[zaloguj się]
[pdf]

POWINNIE (20) av

o oraz e jasne.

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.

1. Zgodnie z obowiązkiem, słusznie; merito Calep (16): Lecż drudzy w ſwoich ſpráwach/ oſobnych ſłynęli. Ktorzy ſwoiey oycżyznie/ powinnie ſłużyli HistHel ktv; Calep 655a.
Fraza: »powinnie ma, mają itp.« = powinien, musi [szyk zmienny] (13): RejPs 218; gdiſch yenak od yego Kro. mczi w. m. ſprawyedlywoſcz taka yaka wedlye przimyerza powynnye ma bicz czinyona. dzyeye ſſye zathi rzeczi. LibLeg 11/152, 11/153v; Diar 32, 28 [2 r.], 35, 84; Komu cżeść więc temu cżeść/ komu towárzyſtwo Powinnie maſz záchowáć/ vgadzay we wſzytko. RejWiz 44, 189; RejZwierc 166v; którzyby Mytá w króleſtwie/ któré z Wołów ma bydź powinnie płácono [vectigal ... debitum JanStat 71]/ przez zdrádę vchraniáli ſie SarnStat [1239], 1020; [Iáko tedy Ciáło powinnie poddáne być ma głowie ſwey/ ſtąd dobrodzieyſtwá opátrzność/ y záchowánie ſwoie ma WiśnOkaz 560 (Linde)].
Zwrot: »powinnie należeć« (1): á ſnadź ći co im to powinnie należáło/ máło o tym dbáią RejAp AA4.
2. Koniecznie, nieuchronnie (4):
Fraza: »co powinnie być musi, przyść ma« (3:1): Cżemu ſie tego lękáć co powinnie być muśi. Poććiwemu przecż ma być ſmierć ſtráſzna. RejZwierc B2v; A o coż ſie tu iuż troſkáć? owſzem pilnieyſza o tho ſie ſtáráć/ áby to kiedykolwiek przidzie co powinnie prziść ma/ prziſzło z dobrjm rozmyſłem RejZwierc 166, 166, 170v.

Synonimy: 1. należnie, słusznie; 2. koniecznie.

Cf NIEPOWINNIE

AL, MPi