« Poprzednie hasło: [POŻALIĆ] | Następne hasło: POŻAŁOWAĆ » |
POŻALIĆ SIĘ (18) vb pf
sie (10), się (8).
o prawdopodobnie jasne (tak w po-); a pochylone.
Fleksja
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | pożål się |
conditionalis | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | by się pożål |
fut 3 sg pożåli się (1). ◊ imp 2 sg pożål się (16). ◊ con 3 sg m by się pożål (1) PaxLiz.
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
Okazać litość, współczucie, użalić się (18):
Ze zdaniem dopełnieniowym (2): BierEz F4; I Bóg się pożali, że umarła ta mać, Która nam mogła takie syny dawać RejŁas w. 40.
Fraza: »(Panie) Boże, Bog się [czego] pożal« = indignum!, infandum!, miserabile!, miserum!, rem miseram! Cn [szyk zmienny] (15:2): Y Boże ſie tego pożal/ Iż mi ty ſłowá mowić śmiał BierEz F4; WróbŻołtGlab A5; Panie Boże tey naſzey/ prżygody ſie pożal. RejJóz B5v; SeklKat F2v, I3v; RejKupSekl a3; Kozy ſkacżą ná yedl pochyloną/ Ták ſie sſtánie y tobye ſamemu/ gdy ſie będzieſz podtulał káżdemu/ Bog ſie pożal twey tákiey młodośći/ Gdy nie maſz żadney okazáłośći BielKom F5; OrzList e; SarnUzn F6; kácerſtwá á bluźnirſtwá przećiwko Máyeſtatowi Syná Bożego iuż y v nas w Polſzcże doſyć ſie namnożyło/ cżego ſie Pánie Boże pożal/ á rácż ie vſmierzyć z łáſki á z miłoſierdzia ſwego ſwiętego. RejAp 197; ReszPrz 42, 64, 74; KochWr 22; ActReg 54; PowodPr 52; Ieſliby co nie krzecży miáło ſie wam tráfić/ Lepiey by ná świebodźie tego Páńſtwá záżyć. Bo gdyby był kuropłoch/ á domu podłego/ Stałoby ſie zelżenie z nim ſtanu wáſzego. Cżego Bogby ſie pożał [!] PaxLiz B4; [GrodzPopr 10].
Synonimy: polutować, ulitować się, ulutować, zlitować się, zlutować.
Formacje współrdzenne cf ŻAŁOWAĆ.
sJR