[zaloguj się]
[pdf]

POWADZIĆ SIĘ (32) vb pf

sie (20), się (12).

o jasne; -a- (29), -å- (3); -å- Mącz; -a- : -å- BielKron (9:1), SkarJedn (3:1).

Fleksja
inf powadzić się
praet
sg pl
3 m powadził się m pers powadzili się
f powadziła się m an powadzili się
n powadziło się subst powadziły się
conditionalis
pl
3 m pers by się powadzili

inf powadzić się (3). ◊ fut 3 sg powadzi się (3). ◊ 3 pl powadzą się (5). ◊ praet 3 sg m powadził się (4). f powadziła się (1). n powadziło się (1). ◊ 3 pl m pers powadzili się (7). m an powadzili się [cum N pl: ktorzy, tj. psy] (1). subst powadziły się (2). ◊ con 3 pl m pers by się powadzili (2). ◊ part praet act powadziwszy się (3).

Sł stp, Cn brak, Linde także XVII w.

1. Pokłócić się, wejść w konflikt z kimś (30): Iuno páni bogáſtwá/ páńſtwá ym dáruie. Pállás páni wſſech náuk/ mądroſćią ſſáfuie. [...] A żadnemu tych dárow/ ſpołem niedáwáią. A to prze tę przytzynę/ że ſie powádziły. Gdy przed pięknym Páriſen [!] ná rozſątku były. KlerWes A2; powádzili ſie oni zdrayce ſámi/ y wydał ieden drugiego/ obu obieſzono. BielKron 257, 44v, 102v; KochZg A2v; In contentionem aut discrimen venire, Powadźić ſie. Mącz 49b; Bo bráćia w iednym domu ácż do zátrzymánia zgody/ máią wiele ſpołecżnych rzecży/ ktore ich miłość wiążą: [...] wſzakże ieſli iednego oycá [...] mieć nie będą: prętko ſię v ſtołu powádzą/ y potráwy popſuią SkarJedn 59.

powadzić się około czego (1): Themu [aby był przywrócon Borzywoj] drudzy byli ná odpor/ áż ſie ſtrony około tey ſprawy powádziły/ tám ſobie doſiekli BielKron 322.

powadzić się o co (1): Grzegorz pierwſzy iáko ſię powádził o papieſthwo z Ianem Konſtántynopolſkim. KrowObr Rr3v; A w tym cżáſu powadziłá ſie Medea w Kolchis z oycem ſwoim Oetą o to okrućieńſtwo ktore nád gośćmi cżynił BielKron 54, 182, 321; [Scorillo] kazał przywieść przed oblicżność wſzyſtkich/ dwu pſu/ á rzućić kość miedzy nie z mięſem/ ktorzy ſie powádźili o onę kość BielSpr 39v; CzahTr D4v; Nie z ſługą o twą krzywdę/ ſnadź by téż y z królem Przyſzło mi ſie powádźić/ niebiłbym mu czołem. GosłCast 65.

powadzić się z kim (15): Item zeznał yſch wſzyeprczu Valenthego Ribithwa ſnym ſzią na Rynku powadzywſſi, za lep vchwiczil LibMal 1543/77, 1543/72v; KrowObr Rr3v; A w ten cżas ſie powádzili Węgrzy s Polaki/ gdzye Száfrániec ránion w twarz. BielKron 377v; Swidrygał brát krolewſki [...] vćiekł do Prus/ á drugi bráth Skirgel z Witułtem ſie powádźił. BielKron 382v, 54, 182, 208, 321; PAtrzże záſie mieyſckich żon/ pátrzą ſwego ſtrychu: Gdy ſie z mężem powádzą/ gdzie rádzą poćichu. BielSat D2v, C4; Powádzili ſię Grekowie z Láćinniki/ bráćia iednego Oycá Chryſtuſa/ y iedney Mátki Kośćiołá S. SkarJedn 334; BielRozm 22; GosłCast 65; [cżyli wy to Miniſtrowie rozumiećie/ że iuż káżdy Ewángelikiem ieſt/ kto ſię z kśiędzem ktorym powádźi? ŁaszczOkulary F4 (Linde s.v. powadzić)]. Cf Zwrot.

W przeciwstawieniach: »powadzić się ... zgodzić (a. zgadzać się) (2), porownać« (3): Dwá ſię plebani powadżą/ ieden ie Biſkup porowna SkarJedn 60; Gdy ſię v Kátholikow bráćia powádzą/ wnetże ſię zgádzáć muſzą. SkarKazSej 684a, 674a.

Zwrot: »powadzić się sami z sobą, miedzy sobą« [szyk zmienny] (1:1): RZymiánie miedzy ſobą gdy ſie powádzili/ Dakowie ſie zebráli/ by ná nie wſkocżyli. RejZwierz 28v; Bo ći Krolowie powádziwſzy ſię ſámi z ſobą [Digladiando gladiati sunt reges]/ pomordowáli ſię ſpołu BibRadz 4.Reg 3/23.
Szereg: »powadzić się i w swary zaść« (1): Powádzić ſię/ y w ſwary zaść bráćiey/ rzecż ieſt ludzka y przygodna SkarJedn 334.
2. Rozzłościć się, rozgniewać się (2):

W porównaniu (1): Sam wodz [ptaków] nos częſto oſtrzy/ ſkrzydeł pomuſkuie/ Nog popráwia/ do gárdłá bić ſię nágotuie. Właśnie iáko chłop ná wśi kiedy ſię powádźi KmitaSpit B4.

Przen: W antropomorfizowanym opisie gry w szachy (1): Potym ſie ćicho z obu ſtron ſkaradáli/ To ſtąd/ to z owąd na ſię przymierzáli. Aż iednym rázem cżarny ſie powádził/ Co ſie był naprzod przed inſze wyſádził. Białego pieſzká wnet gárdłá pozbáwił/ A ſam ná iego mieyſcu ſie záſtáwił. KochSz B.

Synonim: 2. rozgniewać się.

Formacje współrdzenne cf WADZIĆ.

MN