[zaloguj się]
[pdf]

PRZEPIEC SIĘ (7) vb pf

sie (7), [się].

Oba e jasne.

Fleksja
inf przepiec się
praet
sg
3 n przepiekło się
conditionalis
sg pl
3 f by się przepiekła m an
n by się przepiekło subst by się przepiekły

inf przepiec się (2). ◊ fut 3 sg przepiecze się (4). ◊ [praet 3 sg n przepiekło się.] ◊ con 3 sg f by się przepiekła (1). [n by się przepiekło. ◊ 3 pl subst by się przepiekły.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w. s.v. przepiec.

1. [Upiec się na wskroś, całkowicie: Bowiem chleb w ogniu gwałtownym piecżony/ tedy ſkorę oboię miewa twárdą bárzo/ [...] záśię ośrzodka nie może śię dobrze przepiec Cresc 1571 158; A gdy śię iuż tám [nasienie skoczka pod rzeżewiem] dobrze przepiecże/ wyiąwſzy wyćiſnąć z niego oley Cresc 1571 281.]
2. Upiec się za bardzo, spiec się zbyt mocno (2): Ale mi o gęś idźie bym nie przedłużył/ przepiecze ſye nam/ á groch ſkwáśnieie OrzRozm Qv, L2.
[Szeregi: »przepiec się a rozpalić«: kazał Cesarz jajec kokoszych przynieść a w gorący ich popioł nagrześć [zagrześć K], iżby się co nawięcej przepiekły a rozpaliły, a wziąwszy s popiołu, kazał każdemu s nich [pacholąt planujących zamach na cesarza] po jaju pod kolana przywiązać, aby się im żyły upaliły PamJancz 81.

»przepiec się a zeschnąć«: Ieſli też długo będźie [chleb] w piecu/ záśię przepiecże śię á zeſchnie/ á ták dla twárdośći trudno śię może ſtrawić Cresc 1571 158.]

3. Ujść bezkarnie; impune abire, impune facere Mącz, Cn; impunitatem consequi, impunitus dimitti, impune esse, impune habere, impune iudificari, impunissime licuit Cn [komu] (5): Huic licet impune facere huic illi non item. Temu ſie to może przepiec/ ále yemu by kąská. Mącz 332a, 332a; A przepieczeſz ſye nam policzek ón/ którym policzkuiemy vſtáwicznie Oblubienicę niepokaláną Kryſtowę/ Cérkieẃ świętą Krześćijáńſką (marg) Polſká policzkuie Páná Kryſtuſá. (–) OrzQuin Y2v; [HistTroj C6v; przeczby sie przepiekło Im takie wszeteczeństwo, o ktore urzędnie Macie słusznie postąpić Apolog 82; Syn Boży/ ktory ſię sſtał cżłowiekiem/ prozen od tego dekretu [o śmierci] być nie mogł. A ieſliż ſię to Synowi Bożemu nie przepiekło/ cżegoż my ſię też nędzni robacżkowie [...] nádźiewáć mamy? WerWiz H4v].
[Zwrot: »sucho się przepiec«: I naoſtatek po wielkich wáśniach i trudnośćiach/ co kómu prawo na nás przynieśie/ ſzucho [!] śię nam nieprzepiecze. MurzNT 19.]

Bezpodmiotowo (2): ma opowiedźieć ſąśiad przed Vrzędnikiem ná ſąśiádá gdźieby nie robił: bo [...] Włodarz ſumnienie pſuie/ kiedy mu ſie ktory raz przepiecże. GostGosp 28; á co [kto] w rzecży dla ſławy y záchowánia vtráćił ná pocżątku/ to z oſtátkiem ſtráćić muśi. A w tey mierze żadnemu ſie nie przepiecże. GostGosp 154; [WiśnOkaz 515v (Linde s.v. przepiec)].

Synonim: 3. ujć.

Formacje współrdzenne cf 2. PIEC.

Cf PRZEPIECZENIE, PRZEPIECZONY

LWil