Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYMIEREK

Następne hasło: 2. [PRZYMIERNY] »

1. PRZYMIERNY (6) ai

przymierny (4), przymirny (2); przymierny : przymirny LibLeg (4:2).

Teksty nie oznaczają é.

Fleksja

sg
m	N		f	N	przymiernå
	G	przymiern(e)go		G
	A	przymierny		A
	I	przymiernym		I
	L	przymiernym		L

pl
N	subst	przymiern(e)
G		przymiernych

sg m [G przymiern(e)go.] ◊ A przymierny (2). ◊ [I przymiernym.] ◊ L przymiernym (2). ◊ [f N przymiernå.] ◊ pl [N subst przymiern(e).] ◊ G przymiernych (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „przymierze” (6)
- a. Związany z zawarciem przymierza (6)
- b. [Związany z trwaniem przymierza]
- c. [Sprzymierzony]

Przymiotnik od „przymierze” (6):

a. Związany z zawarciem przymierza (6):

Wyrażenia: »list przymierny« [szyk 4:1] (5): DAley powye possel krol ye^go M. pan moy miloſcziwy pamyanthayancz na tho ysz wprzymyrnym lyſczye Vasza C.M. napyſſacz y przes poſſla pana mego wſkazacz knyemv raczil, aby ye^go M. pan moy, s czarzem Tatarſkiim pokoy chowal LibLeg 7/8, 7/10v, 11v, 11/185v [2 r.]; [A gdy tych kilku wołoskich ludzi skarby, bydla i towary i insze rzeczy posłane będą imiona samych i przy nich będących rzeczy zregestrowawszy wedlug przymiernego listu do wysokiey Porty abyscie odeslali. CorfusDocum 1564 nr 131, 1535 nr 21].

[»umowa przymierna« : I w tym o czo teraz pan Despoth [...] cziebie do iego k.m. poslal, aby przimierze y umowy pospolithe przimierne miedzy koroną polską a ziemią moldawską byly odnowione CorfusDocum 1563 nr 111.]

»zapisy przymierne« (1): Bo mi boga y przisyege naſze przed oczima mayacz roſkazalyſmi starostam naschim pogranycznim abiſye wedle zapyſſow przimyernich zachowaly a nywczim ych nienaruschayącz sprawiedliwoscz poddanim ziemie walaſkiey czinyly LibLeg 10/150v.

b. [Związany z trwaniem przymierza: z którym [moskiewskim nieprzyjacielem] acz J.K.M. teraz o przymierze traktować będzie, aby po tym czasem przymiernym tem lepiey się nań sposobić i nagotować i obyczaj przeciw jemu walki tem lepiej się narządzić mógł Diar 1566/57.]

c. [Sprzymierzony:

przymierny czemu: roskazal iego k.m. listh do niego [Dymitra Wiśniowieckiego] syrowy pissacz [...], aby szie w sprawy moldawskie nie wdawal, a zamieszania w oney ziemi nie czynil, ktora iesth przimierna koronie panstwąm iego k.m. CorfusDocum 1563 nr 111.

przymierny z czym: Slyszę miedzy Wolochy [...] ysz się skarzą na poddane krola j.m. pana mego, iakoby oni trwogi czynili w ziemi wolosskiey, ktora iest przimierna z koroną polską CorfusDocum 1563 nr 116.

Wyrażenie: »przymierny sąsiad«: Pothy iz woiewoda voloski nie thilko bendącz przimiernym szamsziadem k.j.m. alie tez noszącz na szobie wielie dobrodzieysthwo j.k.m. [...] tego wschitkiego zapominawschy, posla j.k.m. [...] przez dlugi czasz u sziebie dzierzal [...] CorfusDocum 1567 nr 153.]