[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPALONY (14) part praet pass pf

a pochylone, o jasne.

Fleksja
sg
mNprzypålony fN nNprzypålon(e)
G Gprzypålon(e)j G
D Dprzypålon(e)j D
pl
N m pers przypåleni
A subst przypålon(e)

sg m N przypålony (5). ◊ f G przypålon(e)j (4). ◊ D przypålon(e)j (1). ◊ n N przypålon(e) (1). ◊ pl N m pers przypåleni (1). ◊ A subst przypålon(e) (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. przypalić.

1. Poddany działaniu wysokiej temperatury lub ognia; adustus Mącz, Cn; ustus Calep (13): Ustus – Przipalioni. Calep 1143a; Sniég piérwſzy przypalony ſpromiéniá iáſnégo Twarzy ſłońcá nieſtrzyma GosłCast 57.
Wyrażenie: »słońcem przypalony« (1): Y Aegypt (mówi pan) y Bábilonę Ieſzcze ia miedzy ſwoimi wſpomionę. [...] Y Murzinowie ſłońcem przypaleni/ Przyznáwáć będą/ że tu ſą zrodzeni. KochPs 130.
a. Zmieniony pod wpływem wysokiej temperatury, zwykle na gorsze (9): Gorzkoſć z cirpnoſcią iako ieſt Aloe y piołyn/ ieſt z przypaloney ziemnoſci grubey FalZioł [*7]; [wódka z chmielu] Naprzeciw żołtey niemoczy ieſt barzo pożytecżna/ [...] Wilkoſci gorącze przipalone wygania ſciała. FalZioł II 5b; DZiewannowa wodkha [...] Zimniczę dnia cżwarthego z przypaloney krwie vſmierza FalZioł II 5d, [*7], III 21d; Mącz 509a; Uredo, Morbus herbarum, fruticum, arborumque qui in vitibus etiam carbunculus dicitur – Zarazenie drzewaiakobi przipalonebeło. Calep 1142b.

W porównaniu (1): iż [bękartowie] ták ſpryſkowáni [= napiętnowani] ſą yáko wáłáſſe nozdrzá/ [...] Barwę s kthorą ſye vrodzili áż ſámá ſmyerć rozedrze/ y to yáko rog przypalony/ przedſyę y po ſámey ſmyerći ſmyerdzyeć y cuchnąć będzye. GliczKsiąż B2.

Zestawienie: »melankolija przypalona« = czarna żółć (1): Cżwarta wilkoſć melankolija [...], Saturnus zimny y ſuchy ſprawcza iey. Melankolijey przypaloney Marz panuie ogniſtego przyrodzenia. FalZioł [*8].
b. Mający wypalone piętno (1): Cauteriatus, Cechowany/ Przipalony. Cauteriatus equus, Piątnowany kóń. Mącz 43a.
2. Koloru ognia (1): Abowiem ten koń [...] mianowan ieſth Bucifał/ ábo dla známieniá/ iże głowę miał ná wrzas cielcá nieuká [tj. młodego wołu]/ z więtſzey ſtrony bárwy przypaloney [quod thaurinum caput quid maius habebat ustum]/ ábo dla tego iż nieiákie roſzcżki pochodziły z iego cżoła. HistAl A8v.

Cf PRZYPALIĆ

LWil