[zaloguj się]
[pdf]

PRZYCIĄĆ (8) vb pf

Fleksja
inf przyciąć
praet
sg
1 m przyciąłem
2 f -ś przycięła
3 m przyciął
plusq
sg
2 m -ś był przyciął
impersonalis
con by przycięto
inne formy
pass inf - przyciąć się

inf przyciąć (2). ◊ fut [1 sg przytnę.] ◊ 3 sg przytnie (2). ◊ praet 1 sg m przyciąłem (1). ◊ [2 sg f -ś przycięła. ◊ 3 sg m przyciął.] ◊ plusq 2 sg m -ś był przyciął (1). ◊ pass inf przyciąć się (1). ◊ impers con by przycięto (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

I. Transit. (3):
1. Odciąć końce (3): A kiedybyś miał dwá żłoby ſtoſowáć/ puśćże ná tył żłób mięſzſzy/ á to dla tego żeby ſye ci ćienki kóniec zgodźił z odźiemkiem/ przedniéy ſztuki/ dla tego żeby ſye ſnádniéy mogły przyćiąć/ ku ſtoſowániu ónych żłobów Strum Gv; [Przyćinam/ Amputo, praecido. In praet: przyćiąłem. Volck Vvv2].

przyciąć co (2): Bo (y) drzewo ma nádzieię/ choćby ie przyćięto [si praecisa fuerit]. Ieſzcże odrośćie á látorośl iego nie vſtánie. BudBib Iob 14/7. Cf przyciąć co czym.

przyciąć co czym (1): KochPs 154 cf W porównaniu.

W porównaniu (1): Trawie podobien człowiek/ którą oſtrémi Ledá w dźiéń koſá przytnie zębámi ſwémi. KochPs 154.

2. [Skrócić obcinając; przen [czego komu]: Smierći zápámiętáła/ [...] Czemuś mi ráczey mego wieku nie przyćięłá/ A moy żywot zá mego mężá nie odięłá JurPogrzeb A4v (Linde).]
II. Intransit. (5):
1. Dokuczyć słownie, przymówić; perstringere, tangere Mącz [komu] (3): Carptim aliquem perstringere, Prziciąć komu. Mącz 39b; [Bá y Pánomby trzebá záraz przyćiąć ſámym: Ale prozno/ bo przedśię nie przeſtáną ná mym Vpominániu tákim ZbylŻyw A3].

[Z przytoczeniem: [Augustus cesarz] Vſłyſzawſzy iednego żołnierzá/ że ſię ſtąd názbyt przechwalał/ iż miał ſzram ná cżele od vderzenia kámieniem: ták mu przyćiął: Drugi raz gdyć ſię tráfi vćiekáć z bitwy/ pilno tego ſtrzeż ábyś ſie nie oglądał ná zad. PlutBBud K2.]

Zwrot: »przyciąć słowy« (2): Quo pacto Rhodum tetigerim in convivio, [...] Yákom onego Rodeyskiego młodźieńczyká ná bieſiedzie słowy zágadł/ przikroyiłem mu kápturká/ prziciąłem mu słowy. Mącz 439c, 439c.
2. [Wspomnieć, wzmiankować a. ponaglić, przypomnieć o konieczności zajęcia się czymś [o co]: Co sie tycze pisania do krolowej około drogi poznańskiej, pisz śmiele, bo też ja dziś abo jutro przytnę o to, jako będę najwięcej mogł ListyPol II 1549/302.]
3. Mieć kogoś na myśli, przypisywać komuś [na kogo] (1): iż ktho ma rozum/ temu ſie do woley nie dádzą ludzie wyſpáć [...]: więc iednáć/ więc ráić/ więc ſtánowić/ wſzytkiego thego v mądrey głowy ſzukáią. Iednák ia wiem/ ná kogoś tho był w⟨asza⟩ m⟨(ił)ość⟩ wtęn cżás przyciął. GórnDworz Q7v.
4. Dojść do bardzo złej sytuacji (prawdopodobnie bezpodmiotowo) (1): Po wielkiey Wolnośći przychodźi wſzeteczeńſtwo/ za wſzeteczeńſtwem/ náſtáie wzgárdá práwá/ á zá tą idą wnętrzne zwády/ áż oſtátnie [= ostatecznie] przytnie przychodźi niewola. GórnRozm Bv.

Formacje współrdzenne cf CIĄĆ.

Cf [PRZYCIĘTY]

AN