[zaloguj się]
[pdf]

POWIETRZNIK (3) sb m

o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w powietrze).

Fleksja
sg pl
N powietrznik powietrzniki
I powietrznik(a)mi

[sg N powietrznik.] ◊ pl N powietrzniki (3). ◊ [I powietrznik(a)mi.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Ruchome urządzenie wykonane z blachy, umieszczane na dachach domów i szczytach wież, obracane podmuchami powietrza i wskazujące kierunek wiatru (zazwyczaj w kształcie chorągiewki lub koguta); petalum, pinna, triton Cn (2): ony piękne wieże/ Miſternie rozſádzone/ iedná drugiey ſtrzeże. Ná gałkách pozłoćiſtych ſkrzypią powietrzniki/ By więc wierę miał ſłucháć oſobney muzyki. RejWiz 64; Bo nie pomoże ſzkápie pozłoćiſta vzdá/ áni złemu miecżowi nowe pochwy/ áni ſprochniáłemu domowi ſtrzypiące powietrzniki/ przedſię záwżdy złe złym być muśi/ á dobre dobrym. RejZwierc 135v; [a nad komórkami wywiedziony wysoko wieżki z powietrznikami, pobite ochędożnie klińcami dębowemi. LustrPom 208].
2. Skrzydło wiatraka (1):

W porównaniu (1): [Jeden z żeglarzy] Powiádał też iż widźieli táką rybę wielką/ iż przewyzſzáłá wielkośćią ich okręty/ ktorą było widáć nád wodą wyſoko/ máiąc pławy iáko v wietrznego młyná powietrzniki BielKron 452v.

*** [Bez wystarczającego kontekstu: pinna powietrznik WokabulŁacPol 280.]

Synonimy: 1. kurek, wietrznik.

MFr