« Poprzednie hasło: (POWAŻANY) | Następne hasło: POWAŻKA » |
POWAŻENIE (12) sb n
o oraz pierwsze e jasne, a oraz końcowe e pochylone.
sg | |
---|---|
N | powåżenié |
G | powåżeniå |
D | powåżeniu |
A | powåżeni(e) |
L | powåżeniu |
sg N powåżenié (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G powåżeniå (2). ◊ D powåżeniu (1). ◊ A powåżeni(e) (2). ◊ L powåżeniu (2).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI(XVIII) – XVII w.
- 1. Uszanowanie, szacunek, uznanie (11)
- 2. Rozważenie, ocenienie (1)
[»w lekkim poważeniu być« ([w kogo]) = być lekceważonym: nárzekáli ná ſwą ſtárość: [...] y z tąd iż w lekkim poważeniu byli v tych/ ktorzy ich przedtym wielce wenerowáć zwykli. CiceroBBud 4; JanWróż 9.]
»mieć [u kogo] poważenie« (1): Ty Práwá zowią ſię Bozkie piſáne: ktore nád inne wſzytkie przodek máią/ y nawiętſze v nas poważenie. SkarKazSej 697a.
[»w poważeniu mieć«: Pytácby onego Tyberyuſzá Ceſárzá/ czemu Tráſibulum Mátemátiká ſwégo w wielkim poważeniu miał JanWróż 13.]
»znać poważenie« = doznawać szacunku, być poważanym (1): Ażem też tego wiádom że był záwſze w cenie/ W Polſce Rycerſki cżłowiek y znał poważenie. CzahTr G3.
»poważenie wielkie« [szyk 1:1] (2): tobie przyſtoi Królu/ ábyś [...] Caeremoniae święté/ y wiárę Páná zbáwićielá twégo/ która v nas záwſze z nabożeńſtwem w poważeniu wielkim byłá/ [...] wſzelákim ſpoſobem obrónił. OrzJan 99; SkarKazSej 697a; [ŁaszczOkulary E; CiceroBBud A2; JanWróż 13; Rzecżpoſpolita z tąd naywięcey kwitnie/ gdy ludźie godni ſą w wielkim poważeniu PlutBBud Q2].
»przodek i poważenie« (1): SkarKazSej 697a cf »mieć poważenie«.
»lekkie poważenie i szyderstwo« (1): Z ktorym pozwoleniem ſobie/ ták lekkiego poważenia piſmá ś. y ták iáwnego z niego ſzyderſtwá/ przyſzli drudzy do tego niepobożeńſtwá CzechEp 172.
W połączeniu szeregowym (1): ma ſie wyſtrzegáć káżdy obywátel tego złego naſienia [tj. opilców]/ Bo iáka tám miłość ma być ku Bogu/ iáki rozſądek/ iákie rzecży poważenie/ iáka ſpráwá gdziekolwiek Phil L4.
Synonimy: 1. szacunek, szanowanie, uszanowanie, uznanie.
Cf POWAŻYĆ, ROZWAŻENIE, WAŻNOŚĆ
JR