[zaloguj się]
[pdf]

PRZEŁBICA (14) sb f

e oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N przełbica
G przełbice
A przełbicę
L przełbicy przełbic(a)ch
inne pl N a. A - przełbice

sg N przełbica (5). ◊ G przełbice (7). ◊ [A przełbicę.] ◊ L przełbicy (1). ◊ pl N a. A przełbice (1). ◊ [L przełbic(a)ch.]

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

Rodzaj hełmu osłaniającego głowę i twarz, też ruchoma, osłaniająca twarz część hełmu (szyszaka), przyłbica; culptrum BartBydg; galea Mącz (14): Culptrum, przelbicza BartBydg 38b; Z grzbietha [karpia] pacierze/ á z łuſki przełbicze: z klijem na bywełnę ſadzą y przeſzywaią/ á iako rzecż ieſt thrwała y moczna FalZioł IV 41a; hy nyezadalem mv osmy ran czterech krwavich ha czterech Synych a nym mv wziąl korda Siekierkj przelbycze hy czterdziesczi groschi ZapWar [1536] nr 2519, 1537 nr 2496, 2575; Conus, Nos v przełbice. Mącz 64b; Pinnirapus, Szermierz/ federpuſznik który Myrmilloni ſampierzowi ſwemu federpuſz od przéłbice mógł odciąć. Mącz 300c, 69a; Hektor zaś i Ulisses plac wtym rozmierzali, A losy rozpisawszy w przełbicy mieszali KochMon 30, 32; Gozdzie teſz one [z drzewa krzyża] Konſtantyn ták vcżćił: iednym głowę ſwoię okraśił y obronił/ do przełbice go ſwoiey przybijáiąc: á drugi ná wędzidło koniá ſwego SkarŻyw 397; [imposuit sibi ad caput suum galeam alias przelbicza ac arripiendo malleum alias kylow CracArtific 1547 nr 1172; InwMieszcz 1572 nr 180; Iſz barzo dawnych czaſow Egypczykowie na przełbicach twarzy abo obrazy zwirzęce nośili BrentTrepCat 240].
Wyrażenia: »czubata przełbica« = hełm z pióropuszem (1): A tego [Parysa] węzeł dusił upstrzonej tkanice, Ktora pod brodą strzegła czubatej przełbice KochMon 32.

[»przełbica zielazna«: przełbica zielazna, miecz InwMieszcz 1573 nr 184.]

Szeregi: »przełbica z hełmem; [przełbica albo hełm]« (1): Cristata galea, Przełbicá s Helmem. Mącz 69a; [Helm/ Bickelheubel/ Sturmhutt Przełbicá/ álbo Helm ArtNom M4].

»zbroja albo przełbica« (1): [ludzie z wysp Baleares] wiełkimi kámieńmi s nich [proc] z ręku ćiskáią: thák iż ſie im zbroiá álbo przełbicá nie oprze BielSpr 45.

Cf PRZYŁBICA

SBu