (wszytkie) potrawić (5).

[Szereg: »potrawić i wniwecz obrocić«: Więc nie o tym piecza iego/ iákoby rzeczy oné dárowané potrawił/ y w niwecz obróćił/ ále o tym/ iákoby hoyniéy/ niżli wźiął/ dobrodźieyſtwo nágrodźił SenekaGórn 135.]
2. Zjeść wiele; consumere Vulg [kogo, co] (3): [Moie ſloniny y máſlo ſie ziádło/ potrawiło/ áni nic pieniędzy wmieſzku niezoſtáło. Mein ſeytten fleyſch vnd putter iſt nu geſſenn worden/ vertzert/ vnnd iſt mir anch [!] kein gelt in der taſchen blieben. Wokabul 1539 P4v.]
Przen: Zniszczyć, zgładzić (3): Abowiem miáſtho obronne będzie ſpuſtoſſone/ [...] thám ſie będzie paſl ćielec/ [...] y potráwi wſſyćkie wierzchy [tj. gałązki] iego Leop Is 27/10; [Pan Bog] Bronić nas tu w niebeſpiecżny cżás/ ktory iuż potrawił ninie nas ArtKanc K6v.
Szereg: »pojeść i potrawić« (1): Inſzych ſekt choć rozlicżnych y iákmiarz bez licżby iuż iákoby v nas tylko ćień zoſtał: bo ie wygryzł y wygłádźił ten oſtátni płod Aryanow/ [...] ábo Dwoybożanow y Nowokrzcżeńcow. Ktorzy choć miedzy ſobą koty drą: iednák te chude klępy/ one choć tłuſtſze krowy/ to ieſt ſekty Huſowſką/ Luterſką/ Kálwińſkąy [!] inſze z nich ſpłodzone/ poiádły y potrawiły. PowodPr 34.

Synonimy: 1.a. potracić, roztrwonić, stracić; 2. zjeść.

Formacje współrdzenne cf TRAWIĆ.

Cf [POTRAWIONY]

MN