Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYCIĄGAĆ SIĘ

Następne hasło: [PRZYCIĄGANIE] »

PRZYCIĄGAJĄCY (25) part praes act

a jasne.

Fleksja

sg
m	N	przyciągający	f	N	przyciągając(a)	n	N	przyciągając(e)
	G			G	przyciągając(e)j		G
	A			A	przyciągającą		A
	I			I	przyciągającą		I

pl
N	subst	przyciągając(e)
G		przyciągających

sg m N przyciągający (1). ◊ f N przyciągając(a) (4). ◊ G przyciągając(e)j (2). ◊ A przyciągającą (13). ◊ I przyciągającą (1). ◊ n N przyciągając(e) (2). ◊ pl N subst przyciągając(e) (1). ◊ G przyciągających (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. przyciągnąć.

Znaczenia

I. Transit. (23)
- 1. lek. O substancjach leczniczych: przyspieszający ruch płynów organicznych i kierujący je w pożądane miejsce (22)
- 2. Wprowadzający w ruch siłą przyciągania (1)
II. Intransit. Przybywający gromadnie, zbliżający się (o wojsku) (1)
*** Bez wystarczającego kontekstu (1)

I. Transit. (23):

1. lek. O substancjach leczniczych: przyspieszający ruch płynów organicznych i kierujący je w pożądane miejsce (22): Sprawa maſci przyciągaiączey/ to ieſt. Atractiua. FalZioł V 112v, I 144b, V 96.

przyciągający co (3): ma taki korzeń [dyptamów] mocz roſpądzaiączą/ trawiączą/ y prziciągaiączą iad FalZioł I 41c, [*7]v. Cf przyciągający co k sobie.

przyciągający czego (1): Moczą trzecią vczynek ſprawuie/ á tho z pomoczą drugich moczy, ktore tu wymieniaią ſie. Mocz otwieraiącza przechody żył/ bądz tho w maciczy albo około: kiedy będzie złącżona z mocą przyciągaiączą krwie FalZioł [*7]v.

przyciągający co k sobie (1): (nagł) Rzeczy k ſobie przyciągaiącze wſzelką rzecz wciele zoſtaiączą/ Iako ſą ſtrzały/ koſy/ y inſze żelazo. (–) FalZioł V 96v.

Wyrażenie: »moc, włosność przyciągająca« (17:1): Druga Lebiodka ieſt domowa kthora roſcie w ogrodziech [...] They w lekarſthwach vżywamy/ Ma moc roſpądzaiączą/ trawiączą/ przyciągaiączą/ yteż cżyſciączą. FalZioł I 93d; LAyno wſzelkie ieſt gorącze w ſwey włoſnoſci/ á ſtądże ma moc roſpuſzcżaiącą y prziciągaiączą FalZioł I 144a; Cinamon kthori s czarnoſci ku rumianoſci pochodzi/ ma włoſnoſć ſubtelną/ przyciągaiączą, otwieraiączą FalZioł III 6d, [*7]v [2 r.], I 11a, 30b, 41c, 63b (18).

2. Wprowadzający w ruch siłą przyciągania [co] (1):

W porównaniu (1): yeſt bouyem marya yako by gwyazda morſka ktora yeſt moczna yaſna nyezachodzącza zelazo y adamenth przyczyągayącza PatKaz III 113.

II. Intransit. Przybywający gromadnie, zbliżający się (o wojsku) (1): Słyſzałem o tem/ że ná ſámy tylko okrzyk Turkow przyćiągáiących [Turcarum adventantium]/ niektore obozy były odbieżáne ModrzBaz 116.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Attrahens, przicyągaiączi BartBydg 16.

Cf PRZYCIĄGAĆ