Słownik polszczyzny XVI wieku - przypatrzywać się

« Poprzednie hasło: PRZYPATRZYĆ SIĘ

Następne hasło: PRZYPĄDZAĆ »

PRZYPATRZYWAĆ SIĘ (3) vb impf

Zawsze sie.

Pierwsze a jasne.

Fleksja

indicativus
praes
	sg	pl
1		przypatrzywåmy sie
3	przypatrzywå sie

praet
	sg
1	m	przypatrzywåłem sie

conditionalis
	pl
2	m pers	byście sie przypatrzywali
3	m pers	by sie przypatrzywały

praes [3 sg przypatrzywå sie.] ◊ 1 pl przypatrzywåmy sie (1). ◊ praet 1 sg m przypatrzywåłem sie (1). ◊ [con 2 pl m pers byście sie przypatrzywali. ◊ 3 pl m pers by sie przypatrzywały.] ◊ part praes act przypatrzywając sie (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

Znaczenia

1. Pilnie patrzyć na kogoś a. coś, przyglądać się, obserwować, też być naocznym świadkiem (2)
- a. Patrząc, oglądając poznawać, oceniać, wyrabiać sobie zdanie na ten temat (odcień pośredni między znacz. 1. i 2.) (1)
2. Rozmyślać, rozważać, zastanawiać się nad czymś (1)
- a. Rozmyślać o Bogu i Jego działaniach (1)

1. Pilnie patrzyć na kogoś a. coś, przyglądać się, obserwować, też być naocznym świadkiem [[komu], czemu] (2): Gdym był w Niemcoch á potym we Włoſzech/ przypátrzywałem ſye niewoli ludźi owych OrzRozm L3v.

a. Patrząc, oglądając poznawać, oceniać, wyrabiać sobie zdanie na ten temat (odcień pośredni między znacz. 1. i 2.) (1): A kiedy [białogłowa] tháką [tj. ułożoną] będzie/ tedy ludzie przypátrzywáiąc ſie vcżćiwym iey obycżáiom/ [...] muſzą s podziwieniem chwalić wſzytko ine GórnDworz X2.

[przypatrzywać się w kim: w drugim X. Hoſiuśie Kardinale/ przypátrzywałem ſie y ia temu; co to ieſt/ Idem Vultus eademque Frons. HerbOdpow Zz3.

Ze zdaniem dopełnieniowym [z zapowiednikiem: temu]: HerbOdpow Zz3 cf przypatrzywać się w kim.

Zwrot: »pilnie się przypatrzywać«: Kto ſie pilniey á częſciéy zbáwiennym rzeczom przypátrzywa/ [...] záwżdy co oſobliwego vkaże mu P. Bog. HerbNauka V6v (Linde s.v. przypatrzyć się).]

2. Rozmyślać, rozważać, zastanawiać się nad czymś [czemu] (1):

[Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia w zdaniu nadrzędnym: A przethoż radá moia ieſt/ Bracia mili: ábyſcie komu inemu/ nie Papieżowi/ że ktoś iny ieſt Poſłem Antichriſtowym/ pilnie ſie przypatrzywali HerbOdpow Aa7v.

Zwrot: »pilnie (a. pilno) się przypatrzywać«: prośymy aby ćy oſkarżyćielowie naſſy hiſtoriią [!] Kośćielnim ktore ſie działy zawſſyſtkych wiekow/ pilno ſie przypatrzywały. ConfKwiat cc3v; HerbOdpow Aa7v.]

a. Rozmyślać o Bogu i Jego działaniach (1):

Zwrot: »z podziwienim się przypatrzywać« (1): z wielkim też podziwienim Boſkim ſye ſprawam przypatrzywamy HistAlHUng A3v.

Synonimy cf PRZYPATROWAĆ SIĘ.

Formacje współrdzenne cf PATRZYĆ.

Cf PRZYPATRYWAĆ SIĘ