[zaloguj się]
[pdf]

2. PRZOD (39) av

-o- OpecŻyw (6), -ó- (3) SarnStat (2), GrzepGeom.

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Wcześniej, najpierw (33): Maćiem to mądry oględáć/ Kiedy komu nieco chce dáć: By przod nádárzył onego/ Komu więcey potrzeb tego. BierEz M; Potym Iezus rzékl ku oyttzom ſwiętym: [...] przez tę krotką chwilę tu mie docżekáycie/ zaſie wám ſie poſtawię/ gdy matkę moię ſmutną przod pocieſſę/ ij apoſtoly s klopotu wybawię. OpecŻyw [162]v, 81v, 85v, 122v; WróbŻołt Xv; A to rozumiey otich ktorzi ſą przod drzewem dobrim/ tich owoć będzie dobri/ to ieſt/ ktore przod pan Bog dlaych [lege: dla ich] wiary zaſprawiedliwe ſobie policzi/ tedy ich vczinki zadobre prziymuie SeklKat M, Y; RejKup o8; Niemcy [...] Rychło po Apoſtolech wiárę przyięli iáko y Fráncuſka źiemiá/ ktora ſie iuż byłá przod okrzćiłá BielKron 282; A ieſli chceſz według piérwſzéy náuki to Koło zmierzyć/ przód obácz iáko wielka ieſt Circumferentia [...] tego Kołá. GrzepGeom I2; X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ chce ábyſmy ſię z Papieżem o Antichriſtoſtwo rozpárli á ſam ſię z námi przod nie rozpárł. CzechEp 90 marg, 191v; SarnStat 410.

Połączenia: »przod (...) (a) niż(li), niem« (6:1): pan bog ktory wſzytko uye przoth nyem ſyą ſtanye uyedzyal yſz [...] PatKaz II 81, 32; LibLeg 10/60; A wy śie ſtrzeſzcie/ otomći wám wſzyſtko (marg) przód abo przed (–) niſz przyidźie powiedźiáł [ecce praedixi vobis omnia] MurzNT Mar 13/23; ktorzy [kapłani Starego Zakonu] byli winni przod ſie otzyśćiáć/ á niſſli offiáry ſwoie ſpráwowáć. KrowObr 225v; Ia k tobie wołam Pánie/ á prośby wychodzą/ Duſze mey vtrapioney/ przod niż zorzá wſchodzą. GrabowSet H3, Yv.

»przod ... potym (... potym a. ninie)« (4): Spiewali przod o Winie Potym o dobrem Piwie A my o Gorzałce ninie LudWieś B4; Był przod ſtolec Biſkupi w Nyſie/ pothym przenieſion do Wrocłáwiá miáſtá Sląſkiey źiemie głownego. BielKron 291v, 272v; CzechEp 411.

»nie ... aliż(by), aż(by) przod« (2:2): Bo wiédz iżci móy mily ocietz/ nikomu nieba niechce otworzytz/ aliż ſie iá dám przod vmęcżytz ij zabitz OpecŻyw 81v, 146v; RejKup aa5; ktoremu [Almerykow] Sultan dał cżterzy ſtá tyſięcy złotych we złocie/ áby nie odieżdzał z Egiptu áżby przod álbo Syrácyná poráźił álbo z Egiptu wygnał. BielKron 179.

»przod ... zaś« (1): Z ktorych I⟨ego⟩ M⟨iłości⟩ ſłow/ káżdy to obácżyć może/ iż co przod budował/ to záś wſzytko rozwálił CzechEp 159.

Przysłowie: Darmo Czarcze s Piſma kręcziſs Niemow Hui az przod przeſkocziſs RejKup aa5.
Zwrot: »przod uprzedzać« (1): To ſpráwiedliwa iest, ieſliby záwżdy Elekcią przód vprzédzáłá napráwá Exorbitánciy SarnStat 15.
a. O tekście: w poprzedzającym wywodzie (1): oto ty rzeczy przod uyrzeczone byuayą poſzwyączony pyeruey nyſzly ſacramenth y czyalo boze tam lezecz bądzye PatKaz II 39v.
2. Dawniej, poprzednio (6): woczyech szregul myal podnyescz ploth na pyerwszem myeszczv kądy przoth sztal ZapWar 1510 nr 2075; Dopieroż więc kur zápoie/ Głośniey niż przod tyle dwoie BierEz S4, L2; Mowią rzekącż oto iuż znamion naſzych nie widamy [...] Bowiem iuż nie mſci nad nami bog iako przod WróbŻołt Z5; Vberlingá miáſtho Ceſárſkie/ nád brzegiem wody Podámickiey niżey záſiadło/ ácż przod było pod Szwabſkiemi kſiążęty. BielKron 286, 287.

Synonimy: pierwej, przedtym, przedzej.

LW