« Poprzednie hasło: PRĘGATY | Następne hasło: (PRĘGOWAĆ) » |
PRĘGIERZ (6) sb m
Fleksja
G sg pręgi(e)rza (6).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
Słup, przy którym wystawiano przestępców na widok publiczny lub wymierzano im kary cielesne; palus (collum stringens a. numellarius) Cn (6):
Zwroty: »u pręgierza bić, chwostać, uchostan« [szyk zmienny] (2:1:1): yako conscius furti et coadiutor malifacinoris Rozgami v prągierza yeſth vchoſtan a zmyaſta na wyeczne czaſſi wigayon LibMal 1552/171; Wſzytki opánowáłá tháka wielka chćiwość/ Ze ſnadź y Bogá terazby znowu ſądzili/ Pewnieby go s pyeniędzy v pręgyerzá bili. RejWiz 102; SkarŻyw 58; CiekPotr 33.
»do pręgierza przywiązać« (1): Przedſię gi kazał [Dionizjusz swojego syna] do pręgyerzá przywiązáć/ y ták okrutnie bić/ áż ledwie żyw zoſtał. RejZwierc 34.
Wyrażenie przyimkowe: »u pręgierza« (5): Item zeznal yſch po ſkaranyu vrzendowym kthore thu wpoſnanyu prze kradzieſtwa ſwe v pregyerza yawnye podyąll, ſvknya vkradl LibMal 1550/151. Cf »u pręgierza bić«.
ALKa