[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWINIĆ SIĘ (21) vb pf

sie (13), się (8).

e jasne.

Fleksja
inf przewinić się
praet
sg pl
1 m -em, -m się przewinił m pers
2 m -eś się przewinił m pers
3 m przewinił się m pers przewinili się
plusq
sg
2 m -eś się był przewinił
3 m był się przewinił
conditionalis
sg pl
2 m byś się przewinił m pers
3 m by się przewinił m pers by się przewinili
n subst by się przewiniły

inf przewinić się (2). ◊ [fut 3 sg przewini się.] ◊ praet 1 sg m -em, -m się przewinił (5). ◊ 2 sg m -eś się przewinił (1). ◊ 3 sg m przewinił się (7). ◊ 3 pl m pers przewinili się (1). ◊ plusq 2 sg m -eś się był przewinił (1). ◊ 3 sg m był się przewinił (1). ◊ con 2 sg m byś się przewinił (2). ◊ [3 sg m by się przewinił.] ◊ 3 pl m pers by się przewinili (1). [subst by się przewiniły.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. przewinić.

Popełnić winę, uczynić źle; peccare PolAnt, Mącz; committere Mącz (21): RejKup Ev; Są też takowi [...] dobrotliwą krew mayącj w ſobie/ y o drugich s ſami [!] s ſiebie mniemayą iżeby ſię máło przewinili: a przeto o nich wierzą iakoby oni nieſprawiedliwie ćierpieli. KwiatKsiąż C4; Si tantillum peccasses, Byś ſie naymniey przewinił. Mącz 440d, 225d, 236a.

przewinić się komu (2): threfiło ſie iż podczáſzy y piekarz Krołá Egytpſkiego [!] przewinili ſie Krolowi Egyptſkiemu pánu ſwemu. BibRadz Gen 40/1; Mącz 217d. Cf [przewinić się komu czym].

[przewinić się komu czym: Tuſmy [...] płacżliwe gloſy [!] ſłyſzeli/ ktoremi [żona i córka] zmárłego pytáli/ cżymżeby mu ſię przewiniły BusLic 7.]

przewinić się w czym [zawsze: w czym, w tym, w niczym] (6): IEdnego z zacnych ſtanow gdy cżći odſądzili/ Pilnie zá nim pánowie Ceſárzá prośili. Aby mu cżeść przywroćił/ dobrym go vcżynił/ Gdyż nieborak ſnadź niechcąc/ ták ſie w tym przewinił RejZwierz 30; Cum his nihil promereat, Gdy ſie w niwczym nie przewinił. Mącz 218b, 141a, 217d, 218a, 402c; [KsięgaSądIwk 1584 nr 66].

W charakterystycznych połączeniach: przewinić się barzo, mało (namniej) (2).

a. Zgrzeszyć (9): Iám ſie barzo przewinil/ a tys męce poddán byl. OpecŻyw 134v, 23; RejKup f6v; Ktory [Chrystus] zá grzech dość vcżynił/ ták iáko śię [człowiek] był przewinił ArtKanc D2v.

przewinić się komu (3): Bom godzien gniewu boſtego [!] Zem nieczynil woley iego. A wſędim mu ſię przewynyl Bom niċ dobrego nieczynyl. RejKup h3; [DramStp II 430]. Cf Zwrot.

przewinić się w czym [zawsze: w czym (w czem)] (4): Czo zaſlużyl cżlowiek zly/ to cirpiál pán iezus dobry/ w cżym ſie ſluga przewinil/ to pán iego zaplacil. OpecŻyw 134; Iakoż zato doſycz ċinił Wċzemeż [lege: w czemeś] ſyę był przewinił RejKup aa2v, d3v, g6v.

W charakterystycznych połączeniach: przewinić się barzo (2), wielmi, wszędy [= we wszystkim].

Zwrot: »Panu (a. [(Panu) Bogu]) przewinić się« [szyk zmienny] (2): A ſnac bys to poplaczyċ chczyál Bys też tyle trzy krocz wydal. Niċ bys temu nie vczynyl Wczymes ſię panu przewynyl. RejKup g6v, d3v; [Kaz 57; więc tak z nimi [zdrajcami] czynić: Do namniejszego wybić, by sie też przewinić Bogu Apolog 81].

Synonimy cf PRZEWINIĆ.

Formacje współrdzenne cf WINIĆ.

KO