[zaloguj się]
[pdf]

PROROCKI (368) ai

prorocki (366), prorocski (2); prorocki : prorocski BudBib (6:2).

Oba o jasne.

Fleksja
sg
mNprorocki fNprorockå, prorock(a) nNprorockié
Gprorockiégo Gprorocki(e)j, prorockié Gprorockiégo
Dprorocki(e)mu Dprorocki(e)j Dprorocki(e)mu
Aprorockiégo, prorocki Aprorocką Aprorockié
Iprorockim, prorocki(e)m Iprorocką Iprorockim
Lprorockim, prorocki(e)m Lprorocki(e)j Lprorockim
pl
N m pers proroccy
subst prorocki(e)
G prorockich
D prorockim
A m pers prorocki(e)
subst prorockié
I m prorocki(e)mi, prorockimi
f prorocki(e)mi
n prorockimi, prorocki(e)mi
L prorockich

sg m N prorocki (20). ◊ G prorockiégo (6); -égo (1), -(e)go (5). ◊ D prorocki(e)mu (3). ◊ A prorockiégo (26), prorocki (4); -égo (2), -(e)go (24). ◊ I prorockim (27), prorocki(e)m (5); -(e)m PatKaz II (2); -im : -(e)m BibRadz (1:3). ◊ L prorockim (7), prorocki(e)m (1) GrzegRóżn. ◊ f N prorockå (5), prorock(a) (1). ◊ G prorocki(e)j (7), prorockié (1) OpecŻyw. ◊ D prorocki(e)j (1). ◊ A prorocką (4). ◊ I prorocką (3). ◊ L prorocki(e)j (2). ◊ n N prorockié (18); -é (3), -e (1), -(e) (14); -é OpecŻyw (2); -é : -e BiałKat (1:1). ◊ G prorockiégo (30); -égo (1), -(e)go (29). ◊ D prorocki(e)mu (2). ◊ A prorockié (17); -é (1), -(e) (16). ◊ I prorockim (5). ◊ L prorockim (4). ◊ pl N m pers proroccy (6). subst prorocki(e) (30). ◊ G prorockich (39). ◊ D prorockim (9). ◊ A m pers prorocki(e) (1). subst prorockié (60); -é (5), -e (1), -(e) (54); -é OpecŻyw (3), BiałKat; -é : -e SiebRozmyśl (1:1). ◊ I m prorocki(e)mi, prorockimi (1) WujNT. f prorocki(e)mi (1). n prorockimi (6) CzechRozm (3), NiemObr, WujNT (2), prorocki(e)mi RejPos (2). ◊ L prorockich (10).

Sł stp: prorocki, prorocski, proroczski; Cn: prorocki; Linde XVI(XVIII; wstawka z XVIII) w.

1. Przymiotnik od „prorok”; propheticus PolAnt, Mącz, Modrz, Vulg, Cn; vaticinus Cn (315):
A. Od znacz. ‘człowiek posłany przez Boga, przemawiający w Jego imieniu i głoszący Jego wolę’ (312): Propheticus, Prorocki. Mącz 326c; RejPosRozpr c2.
Zwrot: »mieć ducha prorockiego« = być prorokiem, prorokować [szyk zmienny] (16): Gdy tedy ſzedł Heliaſz/ nadſzedł dwánaſcie mężow orząc/ káżdy ſwemi wołmi/ miedzy ktorymi też był Helizeuſz oracż/ włożył nań Heliaſz płaſzcż ſwoy/ á wnet miał duchá prorockiego. BielKron 85, 3, 84v, 92v; [św. Antoni] Cudá wielkie cżynił/ zwłaſzcżá nád chorymi y opętánymi. Miał y Ducha Prorockiego/ iſz rzecży ktore ſię dáleko działy/ wiedział y bráćiey drugdy opowiádał. SkarŻyw 57; [św. Maria z Egni] Máiąc wielkie dáry Boſkie y Duchá prorockiego/ y niektory dar lecżenia krzyżem S. wielką wtym pokorę záchowáłá/ y táić ſię záwżdy chćiáłá: ſławą ſię ludzką/ iáko błotem iákim brzydząc. SkarŻyw 581, 30 [2 r.], 211 marg, 213, 224, 251 (12).
Wyrażenia: »duchy prorockie« = prorocy; spiritus prophetarum Vulg (3): Leop Apoc 22/6; Otoż Duch ſwięty przez wſzytki ony cżáſy od tey obietnice Abráámowey/ vſtáwicżnie záwżdy cieſzył narod cżłowiecży/ á wzbudzał wielekroć duchy ludzi ſwiętych á duchy Prorockie/ iż to záſlubienie Abráámowi ſwiętemu onemu ták mocnie vcżynione záwżdy powtarzáli á opowiedáli ludowi Bożemu RejPos 297v; WujNT Apoc 22/6.

»miejsce, urząd, godność, służba prorocka(-i(e))« [szyk 4:2] (2:2:1:1): BibRadz 1.Reg 19 arg, I 356b marg; [w koronacji] maſz téż to/ iż przez świątość pomázánia świętégo/ któré od Kápłaná Król bierze/ tych rzeczy doſtawa/ ſercá nowégo/ przez któré odmienia ſye w człowieká inſzégo: potym mieyſcá Prorockiégo/ między którymi Proroki będąc Król/ prorokuie: to ieſt/ vczeſtnikiem ſye Kápłáńſtwá świętégo sſtáie. OrzQuin V v, Y2; Oſme [obelżenie Chrystusa] przez boleſne policżkowánie. Dźiewiąte przez Prorockiey godnośći Pánu z nátrząſániem vwlecżenie. LatHar 316; SkarKaz 44a.

a. Należący do proroka (22): Bieda wám przykrytce/ ijż podnoſicie groby prorotzkié/ ij okráſſácie groby práwdziwych ij ſprawiedliwych prorokow OpecŻyw 76v; tedy dawni Doktorowie SS. przykłádem rozerwánia kroleſtwá Roboámowego przez rozdárćie ſzaty Prorockiey/ [...] rozumieią ſekty kácerſkie PowodPr 55.
α. Należący do proroka jako część jego osoby (20): vmárły w grobie Eliżeuſzá [!] leżący/ y vmárłego ſię ćiáłá prorockiego dotykáiący/ ożywiony ieſt. SkarŻyw 279.
Wyrażenie: »krew prorocka« (4): OpecŻyw 77; Abowiem/ iáko piſze Iozephus/ pomázáli ſobie byli Zydowie ręce krwią niewinną Prorocką y Bożych wybráńcow BielKron 146; CzechEp 165; WujNT 99.
Szereg: »prorocki i apostolski« (2): RejZwierc 8v; A żeby pijańſtwo zárażáło duſzę/ przyſłuchay ſię iedno onym ſtráſznym groźbam/ onym przykrym a nieodmiennym dekretom Boſkim ná pijánice/ przez vſtá Prorockie y Apoſtolſkie ferowáne. WerGośc 212.
W przen (15): A dziwnie záwżdy Duch s. oświecał/ ſercá Prorockie/ iż ſie przypátrowáli dziwnemu Boſtwu y dziwnemu pocżęciu tego przyſzłego Meſyaſzá ſwego. RejPos 232v.
Wyrażenie: »usta prorockie« [w tym: przez usta prorockie = przez proroków (11)] (14): PowUrb +2v; poſyłał [Pan] do vſth Prorockich Duchá ſwego ſwiętego RejAp 1v; ábyś ſie przypátrował á przyſłuchawał onym obietnicam/ onym wyrokom Duchá ſwiętego/ ktore cżynić racżył przez vſtá Prorockie o tym zbáwicielu y o ſwiętym przyściu iego RejPos 116, 23v, 149v, 215, 230v, 304; Wierzymy w iednégo Bogá/ Oycá wſzechmogącégo [...]: y wiednégo Syná Bożego Páná Iezu Chryſtá [...]: Y w Duchá świętégo/ który od Oycá y od Syná pochodźi: kthórégo równie z Oycem y z Synem chwalemy/ y wielbiemy: który przez vſtá Prorockié mówił. BiałKat c; KuczbKat 415; RejZwierc 8v; WujJudConf 8v; WerGośc 212; WujNT 309.
b. Pozostający wobec proroka w jakimś stosunku społecznym (21): NIewiaſtá iedná z żon Prorockich [de uxoribus prophetarum] wołáłá ná Elizeuſſá/ mowiąc: [...] Leop 4.Reg 4/1; BudBib 4.Reg 9/4.

W połączeniu szeregowym (1): [Żydzi twierdzą] iż on [Chrystus] nie był Meſyaſzem/ áni ſynem Bożym: ále iż był głownym nieprzyiáćielem bożym/ Moyżeſzowym y Prorockim. CzechRozm 69.

Wyrażenie: »syn(owie) [zwykle: uczeń(-owie)] prorocki(-cy)« = filius(-ii) prophetae(-arum) Vulg, PolAnt [szyk 17:1] (18): Leop Am 7/14; AMos ten áni Prorokiem áni ſynem prorockim nie był/ tho ieſt w żadnych náukách áni w piśmiech był ćwiczony/ ale był człowiek proſty y ſtanu wielkiego. BibRadz I 461; Był ná ten cżás głod w Izráelu/ przyſzli tedy prorocy do Helizeuſzá. Ktory rzekł ſłudze iednemu: Náwarz prorockim ſynom wielki gárniec káſze. BielKron [852], [852], [852]v, 86; BiałKat 283; KuczbKat 305; WujJud 144; Strzeſzże ſię ſynu moy wſzelákiego cudzołoſtwá/ á naprzod ſobie wezmi żonę znarodu przodkow twoich/ y nie poymuy ſobie żony obcey ktoraby nie byłá ſpotomſtwá oycá twoiego/ boćiechmy my ſą ſynowie proroccy/ Noe/ Abráhám/ Izáák y Iakob ſą zdawná oOycy náſzymi. BudBib Tob 4/13, 3.Reg 20/35, 4.Reg 2/3, 5, 7, 5/22, 9/1; WujNT Act 3/25; Moyzeſz y Heliaſz y ſynowie Proroccy/ y Ian Chrzćićiel w ſtárym zakonie/ dla tego ná puſtych mieyſcách przemieſzkiwáli: y w nowym zakonie ták wiele puſtelnikow: woleli wſzytki nędze ná puſzczy znośić/ y ná źiołkách y korzonkách źiemnych przeſtáwáć: niżli modlitew ſwoich rozerwánie w mieſzkániu miedzy ludźmi ćierpieć. SkarKaz 609a.
c. Składający się z proroków, zawierający proroków (5):
Wyrażenia: »narod [= ród], rodzaj prorocki« (1:1): [Marchołt do Salomona:] Powyedz ty nam drzewyey ſwoy rodzay y oycow thwoich/ tedy ia też powiem thobie rodzay náſſ. (–) Ia yeſtem ze dwunaſcye rodzáiow prorockich. March1 A2v; BielKron 64.

»poczet prorocki« [szyk 2:1] (3): SkarŻyw 52; ArtKanc N19; Swięty/ Swięty/ Swięty Pan BOg zaſtępow. Pełne ſą niebioſá y źiemiá máieſtatu chwały twoiey. Ciebie przeſławny Chor Apoſtolſki: Ciebie chwálebny pocżet Prorocki: Ciebie świetne woyſko wielebnych Męcżennikow wyſławia. LatHar 573.

Szereg: »prorocki i apostolski« (3): [św. Antoni] Názáiutrz gdy drogę konał/ vyrzał miedzy chory Angielſkimi/ w Prorockim y Apoſtolſkim pocżćie/ duſzę Páwłá ponieśioną w niebo SkarŻyw 52.
d. Którego podmiotem (wykonawcą, sprawcą) jest prorok (233): PatKaz II 59; ZAmyka w ſobye ten Pſalm Prorocką modlitwę zá ludem Bożym/ y zá koſciołem iego LubPs R2v; BibRadz Ez 11 arg; Mowił tedy Prorok Eleázár Iozáfátowi/ iżeś wzyął przyiaźń z Ochozyaſzem/ przeto potłukł Pan Bog ſpráwę twoię/ łodzye ná wodzye/ iż nie mogły przyść do Tárſony. Y przyiął záwdzyęk prorockie vpominánie Iozáfát. BielKron [842]v, 71 marg, 83 marg, 111, 202; Iuż wedle rády Páńſkiey/ iáko tu ſłyſzyſz/ co narychley vciekay ſie do Moiżeſzá/ do Prorokow/ gdyż wſzytká wola á poſtánowienie Páná twego/ zawżdy ſie zgadzáłá z onymi dawnemi dekrety á wyroki Prorockiemi RejPos 164; A ſtrzeż Pánie Boże áby wedle obietnic Prorockich modlitwy náſze á błogoſłáwieńſtwá náſze nie obroćiły ſie nam wſpák/ á ná przeklęcie náſze RejPos 256, 16, 28v, 100v, 112, 178v (12); ná prośbę Proroká Helizeuſzá/ gdy drewno wrzućił w wodę/ pływáło żelázo [...]. Możem tedy pobaczyć/ iż więtſzą moc ma ſłowo y łáſká Boża/ á niż przyrodzenié: á nád to że błogoſłáwieńſtwem Prorockim ty ſye rzeczy dźiały. BiałKat 283v, 283v; RejZwierc 260v; BudBib 1.Mach 9/54; CzechEp 155, 157.

W połączeniach szeregowych (2): Tu pod tym przezwiſkiem żydowſkim figuruie Pan ty ktorzy ſie ſtárożytnych ſpraw á vſtaw iego ſwięthych y Prorockich y Apoſtolſkich dzierżeli/ á od nich nie odſtępowáli. RejAp 22; WujNT Xxxxx4v.

Wyrażenia: »głos(y) prorocki(e)« = voces prophetarum Vulg (7): Mamy ſie my z łáſki Bożey cżym cieſzyć/ máiąc po ſobie głos Prorocki y Apoſtolſki/ ſwiádectwo Koſciołow thák ſtárożytnych iáko y teráznieyſzych. SarnUzn Cv; RejAp 46, 102v; RejPos 189, 301v; kthorego [Boga] żadne oko nie widziáło áni żadny rozum ſłuſznie doſiądz nie mogł/ [...] thylko iż ſie nam przez głos ſwoy/ y przez rozlicżne głoſy Prorockie/ przez Duchá ſwiętego nieomilnie ná ſwiát wydáne pocżęśći obiáwić racżył RejZwierc 8v; WujNT Act 13/27.

»prorockie (ob)wołanie« = proroctwo [szyk 1:1] (2): A thák wy nędzni á docżeſni vrzędnicy ſwiátá tego/ [...] moglibyſcie ſie lękáć á vſtráſzyć obwołánia tego Prorockiego/ áby kiedy Pan nie powſtał ná nogi ſwoie/ á nie ſtárł was iáko zdzyebłká miedzy pálcy ſwemi RejPos 253; SkarKazSej 658b.

»przepowiedanie (a. opowiedanie), powieść prorocka(-ie)« = proroctwo [szyk 4:1] (3:2): RejPos 3v; tá wádá ięzycżna bárzo śie dáleko ſzerzy. Co też oná powieść Prorocka potwierdza: Káżdy cżlowiek kłamcá KuczbKat 335; WujJudConf 222; Tu záś w nowym téſtámenćie ſą ty piſmá/ ktore nie tylko ony ſtáre opowiedánia y pokázowánia Prorockie wykłádáią/ ále też iuż práwie/ iáko pálcem/ iż on [Chrystus] ieſt tym K rolem [!]/ pokázuią y obwoływáią. CzechRozm 176v; SkarKaz Oooo2b.

»prorocka wieszczba« (1): Napelnilo ſie ieſt iuż wſſytko/ tzuſs tzom miál cżynitz za odkupienijé cżlowiecże/ ij ſpelnila ſie oytzowiká wolá/ ſynowſká ſlużba/ prorotzká wieſcżba OpecŻyw 150.

Szeregi: »prorocki, (i) apostolski« (3): SarnUzn Cv; RejAp 102v; Druga pociechá/ iż ſie nam thu mogą mocno vtwirdzić obietnice Prorockie y Apoſtolſkie/ ktorzj nam pewnie opowiedáli to nowe ożywienie náſze RejPos 221. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»prorocki i ewanjelitski« (1): [wykład ten jest zły] dla tego iż ieſt dáleki od przedśięwźięćia ták prorockiego iáko y Ewánielitſkiego. CzechEp 153.

α. Stworzony, napisany przez proroka (184): PatKaz I 7; RejPos 112v; Wprorockiey tedy ſkole vcżąc śię [tj. czytając pisma proroków] Martá/ nietilo wie o zmartwyſtániu/ ále y wierzy że ma być práwdźiwe. BiałKaz E; CzechRozm 119v; Ná káżdym mieyſcu gdzie mieſzkáią [chrześcijanie]/ máią domy ná modlitwę poświęcone: w ktorych vcżćiwie y z cżyſtośćią táiemnice ſwe ſpráwuią. nic tám wnich świeckiego niepocżynáiąc/ iedno cżytánia Prorockiego tám ſłucháią á pieśniámi wedle ſwey náuki chwalą Páná Bogá. SkarŻyw 362; CzechEp 156; Godne tey vcżćiwośći [wstawania na śpiewanie] y ſámo prorockie práwie (iáko to Orygenes obacżył) pienie [tj. pieśń Panny Maryi „Magnificat”, mogąca uchodzić za stworzoną przez proroka, np. Dawida w Psalmach]/ y piſmo zgołá S. y ſámá przenadoſtoynieyſza Pánná LatHar 67; Piſmo mieć możeſz/ ále prawdy prorockiey w nim bez Prorokow nie naydźieſz. SkarKaz 519a, 81a.

W połączeniach szeregowych (4): KrowObr A2, 40v, 50v; Páweł ſwięty żegluiąc do Rzymá po Morzu/ nákoniec przyiechał y przybił ſie do brzegu onego kthory zwano Boniportus: Y my też tákież rozbieráiąc piſmá Moiżeſzowe/ Prorockie/ y Apoſtholſkie/ żegluiącz po wdzięcżney wodzie/ [...] á toſmy ſie iuż przypłáwili do brzegu y do portu/ kthory zową Boniportus/ to ieſt do náuki ſwię[t]ey SarnUzn H6v.

Wyrażenia: »prorockie figury« (1): ſybylla [...] uſrzala wobloku panną ſzdzyeczyąthkyem/ ktoraſch to yey fygura y uydzenye pothwyerdzyla proroczkye ſkryte fygury/ ktore ony wſkrytoſzczy vydaly PatKaz II 58v.

»nauka(-i) prorocka(-ie)« [szyk 7:4] (11): KromRozm I C3v; Ale gdyż yuż pan Kryſtus [...] przyſſedł/ á oni [Żydzi] go nyeprzyyęli/ ále obyetnicą bożą/ y náuką prorocką zgárdźili KromRozm III B5; KrowObr A2, A4, 40v; RejPos 64v; WujJud 75; ták też Prorockie y Apoſtolſkie náuki/ ſą fundamentem zwierzchnim/ y świádectwem doſtátecżnym/ ná ktorym káżdemu do Chriſtuſá przychodzącemv/ y ná nim ſię buduiącemu/ cále przeſtáwáć potrzebá NiemObr 36, 35, 36; LatHar 158.

»pismo(-a) prorockie« = scripturae prophetarum Vulg, PolAnt; scripturae propheticae PolAnt; prophetica scripta Modrz; prophetia Scripturae Vulg [szyk 89:13] (102): Tedy Iezus mily na prozbę pokorną matuchny ſwé milé [...] przez onę wſſytkę notz s nią żalobliwie rozmáwiál/ [...] wykladaiątz iey z wielką żaloſcią piſma prorotzkié/ ktoré onijm prorocy duchem ſwiętym popiſali OpecŻyw [79], [80]v, 109v, 168 [2 r.]; PatKaz II 21, 61v, 62, 76v; PatKaz III 129v, 143; KromRozm I [L3]v; nye tylko to zakonem ſtárym zowyemy/ co bog żydom przez Moizeſſá przykazał álbo zákazał/ ále cokolwyek yeſt nápiſano wpyęći kſyęgach Moizeſſowych: y owſſem y prorockye/ y ine śwyęte piſmá/ ktore ſą wobyec od żydow przyęte/ á w poczćye piſmá S. ſtárego poczytáne. KromRozm II i4v; KrowObr B, 44, 50v, 54, 120 (9); Leop Rom 16/26; BielKron 97, 131v, 139v [2 r.], 140v, 165v, 462v, 463; SarnUzn H6v; Iákoż y piſmá Prorockie wſzędy ſthan vniżony á pokorne ſerce nádewſzytko v Páná Bogá zacnieyſzym być przekłádáią. RejPos 13v, 2 [2 r.], 2v, 14v, 53, 107v (13); WujJud 29, 190v; WujJudConf 27v; RejPosWstaw 21v; To lepak wſzytko vcżyniło ſię/ áby ſię wypełniły piſmá prorockie. BudNT Matth 26/56, Rom 16/29; CzechRozm A3, A7, 70, 71, 119v (11); ModrzBaz 142v; SkarJedn 8, 55; Maſz ktemu wtych żywoćiech żywą ná ſercách á nie ná cżernidle Ewányeliją/ ktorać zá wſzytko piſmo Prorockie y Apoſtolſkie ſtać może. SkarŻyw A4, 87, 537; CzechEp 5v, 18, 120, 130, 191 (8); Opiśmiech Prorockich/ w ktorych pan Bog rzecży wielkie y głowne/ oznaymiał/ rzec inácżey nie możemy/ iedno iż z woley zrządzenia Bożego/ ná piſmie pozoſtáwione ſą. NiemObr 71, 7, 67, 72 [5 r.], 81; ReszPrz 11; ArtKanc D8, S20; LatHar 694; WujNT Matth 26/56, Ioann 5 arg, s. 470, Act 28 arg, Rom 16/26 (8); SiebRozmyśl G2, K3v; SkarKaz 117a, 518b, Oooo2b.

»słowa(-o) prorockie« = propheticus sermo PolAnt, Vulg; verba prophetarum Vulg [szyk 27:8] (35): KrowObr 55v; przeto że y káplani vdáią ſie ná pijańſtwo/ y kxiążętá w poſmiewiſku máią ſlowá Prorockie Leop Is 28 arg; BibRadz 2.Petr 1/19; BielKron 89, 159v; LeovPrzep b2; Gdj vſłyſzeli oni ſwięći ludzye/ iż o tym Betleem Prorok z dawná opowiedał/ [...] puśćili ſie do onego błáhego miáſtecżká/ więcey wierząc ſłowom Prorockim/ niż podobieńſthwu. RejPos [36], 14v, 15 [2 r.], 67, [136], 274v; KuczbKat 355; Nie tylko cżáſu vtrapienia ále káżdego dniá modlitwy vſtáwicżne w kośćiele ſwych cżáſow być máią: wedle ſłow Prorockich; Będę chwalił Páná wſzelákiego cżáſu WujJud 184v; WujJudConf 54v, 112; HistHel D2v; BudNT 2.Petr 1/19; CzechRozm 57v, 58, 108v, 112, 113v, 115, 120; SkarŻyw 301; CzechEp 333, 409 marg; ArtKanc E9v; Y mamy mocnieyſze ſłowo Prorockie: ktorego ſię dzierżąc/ iáko świece w ćięmnym mieyſcu świecącey/ dobrze czynićie WujNT 2.Petr 1/19, przedm 7, s. 39, Act 15/15; SkarKazSej 681a.

Zestawienia: »księgi prorockie« = liber (libri) prophetarum Vulg, Mącz; vaticini libri Cn [szyk 11:1] (12): OpecŻyw 93; PatKaz III 122v; Leop Act 7/42; BibRadz 2.Mach 2 arg; Ezechiel [...] Piſał kſięgi prorockie rozdzyelone ná XLVIII cżęśći. BielKron 95v, 93v, 463; Prophetarum libri mera continent oracula, Xięgi prorockie ſą śczére boskie słowá. Mącz 267b; Ezopá wam zálecam/ nie Prorockie kſięgi/ Pewnie ich nie kupićie/ prze ten rząd wáſz tęgi Prot C2v; WujJudConf 36v, 190v; WujNT Act 7/42.

»Narzekanie prorockie« = księga biblijna „Lamentacje (Jeremiasza)” (1): Nárzekánie Prorockie. Ierem: 9; SkarKazSej 706a marg.

Szeregi: »(tak) prorocki i (a, albo, ani, jako i) apostolski« = apostolorum et prophetarum Vulg [szyk 36:4] (40): KromRozm I C3v, [L3]v; iż ſye wyelcy á mądrzy ludźye [...] knyemu [Orygenesowi] gárnęli/ á na yego zdányu y wykłádźye piſmá/ nye mnyey yedno yáko ná prorockim álbo ápoſtolſkim/ rádźi przeſtawáli. KromRozm II q; KrowObr A4, B, 44, 54, 55v (8); RejPos 64v, 302, Ooo2; Y Coż mnie trzebá wiele proſtakowi mędrowáć moy miły brácie/ iedno żebych ia wedle poſtánowienia Prorockiego á Apoſtolſkiego wyrozumiał Páná Bogá ſwego RejZwierc 195v; cżemu Pan Chriſtus [...] okrom Apoſtołow/ Prorokow/ Ewángeliſtow/ dał też kośćiołowi ſwemu Páſterze y Doktory? á zaſz nie dla tego/ áby oni Apoſtolſkie y Prorockie náuki prawdźiwie á właſnie ludu poſpolitemu podawáli y wykłádáli? WujJud 75, 29, 190v; WujJudConf 27v, 36v; RejPos 21v; CzechRozm A3, A7; SkarŻyw A4, 87; CzechEp 289; Tenże Auguſtyn cżęśćiuchno ſię w tym oświadcża iż wiáry ſwoiey do żadnego inſzego piſánia/ nie przywięzował/ tylko do ſámych piſm Prorockich/ y Apoſtolſkich. NiemObr 81, 7, 36 [2 r.], 67; WujNT 814. Cf W przen. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»(i) prorocki i ewanjelicki« (2): SkarJedn 55; Gdyż tedy wſzytki piſmá y Prorockiey [!] Ewánielitſkie ná iáwiu/ y bez wątpliwośći/ y tákże też od wſzytkich mogą być ſłucháne CzechEp 130.

»mojżeszowski (a. mojżeszowy) [= pochodzący z Pięcioksięgu Mojżesza] i prorocki« (4): NiemObr 72 [2 r.]; WujNT Ioann 5 arg; pochwalił Pan iego [św. Piotra] wyznánie/ mowiąc: Iż ſię tego nie náuczył od ludźi/ áni z dowćipu y mądrośći świeckiey/ áni z piſmá Moyzeſzowego y prorockiego/ [...] ále onę wſzytkę náukę y táiemnicę miał z obiáwienia Oycá niebieſkiego. SkarKaz 117a. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

W przen (8):
Wyrażenie: »fundament prorocki« [zawsze: prorocki i apostolski] [szyk 7:1] (8): A thák iuż nie ieſteśćie gośćie áni przychodniowie/ ále ieſteśćie mieſzcżánie ſwiętych/ y domacy Boży/ wypowiedzieni ná fundámenćie Apoſtolſkim/ y Prorockim [super fundamentum apostolorum et prophetarum]/ thym ſámym nawyſſſzym węgelnym kámieniem Iezuſem Chryſtuſem. Leop Eph 2/19; GrzegRóżn E4v; WujJudConf 19v, 120v; Wſzákże wżdy prawdá/ ácżkolwiek zewſząd oblężoná y śćiśniona/ choćiaż iey też nie wſzyſcy znáią/ ſámá w ſobie nienáruſzona ſtoi: máiąc też ſwą obronę z Bogá y z ſłowá iego ś. Przy ktorey ći też tylko zoſtáwáią/ ktorzy/ puśćiwſzy wſzyſtko ná ſtronę/ ná ſámym ſłowie Bożym/ ktore ieſt fundámentem Prorockim y Apoſtolſkim/ przeſtáwáią. CzechRozm A3; CzechEp 235; NiemObr 36; WujNT Xxxxx3v.
αα. Wchodzi w skład derywatów kompleksowych od wyrażenia »pismo prorockie« (3): Obiáśnienié Prorockié. BiałKat 20v marg; Z Egyptu wezwałem [Matth 2/15]) To mieśce prorockie (y temu podobne w nowym teſtámenćie) tu ná Chriſtá Páná przytoczone/ choćby ſię wedle litery ináczey rozumieć mogło; vczy nas dobrze wykłádáć piſmá ſtárego zakonu. WujNT 9, przedm 6.
β. Przepowiedziany przez proroków (4): Zapráwdę ſwych złych oyttzow naſladuiecie/ boſcie tych ſynowie ktorzy proroki pobili a wy ieſſcżeſcie gorſſy/ bo zabijecie boga/ abo pana prorotzkiégo OpecŻyw 77, 77; PatKaz II 56v.
Szereg: »prorocki i patryjarski« (1): iż [Antychryst] wzgardza [...] Iezuſá Chriſtuſá/ Bogá Prorockiego y Pátryárſkiego. CzechEp 414.
e. Taki, jaki mają, jakiego używają prorocy (4): BibRadz I 5d marg; Y poſługował Sámuel w kościele Bożym kápłanom/ vbieráiąc ſie w odzyenie Prorockie BielKron 62v; Iáchał do Attile onego on ſtáry iuſz y śiwy/ á weyrzenia prorockiego/ [...] [św.] Leo SkarŻyw 317; Lecz poſtępek kośćiołá áż do końcá świátá [...] chćiał [Bóg] áby Ian S. nam opowiedział w tych kśięgách Prorockim obyczáiem. WujNT 836.
B. Od znacz. ‘niemający sankcji Boga i zwykle głoszący rzeczy sprzeczne z Jego wolą’; którego podmiotem (wykonawcą, sprawcą) jest prorok (2): [prorok Balaam] będąc do tego przenáięty od Krolá Báláká/ przećiwnego á głownego nieprzyiaćielá ludu bożego Izráelſkiego/ áby był przeklęctwem ſwym Prorockim/ lud Boży pod vpadek y zwyćięſtwo iego poddał PowodPr 4.
α. Sformułowany przez proroka (1): [prorok Balaam prorokował o Maryi] vynydzye gwyazda z yakob ktora oſzwyeczy wſzytek ſzwyath/ y tak ze to prorocztwo ſzpelnylo ſyą/ gdy ta gwyazda ueſzla przeſz yey czyſte począczye y narodzenye/ o tedycz oſzwyeczyla wſzytek ſzwyath gdy prawda proroczka ueſzla przeſz yey czyſte począczye y ſlauye [!] narodzenye PatKaz II 57v.
C. Od znacz. ‘przepowiadający przyszłość, wieszczek, wróżbita’ (1): Vaticinus sive vaticinius, Prorocki/ wieſzczbiárski/ praktikárski. Mącz 476c.
2. Proroczy; zawierający proroctwo lub będący proroctwem (2):
Wyrażenie: »prorockie słowo« [szyk 1:1] (2): Leop VV v; Drugdy [Bonifacjusz] ſię po ćierzniu y pokrzywách trapił/ y ćiáło młode kroćił. á gdy mu brát ieden przygániał/ mowiąc: Hypokryto cżemu to tylko ábyś był od ludzi widzian/ cżyniſz? on nic nierzekł/ iedno ono ſłowo Prorockie: Twoi ſą wyznawcy/ ále moi męcżeńnicy: iáko by iuſz męcżeńſtwo ná zwyćięſtwie duchá nád ćiáłem/ zacżynał. SkarŻyw 575.
3. Wyrażenie: »duch prorocki« = prorokowanie, umiejętność prorokowania [szyk 44:7] (51): Ktorzy [słudzy] gdy vyrzeli Proroki y Sámuelá ſtoiąc nád nimi/ przyięli duchá Prorockiego y prorokowáli. BielKron 66; Niektore theż [Sybille] zá cżáſu Prorokow y mężow ſwiętych były náucżony poznáć Bogá prawdziwego/ ſkąd im Pan Bog dawał duchá prorockiego/ iż piſmá ſwięte po ſobie zoſtáwowáły o przyściu Kryſtuſá/ o pánnie Máryey/ o ſądnym dniu/ y o inych. BielKron 132, 64, 66, 84v, 91 v; OrzQuin Yv; Thákże gdy ſzkárádé á ſmrodliwé málowánie był wydał [Luter]/ háńbiąc vrząd Papieſki y Ceſárſki/ [...] thám gdy niemógł iego płochośći ochylić y oſłodźić ludźiem/ wneth go [Jan z Lejdy] prorokiem vczynił: iż tho czynił duchem prorockim nápełnióny BiałKat 163v; CzechRozm 126v, 144v; SkarJedn 188 marg, 399; [Izaak] Zacny to y wielki był ſługá Boży/ nie tylko ztákiego duchá prorockiego: ále z wielkiey wſtrzymiwáłośći y wzgárdy świátá tego. SkarŻyw 325, 57 marg, 161 marg, 251 marg, 277, 324 [2 r.] (13); Bo duch Prorocki/ mowi Apoſtoł/ Prorokom poddány ieſt. SkarKaz 518b, 579b, 580a.
a. W funkcji przysłówka: »duchem prorockim« = proroczo; prophetico spiritu Mącz [szyk 17:6] (23): PatKaz II 58 [2 r.]; WróbŻołt G2v; Sem ná nawyżſzym ſtopniu doſtoieńſtwá ieſt przełożon/ duchem Prorockiem oycá ſwego/ ktory był przeyzrzał przyſzłe niebieſkie błogosłáwieńſſtwo w iego potomſtwie/ to ieſt/ w kośćiele Izráelſkim. BibRadz I 5d marg, 4a marg; Mącz 326c; Widzieli Papieżowie Duchem Prorockim y Duchem Piotra ś. iż to cżći prozney prágnienie Biſkupow Cárogrockich/ wielkie niepokoie w kośćiele Bożym vcżynić miáło/ iáko ſię to po tym pokazáło. SkarJedn 180, 155, 400; przepuśćił P: Bog ſen ná Iádámá y vcżynił zkośći iego niewiáſtę: ktorą/ iſz byłá z niego wzięta/ duchem prorockim poznał/ gdy ſię ocućił mowiąc: to ieſt kość z kośći moich SkarŻyw 259; MEdárdusſ [...] zmłodu towárzyſzowi ſwemu Eleuteryuſzowi Prorockim duchem przepowiedział/ iſz Biſkupem być miał. SkarŻyw 526, 168, 252, 269, 277, 544 marg (10); CzechEp 153; KochWr 21; [św. Paweł] Duchem Prorockim opowieda/ że mieli przyść haeretykowie/ ktorzy małżeńſtwá/ y niektorych potraw iáko nieczyſtych zákázowáć mieli. WujNT 1.Tim 4 arg; SkarKaz 578b.

Synonimy: 1.C. praktykarski, wieszczbiarski, wieszczbliwy, wieszczkowy, wrożczy; 2. wieszczy.

Cf PROROKOW

AĆ