[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPALIĆ (10) vb pf

W inf -å- Mącz (2), -a- (1) Modrz; w pozostałych formach a pochylone.

Fleksja
inf przypålić
praet
sg
3 n przypåliło
conditionalis
sg
2 m by przypålił

inf przypålić (3). ◊ fut 3 sg przypåli (1). ◊ praet 3 sg n przypåliło (1). ◊ con 2 sg m by przypålił (5). ◊ [part praet act przypåliwszy.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Poddać działaniu wysokiej temperatury [czego] (1): Abowiem iż ona [sól] ſama z ſiebie ieſt oſtra dla ciepła ktore iey przypaliło, przetho każdey rzecży ſmaku przydawa wcżeſnoſcią przyſipania. GlabGad I7v.
2. Zbyt mocno ogrzać coś na ogniu, powodując tym pogorszenie jakości (5): á zmieſzay wſzytko ſpołem á rozpuſć na ogniu: mieſzaiącz wſzitoko [!] aby nie przypalił/ potym ochłodz. A to będzieſz miał maſć. FalZioł V 116v, V 114v.
a. Doprowadzić do zwęglenia powierzchnię czegoś smażonego (3): po thych rzecżach wſypaniu [...] Smaż to wſzytko mieſzaiącz aż będzie brunatno (ale ſtrzeż aby nie przypalił, by nie ſzcżerniało) FalZioł V 97; pothym rozpuſć woſk na ogniu y ſmołę we dwu funtu oliwy/ potym y ty drugie rzecży włoż do tego, á ſmaż dobrze/ á patrz aby nie przypalił z żadney ſtrony FalZioł V 114v, V 116v.
3. Wypalić znamię; inurere Mącz, Modrz (4): [Kálwiná iuż miano o Sodomią ſpalić by był nie vćiekł/ wſzákże go y przedtym zá tákie niecnoty przypaliwſzy piątnowano. ŁaszczOkulary H.]
Zwrot: »cechę przypalić« (1): Inurere notam, Cechę przipalić/ ſpiątnowáć. Mącz 509a.
Przen [komu: w tym: sobie (1)] (3):
Zwroty: »bliznę przypalić« (1): Maculam sibi inurere, Nieodmytą bliznę ſobie przipalić/ to yeſt/ złey sławy doſtáć. Mącz 509a.

»piątno przypalić« (2): GliczKsiąż Bv; z ktoremi [mężobójcami, nierządnikami, złodziejami] towárzyſtwo y zabáwę mieć/ muśiálo [!] by to iákie piątno Pánu przypálić [notam principi aliquam inureret] máieſtatowi iego nieprzyſtoyne. ModrzBaz 20v.

Formacje współrdzenne cf PALIĆ.

Cf PRZYPALENIE, PRZYPALONY

LWil