![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: POWIERZCHNOŚĆ | Następne hasło: (POWIERZCHOWNIE) » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
POWIERZCHNY (3) ai
o jasne, e pochylone.
Fleksja
| pl | ||
|---|---|---|
| N | subst | powiérzchn(e) |
| A | subst | powiérzchne |
| I | m | powiérzchnymi |
| L | powiérzchnych | |
pl N subst powiérzchn(e) (1). ◊ A subst powiérzchne (1). ◊ I m powiérzchnymi (1). ◊ [L powiérzchnych.]
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.
Znaczenia
1. Pochodzący z zewnątrz; bracteatus, exterior, extrarius, extrinsecus, superficiarius Cn (2):
W przeciwstawieniach: »powierzchny ... wnętrzny (2), zakryty« (3): ćiáłá náſze/ ábo wnętrznemi chorobámi/ ábo powierzchnymi gwałtownemi przypadkámi vmieráią SkarKazSej 664a, 689a.
Wyrażenie: »smysły powierzchne« (1): Religia y ſtan duchowny w ćiele Rzeczypoſpolitey ieſt iáko ſerce zákryte y wnętrzne/ z ktorego żywot wieczny pochodzi: á ſtan krolewſki ieſt iáko głowá/ w ktorey ſą do rządu członkow wſzytkich/ oczy/ vſzy/ y inne ſmyſły powierzchne/ do tych widomych dobr Rzeczypoſpolitey należące. SkarKazSej 689a.
2. Materialny, możliwy do stwierdzenia przy pomocy zmysłów; personatus Cn (1): Szátá zwiérzchnia álbo płaſzcz ten to odbieżány/ V téy paniéy [tj. Jempsar] ták dobréy w ręku zátrzymány/ Wſzytkié znáczy przypadki powiérzchné świátowé Roſkoſzy miłé/ wdźięczné/ lecz nie záwſze zdrowe. GosłCast 11; [A coć ſię o Swiątośći tey mowi/ tofz y owſzem dáleko więcey/ o inſzych powierzchnych rzecżach/ świecy/ obrazku/ rozumieć ſię ma. ArtTanat C2v].
MC