[zaloguj się]
[pdf]

PRZECIERAĆ (11) vb impf

Pierwsze e oraz a jasne; -cie- (3), [-cié-].

Fleksja
inf przecierać
indicativus
praes
sg pl
1 przecieråm
2 przecieråcie
3 przecierå przecierają
praet
pl
3 m pers przecierali
m an przecierali

[inf przecierać.] ◊ praes 1 sg przecieråm (8). ◊ 3 sg przecierå (1). ◊ [2 pl przecieråcie.] ◊ 3 pl przecierają (1). ◊ praet 3 pl m pers przecierali (1). [m an przecierali.]

Sł stp brak, Cn w innym znaczeniu, Linde także XVII – XVIII w.

1. Trzeć, pocierać czymś; perfricare Mącz, Calep; interradere, praeradere Mącz; pertergere Calep (5): Perfrico, Przedrápuyę/ Przecieram Mącz 136d, 345c [2 r.]; Calep 779b, 792b.
2. Trąc przepychać na drugą stronę (1): Infrio Rem friatam et comminutam rei alicui intero – Przeczierąm, przeſiewąm. Calep 535a.
3. Trąc usuwać (2): Retero, Rursus tero, purgo, excerno – Chędozę, przeczieram. Calep 920a.
Przen [co z czego] (1):

W porównaniu (1): náuká [...] ſámá theż z vmyſlu yákoby z ocżu cyemnosć/ przecyera GliczKsiąż H.

4. Przepiłowywać [kogo, co] (2):

[W połączeniu szeregowym: niktorych żywych w zięmię zágrzebywáć/ drugim z ſkory łupić/ w ſtuki rozſiekiwáć/ ná pale wbijáć/ ſćináć/ palić/ topić/ piłámi przecieráć [...] kazał. StryjKron 238.]

Zwroty: »drzewo przecierać« (1): Runcina, Wielka piłá którą drzewá przecieráyą Mącz 361c; [OSieł z wilkiem poſpołu drzewo przećieráli. Chcąc by ſobie ná źimę domek zbudowáli. PaprKoło S4v; traczom drugim, którzy drzewo na stodołę przecierali, [...] 6 [florenów], 20 [groszy] InwBiskWłocł 1582/234].

»piłą przecierać« (2): Mącz 361c; Czo ſie działo onym ſwięthym Prorokom/ [...] iáko ie ludzie przeſládowáli/ iáko ſie po puſzcżach kryli/ iáko ie piłámi przecieráli RejZwierc 152v; [StryjKron 238].

[Przen: Dręczyć [czym]: Dokądże trapićie duſzę moię/ yprzećiéraćie mię mowámi [atteritis me sermonibus] WujBib Iob 19/2 (Linde).]
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Praetero – Przeczieram. Calep 842b.

Synonimy: 4. piłować, rzezać.

Formacje współrdzenne cf TRZEĆ.

Cf PRZECIERAN

KW