[zaloguj się]
[pdf]

PRZYKŁADNOŚĆ (4) sb f

a jasne; o prawdopodobnie jasne (tak w -ość).

Fleksja
sg pl
N przykładność
G przykładności
A przykładności
I przykładnością
L przykładności

[sg N przykładność.] ◊ G przykładności (1). ◊ [I przykładnością.] ◊ L przykładności (2). ◊ pl A przykładności (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Wzór, przykład (4):

[przykładność czego: {Daleſz myeyſcze} in arce verace {na vyſzokyem palaczv nyebyeſzkyem} curie ut esset/ evidens tue exemplum {przykladnoſczyą} clemencie. Glosy II nr 27.

przykładność czyja [= do wzięcia z kogo]: Ysta faciunt conseruant religiosum [...] Splendor exemplorum Szwÿątÿch przÿkladnoscz GlosyKórn II 222.]

Zwrot: »brać przykładności« (1): Iopá tego doſwiadcżał w vprzeymey ſtałośći/ Aby z niego y ini bráli przykłádnośći. RejWiz 18.
a. Wzorowe, godne naśladowania zachowanie (3):

[przykładność czyja: Yeſcze gynſzy obyczai mozemÿ mÿedz czemu Pannę Maryą mozemi ſvacz zyvothem, Atholy ſtrony gy przikladnoſczi. ArgWykład 115; TekstyPol 144].

[Wyrażenie: »wzor przykładności«: nauczÿł [Bóg] czÿą thaÿemnÿcz wÿarÿ ſſweÿ boſtÿ panna macz mądroſczÿ boſkÿej o wſor przÿkladnoſczÿ TekstyPol 145].
α. Cecha człowieka: świecenie przykładem (3): Przytym ná pytánye ich odpiſuye/ o małżeńſtwye/ czyſtoſci/ vżywányu myęſá/ ktore czártom ofyárowano: gdźye wtacza o wolnoſci przykłádnoſci/ y vtćiwoſci krzeſciáńſkyey KromRozm II e2.

przykładność czyja (2): yaka byla wczyele poſtaua taka byla wduſſy (yey) [Maryi] figura yey uyelkyey przykladnoſzczy PatKaz III 149; PowodPr 39.

Szereg: »nauki i przykładność« (1): Wſzákoſz iáko Duch Boży w liſtách Iana S. pod ſumieniem roſkázuie onym kośćiołom/ tych ſekt nieforytowáć: ták to rozkazánie śćiąga ſię ná wſzelką zwierzchność krześćiáńſką. ktora gdyby w náukách y przykłádnośći Kátholickiego ludu pilnieyſzą byłá/ gdyby ſię z temi ſektarzámi ták iáwnie nie kumáłá/ [...] PowodPr 39.

Synonimy: figura, forma, kstałt, model, modła, powod, przykład, wzor.

PP